Εκεί που ηχογραφούνται τα αγαπημένα μας τραγούδια: Στο Studio Mythos με τον Θανάση Γκίκα

Μετά από 33 συνεχόμενα χρόνια λειτουργίας στην Κυψέλη και αμέτρητες ηχογραφήσεις και παραγωγές με μερικούς από τους πιο σημαντικούς τραγουδοποιούς και καταρτισμένους μουσικούς της Ελλάδας, το Studio Mythos άνοιξε έναν νέο κύκλο σε έναν νέο χώρο, σε μια μονοκατοικία στο Άνω Χαλάνδρι που θυμίζει άλλη εποχή. H διεύθυνση Αλαμάνας 6 & Ηρακλείτου: ο τετράποδος Pointer βοηθός, Ντιέγκο, κάνει ποδαράκια, και ο Θανάσης Γκίκας απλώνει το χέρι για ένα hi-5, πριν ξεκινήσει να ανασύρει αναμνήσεις και να εξηγεί αυτά που έμαθε ακούγοντας, ηχογραφώντας και δημιουργώντας.

Πότε δημιουργήσατε το studio και πώς βρεθήκατε σε αυτή την περιοχή; Γιατί επιλέξατε αυτό το όνομα;
Το Studio Mythos ξεκίνησε το 1990 στην Κυψέλη στην οδό Ύδρας. Αρχικά με την ονομασία «Περίπου» και από το 1997 και μετά με την τωρινή του ονομασία. Εδώ και λίγους μήνες μετακόμισε στο Άνω Χαλάνδρι περίπου 100 μέτρα από το σταθμό του μετρό Δουκίσσης Πλακεντίας αλλά και δίπλα στον προαστιακό και την Αττική οδό σε μια ιδιόκτητη μονοκατοικία. Το όνομα είναι επιλογή μιας χαρακτηριστικής ελληνικής λέξης που μπορεί να την καταλάβει οποιοσδήποτε, Έλληνας ή μη! Ίσως όμως με επηρέασε και ένας στίχος του Διονύση Σαββόπουλου που εκείνη την εποχή είχα την τύχη να δουλεύω μαζί του.

Τι σας οδήγησε στον κόσμο της μουσικής παραγωγής;
Νομίζω ήταν μια μακρά πορεία μέσα από πολλά και διάφορα μουσικά μονοπάτια. Η επαφή με την ηλεκτρική κιθάρα και τα συγκροτήματα της εποχής (δεκαετία 1980-1990) αλλά και η ενασχόληση με τα ηλεκτρονικά κλπ όπου έκανα και σπουδές στα ΤΕΙ (έφτιαξα την πρώτη μου κονσόλα σε ηλικία 22 χρονών για να μπορώ να ηχογραφώ τα δικά μου κομμάτια τότε...).

Ποιο είναι το πιο σπουδαίο ηχογράφημα που πέρασε από τα χέρια σας;
Τι να πρωτοθυμηθώ και να ξεχωρίσω... Το CD των Πέτρου Βαγιόπουλου - Μανώλη Ρασούλη «Τι γυρεύεις μες την Κίνα Τσάκυ Τσαν». Του Ορφέα Περίδη τον διπλό δίσκο, «live και με τους φίλους του», με συμμετοχές όπως του Διονύση Σαββόπουλου, του Μανώλη Ρασούλη, του Φοίβου Δεληβοριά, της Λιζέτας Καλημέρη, του Παύλου Παυλίδη, του Σωκράτη Μάλαμα και με σπουδαίους μουσικούς (Γιάννης Σπάθας, Σταύρος Λάντσια, Γιώτης Κιούρτσογλου) και πολλών άλλων. Του Βαγγέλη Κορακάκη την «Κρύπτη». Τα «Cafe de l’ Art» του Νότη Μαυρουδή. Των Χαΐνηδων «Ο Γητευτής και το Δρακοδόντι» ή την τελευταία δουλειά σε ανέκδοτους στίχους του Νίκου Γκάτσου «Η Παγωμένη Θεατρίνα».

