Mark Lanegan: Ένας χρόνος χωρίς

Έχει ανοίξει εδώ και αρκετά χρόνια ένας κύκλος όπου μουσικοί με τους οποίους μεγαλώσαμε, φεύγουν από τη ζωή. Κι αν έχουμε χάσει τον Cohen, τον Bowie ή τον Beck, αυτές ήταν μεγάλες απώλειες, μουσικών που αρχίσαμε να ακούμε στη δεκαετία του 1970. Η απώλεια του Mark Lanegan ήταν κάτι ολότελα διαφορετικό καθώς εκείνος εκπροσωπούσε μια μεταγενέστερη γενιά, τη δική μας γενιά.

Ο Mark Lanegan έφυγε πριν από έναν περίπου χρόνο, στις 22 Φεβρουαρίου κι από τότε ξανάκουσα πολλές φορές τους δίσκους του, ξαναδιάβασα τα βιβλία του και τελικά κατάφερα να κατανοήσω γιατί η απώλειά του με στενοχώρησε τόσο: ήταν ακριβώς ο τρόπος που αισθανόταν κι ο τρόπος που μετέτρεπε το συναίσθημά του σε μουσική, σε ποίημα ή σε πεζό. Νάτος εδώ από το «Sing Backwards And Weep»: «Το γέλιο της, το πόσο ανοιχτή ήταν, εκείνη η καλά κρυμμένη μελαγχολική της πλευρά, μ’ έκανε να θέλω να τη δω όσο το δυνατόν πιο γρήγορα. Η άνεση με την οποία έρεε η κουβέντα μ’ έκανε να της πω πράγματα που δεν είχα πει σε κανέναν πιο πριν. Σκορπώντας τη συνηθισμένη μου φιλύποπτη φύση στον άνεμο, ήξερα ότι εκείνη θα ήταν κάτι καλό για μένα». O Lanegan μιλάει για την πρώτη τηλεφωνική του συνομιλία με την Selene Vigil, τραγουδίστρια των 7 Year Bitch, μιας αγριεμένης punk μπάντας από το Σιάτλ. «Κι ένα βράδυ που είχε έρθει να μείνει ξανά για λίγο μαζί μου στο Λος Άντζελες, έτσι όπως ήμασταν κι οι δυο μέσα στη μπανιέρα, μου είπε κάτι που έφτασε βαθιά μέχρι τον πυρήνα μου: “Τι είναι αυτό που σου έχει συμβεί και σ’ έχει κάνει τόσο θλιμμένο”; Με χτύπησε σαν σφυρί. Συνειδητοποίησα ότι ακόμη και τις στιγμές που ένιωθα χαρούμενος και άνετα με τον εαυτό μου -και θυμόμουν αρκετές τέτοιες- η ενοχή και η ντροπή που φορούσα σαν θηλιά στον λαιμό μου ήταν ορατή σ’ αυτήν την ευαίσθητη κοπέλα. Έκλεισα τα μάτια μου. Είχα υπάρξει μια απίστευτα αρνητική, μια τοξική επιρροή - σκεφτόμουν όλα αυτά που είχα κάνει κι όλα αυτά που δεν είχα κάνει, αυτά που είχαν πληγώσει τους ανθρώπους που είχα αγαπήσει και ειδικά εκείνους που είχα χάσει. Σε μια στιγμή σπάνιας, ωμής, ακραίας ευαισθησίας, άρχισα να κλαίω. Με κρατούσε σφιχτά καθώς τα δάκρυα έτρεχαν ποτάμι από τα κλειστά φλεγόμενα μάτια μου. Σ’ εκείνη τη στιγμή ο λυσσασμένα θλιμμένος από την αρρώστια σκύλος που κουβαλούσα τόσα χρόνια μέσα μου έσπασε κάθε εμπόδιο που του είχα βάλει κι ελευθερώθηκε. Δεν είχα κλάψει ποτέ μπροστά σε κάποιον άλλον. Το πένθος για όλο τον πόνο που είχα προξενήσει στον εαυτό μου και τους άλλους μέσα στα χρόνια, ξέσπασε σαν καταρράκτης».

Σαν καταρράκτης είναι κι η ποίησή του. Διαβάζω το «Beloved» από τη split ποιητική συλλογή με τον Wesley Eisold (Nightmare, Cold Cave), που κυκλοφόρησε το 2020 με τίτλο «Plague Poems»: «Είναι μια μελαγχολική βροχή / κι είναι ένα μαύρο πουλί βαμμένο κόκκινο / πάνω στο περβάζι / ενός κήπου από νέον / πνιγμένου στα μαλλιά της αγαπημένης».

Είναι η βροχή που επανέρχεται συνεχώς στην ποίηση και τα τραγούδια του Mark Lanegan και δημιουργεί αυτή την αίσθηση της βαθιάς θλίψης που είδε μέσα του η Selene: «Φίξαρε / είν’ αλήθεια / συνεχίζει να βρέχει / είναι κρυστάλλινα τα λόγια σου στο κεφάλι μου / Θα κοιτάξω απ’ το μπαλκόνι / τραγούδα ανάποδα και κλάψε».

Έναν χρόνο μετά από τη μέρα που δραπέτευσε, ο Mark Lanegan βρίσκει τον τρόπο να είναι ακόμα εδώ. Τραγουδάει τα πεσμένα φύλλα του φθινοπώρου, τη μελαγχολική πλευρά των Χριστουγέννων, κάθε -μα κάθε- βροχή του χειμώνα, αγριεύει με τους Screaming Trees, συναντά την Isobel Campbell ή τον Duke Garwood, απλώνει τους ψαλμούς του στο ημίφως και τις πιο κρύες νύχτες κερνάει ένα whiskey όσους ξενυχτούν στο όνομα ενός ανίερου Αγίου Πνεύματος.