Ποιο είναι το άλμπουμ στο οποίο θα θέλατε να είστε παρών ή να συμμετέχετε στην παραγωγή του;
Θα ήθελα να είμαι παρών από ελληνικές παραγωγές στην ηχογράφηση των αδελφών Κατσιμίχα «Ζεστά Ποτά», στην «Εκδίκηση της Γυφτιάς» του Νίκου Παπάζογλου, στο «Χαμόγελο της Τζοκόντας» του Μάνου Χατζιδάκι και από ξένες στους Beatles - «Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band», Pink Floyd - «The Wall», και David Bowie - «Space Oddity».

Ποιες παραγωγές σας απασχολούν αυτή την περίοδο;
Αυτήν την περίοδο ηχογραφώ με τον «πατριάρχη» της ελληνικής ροκ σκηνής, τον Δημήτρη Πουλικάκο, που πριν λίγες μέρες μάλιστα έκλεισε τα 80! Έχουμε ηχογραφήσει 48 ολοκαίνουργια κομμάτια του! Και είμαστε στο στάδιο της τελικής μείξης.

Ποιο studio απ’ όσα έχετε επισκεφτεί στη ζωή σας, σας έχει εντυπωσιάσει περισσότερο και γιατί;
Είχα πάει πριν χρόνια στο Λονδίνο στα Abbey Road Studios! Δεν υπάρχουν λέξεις... Όλη η ιστορία των Beatles και τόσων άλλων. Μεγάλη συγκίνηση!

Πώς ανακαλύπτετε νέους καλλιτέχνες; Πώς διακρίνετε ότι ένας καλλιτέχνης έχει δυνατότητες και επιλέγετε να συνεργαστείτε μαζί του;
Το να ανακαλύψει κανείς νέα ταλέντα είναι και θέμα εμπειρίας με τα χρόνια, αλλά και ταλέντου και οξυδέρκειας. Δεν κάνουμε όλοι για αυτήν τη δουλειά. Υπάρχουν άνθρωποι του χώρου που είναι περισσότερο εκπαιδευμένοι από εμένα και το κάνουν καλά. Εγώ προτιμώ να εμπνέω νέους ανθρώπους να ασχοληθούν με ό,τι αγαπάνε, ό,τι είναι αληθινό και τους ταιριάζει.

Πώς ξεκινά μία παραγωγή ενός άλμπουμ από τη στιγμή που θα βρεθείτε με έναν καλλιτέχνη;
Μια καινούργια παραγωγή ξεκινά με το να έχεις πρώτα από όλα «δει» και οραματιστεί την τελική της μορφή. Πού θέλεις αυτή να πάει. Αισθητικά και τεχνικά. Ο δημιουργός συνθέτει τα τραγούδια ή το εκάστοτε έργο. Ο ενορχηστρωτής το «ντύνει» με τα κατάλληλα ρούχα και ο παραγωγός (εδώ γελάμε και λίγο…) με το τελικό αισθητικό αποτέλεσμα. Στην ουσία εμείς που ασχολούμαστε με την ηχογράφηση, επεμβαίνουμε αναγκαστικά πολλές φορές μέσω της μείξης και στην παραγωγή ενός έργου! Τώρα στην πράξη μια καλή παραγωγή είναι η σωστή επιλογή ενορχηστρωτή, μουσικών, παραγωγού και τεχνικού ηχογράφησης. Ο σωστός χώρος και με δυνατότητες παίζει βεβαίως ρόλο αλλά σήμερα δεν είναι το παν… τουλάχιστον για όλα τα είδη μουσικής. Αρκεί να ξέρει κανείς τι κάνει και πώς θα φτάσει στο επιθυμητό αποτέλεσμα.

Ποια είναι η διαφορά ενός μηχανικού με έναν παραγωγό;
Η διαφορά ενός μηχανικού ήχου από έναν παραγωγό είναι τεράστια. Ο παραγωγός -αν θέλει να λέγεται έτσι- είναι Μουσικός, Ηχολήπτης, Ενορχηστρωτής, ξέρει να πλασάρει ένα προϊόν, έχει ακούσει άπειρη μουσική στη ζωή του και κυρίως και πάνω από όλα, έχει τα μάτια και τα αυτιά του ανοιχτά προς κάθε κατεύθυνση. Είναι το Α και το Ω για μια παραγωγή που θέλει να ξεχωρίσει και να κάνει τη διαφορά!

Πώς έχει αλλάξει η δουλειά ενός παραγωγού σήμερα σε σχέση με το παρελθόν;
Δεν νομίζω ότι έχει αλλάξει δραματικά, πέρα από το γεγονός ότι έχει γίνει πιο πολύπλοκη και χρησιμοποιεί ίσως άλλα μέσα για να ολοκληρωθεί. Π.χ. διαδίκτυο και νέες ψηφιακές τεχνολογίες.

Ποια τεχνολογία σας έχει ενθουσιάσει και σας έχει φανεί χρήσιμη; Γιατί;
Αυτό που με έχει ενθουσιάσει και μου έχει φανεί πραγματικά χρήσιμο είναι η τεράστια εξέλιξη της ψηφιακής ηχογράφησης. Το edit και το χόρδισμα φωνών και οργάνων δίνει τόσες πολλές δυνατότητες που πριν λίγα χρόνια δεν μπορούσαμε σχεδόν να φανταστούμε. Είναι όμως και δίκοπο μαχαίρι αν… δεν ξέρεις να τα χρησιμοποιείς σωστά, με μέτρο και κυρίως αισθητική!

Συνηθισμένες δυσκολίες στη συνεργασία με έναν καλλιτέχνη; Ποιο είναι το πιο δύσκολο πράγμα στη συνεργασία με έναν καλλιτέχνη;
Δυσκολίες με έναν καλλιτέχνη… Χμμ… πολλές. Πρώτα απ όλα αν δεν τον κάνεις να νοιώσει άνετα μέσα στον χώρο σου δεν πρόκειται να πάρεις ποτέ το αποτέλεσμα που προσδοκάς! Από εκεί και πέρα η υπομονή είναι ένα από τα μεγαλύτερα προτερήματα ενός ανθρώπου που κάνει αυτήν τη δουλειά και θέλει να… συνεχίσει να την κάνει!

Εάν ένα συγκρότημα έχει κολλήσει κατά τη διάρκεια μιας ηχογράφησης, ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να το λύσετε και να προχωρήσετε;
Στην περίπτωση αυτή υπάρχουν δύο ενδεχόμενα. Ή να σταματήσει η ηχογράφηση και να συνεχίσουμε μια επόμενη μέρα με ξεκούραστο μυαλό ή να γίνει μια επανακρόαση του υλικού και να συζητηθούν νέες προτάσεις και λύσεις ή μπορεί να συμβούν και τα δύο. Σε κάθε περίπτωση, συνήθως είναι χρήσιμα και αποτελεσματικά και τα δύο.

Πόσο σημαντικό είναι να κάνεις τον καλλιτέχνη να νιώθει άνετα στο στούντιο, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι πρέπει να κάνεις πράγματα που είναι λίγο αντισυμβατικά;
Επειδή το ανέφερα και το τόνισα με αφορμή προηγούμενη ερώτηση, θεωρώ το στοιχείο αυτό ένα από τα βασικά προτερήματα των ανθρώπων που εμπλέκονται στη δημιουργική αυτή διαδικασία, δηλαδή της ηχογράφησης και της παραγωγής μουσικής.

Υπάρχει κάποια αποτυχία που σας οδήγησε σε μία επιτυχία;
Αν αποτυχία θεωρήσουμε ότι είναι η… διάλυση μιας συνεργασίας και η συνέχειά της με μια άλλη, τότε ναι υπάρχει!

Με ποια προγράμματα ηχογράφησης δουλεύετε;
Στο στούντιο Mythos δουλεύουμε κυρίως με το Cubase Pro και με την τελευταία έκδοσή του, 12. Επίσης με το Wavelab για mastering αλλά και με το Reaper για κάποιες εργασίες editing και denoise που αφορούν σε συγκεκριμένες εργασίες. Επίσης επειδή ασχολούμαι και με την εικόνα το DaVinci Resolve είναι πλέον το πρόγραμμα που χρησιμοποιώ.

Για ποια είδη μουσικής είναι πιο κατάλληλος ο χώρος που διαθέτετε;
Έχω ηχογραφήσει σχεδόν όλα τα είδη μουσικής. Παρ’ όλα αυτά όταν πρόκειται για ένα πολυπληθές σχήμα νομίζω ότι ο χώρος έχει περιορισμούς. Ένα σύνολο 7-8 μουσικών μπορεί να ηχογραφηθεί ανάλογα την περίπτωση χωρίς προβλήματα. Το ίδιο και μια χορωδία 12-15 ανθρώπων.

Τι στοιχεία πρέπει να έχει μία δουλειά για να θεωρείται ολοκληρωμένη;
Να έχει περάσει όλα τα στάδια. Ηχογράφηση, μείξη, και το τελικό mastering. Από εκεί και μετά ή θα πάει για κάποια είδους κοπή, ή θα συνεχίσει την πορεία του μόνο ψηφιακά σε κάποια πλατφόρμα ή και τα δύο μαζί.

Για ποιο λόγο να προτιμήσει κάποιος το δικό σας studio από κάποιο άλλο;
Είναι ένας χώρος που προσφέρει ηρεμία και ξεκούραση και έχει πάρα πολύ φυσικό φως. Βρίσκεται σε ισόγειο και ο κήπος είναι και μέρος της ανάπαυλας και της ξεκούρασης. Η πρόσβαση και το parking είναι ένα από τα βασικά ατού. Μπορεί κανείς να έρθει με το μετρό και τον προαστιακό αφού είναι σε απόσταση 100 μέτρων! Είναι επίσης 100 μέτρα από την έξοδο 13 της Αττικής Οδού. Μπορεί κανείς να παρκάρει το αυτοκίνητό του κυριολεκτικά έξω από την πόρτα - πράγμα αρκετά σημαντικό αν ένας μουσικός έχει να κουβαλήσει π.χ. το κοντραμπάσο του ή ας πούμε τα κρουστά του κλπ.

Πέραν της ηχοληψίας, ασχολείστε και με την παραγωγή; Ποια είναι η διαφορά; Υπάρχει extra χρέωση;
Εν μέρει και σε αυτό το ερώτημα έχω απαντήσει σε προηγούμενη ερώτηση. Το ζήτημα της παραγωγής είναι κάτι ξεχωριστό και μπορεί να συμβεί κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις.

Ακούμε κάποιους που γράφουν στο σπίτι τους. Τι συμβουλή τους δίνετε;
Να συνεχίσουν να το κάνουν εφόσον ξέρουν καλά τι κάνουν! Παρ’ όλα αυτά το στούντιο είναι μια ξεχωριστή και δημιουργική διαδικασία. Μια μοναδική εμπειρία.

Μπορεί να παντρευτεί το bedroom recording με το pro studio;
Φυσικά και μπορούν να παντρευτούν. Το έχω κάνει άπειρες φορές. Με μια προϋπόθεση. Το υλικό που θα παραλάβω να είναι διαχειρίσιμο. Τι θέλω να πω με αυτό; Δεν αρκεί να αγοράσεις ένα πανάκριβο μικρόφωνο και να το βάλεις σε τέσσερεις γυμνούς τοίχους. Η πολλή πληροφορία δωματίου εμπεριέχει συνήθως προβλήματα (συνηχήσεων κλπ). Καλύτερα γράψε με ένα λιγότερο ακριβό και αναλυτικό μικρόφωνο αν δεν διαθέτεις ένα ισορροπημένο δωμάτιο. Συνήθως τα μικρόφωνα μεγάλου διαφράγματος (εκτός ίσως από φωνές) είναι ακατάλληλα για τέτοιους χώρους. Προτιμότερα είναι πολλές φορές τα πιο κατευθυντικά μικρόφωνα τύπου «πουράκια»

Ακούμε πολλά για τον αναλογικό ήχο που θέλουν να παράξουν κάποιες μπάντες. Ποια είναι η πραγματικότητα; Γίνεται;
Μεγάλη ιστορία! Εάν πρόκειται να γράψει μια μπάντα με τα ακριβότερα αναλογικά μηχανήματα σε άπειρες ώρες βέβαια, για να καταλήξει όλο αυτό να ακούγεται σε… MP3 με ένα ζευγάρι ακουστικά ψείρες μέσα από το κινητό τηλέφωνο… τι να σχολιάσω! Αν το τελικό αποτέλεσμα πρόκειται να καταλήξει ας πούμε σε βινύλιο έχει νόημα. Και γενικά σε κάποια υψηλής ανάλυσης μορφή. Αλλιώς γίνεται μια γραφική διαδικασία που έχει μεν γοητεία αλλά δεν έχει ίσως το αναμενόμενο αποτέλεσμα.

Το live recording είναι πραγματικά live;
Το live recording δεν είναι και πολύ… live στις περισσότερες περιπτώσεις. Κρατάς ίσως κάποιες βασικές πληροφορίες όπως ρυθμικά όργανα κλπ και όλοι σχεδόν θέλουν να ηχογραφήσουν ξανά τις φωνές και τα σολιστικά τους μέρη. Υπάρχουν και περιπτώσεις που αυτό δεν συμβαίνει -αν και σπάνια- όπως επίσης και ότι μπορεί και να ηχογραφηθούν ξανά από πάνω σχεδόν όλα τα όργανα!

Τελικά, τι κάνει μια παραγωγή τεράστια;
Χμμ…  Όταν παντρεύεται η Έμπνευση με τη Γνώση και κουμπάρος είναι ο Κατάλληλος άνθρωπος. Τότε ο «γάμος» είναι μάλλον από Έρωτα και το «μωρό» που θα γεννηθεί θα είναι σίγουρα προικισμένο :)

Γνωρίζουμε μία διαφωνία που υπάρχει παγκοσμίως ανάμεσα σε αυτούς που θέλουν τις παραγωγές δυνατές (loudness war) και σε εκείνους που προτιμούν οργανικές, φυσικές. Τι προτιμάτε;
Είμαι λάτρης του φυσικού και με δυναμικές, ηχητικού αποτελέσματος. Όμως, ανάλογα το είδος της μουσικής, μια παραγωγή μπορεί και είναι εξαιρετική και με πολύ υψηλή συμπίεση, πράγμα που μπορεί να την κάνει να ακούγεται υπέροχα και δυνατά!

Δώστε μας μία λίστα από 5 πράγματα που πρέπει να έχει (κάνει) ένας μουσικός πριν μπει στο στούντιο να γράψει μαζί σας.
Να έχει φορέσει τα πιο άνετα και αγαπημένα του ρούχα (καλή διάθεση) και να ξέρει όταν θα πάει στο εστιατόριο που διάλεξε τι θέλει να παραγγείλει! Κοινώς να ξέρει τι θέλει!

Πείτε μας μία ωραία ιστορία που έχει συμβεί στο studio σας.
Μια ωραία ιστορία… Κάποια στιγμή ένας γνωστός τραγουδοποιός έγραφε μουσική για ένα θέατρο. Μια νεαρή ηθοποιός λοιπόν δεν είχε πείρα από μικρόφωνα με αποτέλεσμα αν και της επισημάναμε επανειλημμένως να απομακρύνεται από το μικρόφωνο όταν πρόκειται να φωνάζει δυνατά, εκείνη να το… αγνοεί (προφανώς από το άγχος της). Έτσι λοιπόν σε μια δεδομένη στιγμή που το θυμήθηκε αλλά λίγο αργά, ακούστηκε να λέει.... «Ωχ… ξέχασα να τραβηχτώ ε;» και η απάντηση του τραγουδοποιού «Όχι εσύ, παιδάκι μου… ο πατέρας σου»...

Και μία όχι τόσο ωραία.
Κάποια στιγμή χτυπάει το κουδούνι. Ήταν ένας λίγο περίεργος τύπος. Ρώτησε αν επρόκειτο για studio! «Φυσικά» ήταν η απάντηση! «Τι ακριβώς θέλετε»; Και η απάντησή του… «Μα να δω τις… κοπέλες»…

Τελικά, τι κάνει ένα στούντιο ηχογραφήσεων καλό; Είναι ο εξοπλισμός του, το έμψυχο δυναμικό, ή οι χώροι του;
Ένα στούντιο ηχογραφήσεων είναι όλα μαζί. Με έμφαση πάντα στον άνθρωπο!