Κωστής Μαραβέγιας: Έκλεισα πια με τα ηλιοβασιλέματα και τις φεγγαράδες. Θέλω αστική βρωμιά!

Ο Κωστής Μαραβέγιας μιλάει στην ATHENS VOICE ελάχιστες μέρες πριν το ξεκίνημα των εμφανίσεών του στον Σταυρό του Νότου, στις 4 Νοεμβρίου, λίγο καιρό πριν από την ολοκλήρωση των ηχογραφήσεων του καινούργιου του δίσκου που αναμένεται πριν από τα Χριστούγεννα και ενάμιση μήνα πριν από την εμφάνισή του με τη Συμφωνική Ορχήστρα Δήμου Θεσσαλονίκης.

Υπάρχει ένα cafe στα σύνορα Παγκρατίου και Μετς, που έχει σε μια του γωνιά ένα πιάνο, ένα κοντραμπάσο, δύο κιθάρες και μερικά κρουστά. Στις παλιές εποχές, τα βράδια έρεε εκεί άφθονο το ιρλανδέζικο whiskey και τα πρωινά γίνονταν υπέροχες συζητήσεις περί μουσικής. Εκεί διαλέγει ο Κωστής να συναντηθούμε, πρωινό Δευτέρας, με τον φθινοπωρινό ήλιο να κρύβεται πίσω από τα δέντρα του ανηφορικού δρόμου, που είναι από τους πιο όμορφους της Αθήνας. Το στούντιό του είναι μερικά μέτρα μακριά και το σπίτι του κάπου τριγύρω. Καθώς μιλάμε για μουσική, ξεδιπλώνεται μια διαφορετική του όψη, μια πιο urban οπτική, που -ειδικά- στις μέρες που ζούμε έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον…

Είναι λοιπόν το Παγκράτι η ιδεώδης γειτονιά για σένα;
Μέσα στον χαμό της πολυπληθούς ανωνυμίας, στον άναρχο δομικό ιστό του αστικού τοπίου, η γειτονιά είναι το λιμανάκι κάθε κατοίκου αυτής της πόλης. Ναι, υπό μία έννοια το Παγκράτι είναι το δικό μου αθηναϊκό λιμανάκι. Έχει κίνηση, αλήθεια και ψυχή. Σίγουρα έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια κάπως και όχι προς το καλύτερο, με την απότομη αύξηση των ενοικίων και την γιγάντωση του τουριστικού τσουνάμι ονόματι AirBnb αλλά ο χαρακτήρας της γειτονιάς δεν έχει μεταλλαχθεί ακόμη. Παραμένει μια περιρρέουσα αυθεντική λαϊκότητα με κατοίκους κάθε ηλικίας, φοιτητές, καλλιτέχνες, εργαζόμενους, οικογένειες.

Τι σου αρέσει εδώ;
Να, ας πούμε τώρα που καθόμαστε εδώ, αυτή η χαλαρότητα σαν σε επαρχιακή σιέστα, δυο βήματα από το κέντρο, στα όρια του Μετς, τα λέμε σε ένα καφενείο που όμοιο δεν βρίσκεις εύκολα σε άλλες γειτονιές.

Από το σπίτι στο studio το κάνεις με τα πόδια, έτσι δεν είναι;
Ναι, με τα πόδια και με τα ακουστικά στα αυτιά. Τριακόσια πενήντα μέτρα είναι η απόσταση, προλαβαίνω δυο τρία τραγούδια πριν μπω στο στούντιο και ανοίξω τα μπλιμπλίκια μου για να παίξω.

Κι έχεις και καλούς γείτονες, μαθαίνω…
Στην πολυκατοικία είμαστε έξι μουσικοί. Έχουμε ευρύ ρεπερτόριο. Κλασική μουσική διά χειρός φαγκότου, ρεμπέτικη κομπανία στο ισόγειο, ντραμς και κιθάρα στον τρίτο κι ένα κοντραμπάσο που ακόμη δεν μπορούμε να καταλάβουμε από ποιο διαμέρισμα ακούγεται. Επίσης, last entry, από χθες, ανακαίνιση σε διπλανό διαμέρισμα, με heavy metal κομπρεσέρ και κατεδάφιση μεσοτοιχίας. Punk Rock!

Στις πρώτες δουλειές σου η μουσική σου είχε μια αίσθηση υπαίθρου. Στο πέρασμα του χρόνου έχεις γίνει πιο urban, κάτι που αντικατοπτρίζεται και στα όργανα που χρησιμοποιείς. Με τι όργανα καταπιάνεσαι αυτόν τον καιρό;
Από την πρώτη καραντίνα κιόλας, την ξέχασα την ύπαιθρο και τα λυρικά ενσταντανέ. Μα μόνον άδειους δρόμους έβλεπα και μοναχικά φανάρια στο κόκκινο. Νομίζω πάντως πως έκλεισα πια με τα ηλιοβασιλέματα και τις φεγγαράδες. Θέλω πια αστική βρωμιά. Έχω μαζέψει ό,τι αναλογικό synth και ρυθμοκούτι βρήκα, πεταλάκια και βίντατζ προενισχυτές και ψάχνω πιο πολύ ήχους απ’ όσο ψάχνω μελωδίες. Παλιά σνόμπαρα τους συνθετικούς ήχους από ηλεκτρικές γεννήτριες. Ήθελα φυσικό ήχο και μουσικούς που βγάζουν ψυχή στα δάχτυλα και στο φύσημα. Αναθεώρησα. Και τα σύνθια είναι όργανα της φύσης. Ο ηλεκτρισμός είναι φυσικό φαινόμενο και γεννάει ήχο. Arpeggiators μαζί με κλαρινέτο, 808 με κόνγκας και drones μαζί με ηλεκτρικές κιθάρες. Όλα τα καλά μαζί χωράνε.

Στον δίσκο σου που έρχεται, έχουν μεγάλη συμμετοχή τα σύνθια;
Καθολική, θα έλεγα. Έχω βάλει χέρι σε όλα τα όργανα, τα πιο πολλά τα έγραψα εδώ δίπλα στη γειτονιά, μέσα στην καραντίνα. Και οι ρυθμοί μού βγήκαν πιο καθιστοί και τετράγωνοι και λιγότερο ρουμπάτοι και κουνιστοί. Αυτό που είπες πριν, μια πιο urban προσέγγιση, όπως δηλαδή τα άκουγα στο κεφάλι μου περπατώντας ένα χρόνο, σχεδόν εγκλωβισμένος στη γειτονιά μας.

Άρα ίσως πρόκειται για έναν πιο προσωπικό δίσκο, παρά για έναν δίσκο μπάντας;
Μπήκα στα βαθιά, ναι. Και στο ψάξιμο της παραγωγής. Σε κάθε στάδιο σύνθεσης και ηχογράφησης ήθελα να βάλω τον προσωπικό μου τόνο. Βέβαια δεν μπορούσα κι αλλιώς. Όπως προείπα αναγκάστηκα λόγω των συνθηκών, αλλά άξιζε. Έμαθα πολλά από αυτή τη διαδικασία. Τώρα στα τελειώματα βάζει το χεράκι του και ο γείτονας Ottomo, τελευταία φινιρίσματα.

Αυτή τη φορά έχεις πάρει και στίχους από άλλους…
Ναι, αυτή ήταν η άλλη όψη της κλεισούρας. Όλοι ψάχναμε να μιλήσουμε και να ακουστούμε. Είχαμε μάθει αλλιώς και τόση μοναξιά δεν την αντέξαμε. Είχα τη χαρά να βρίσκω στο email μου στίχους δώρα. Από φίλους που αγαπώ και θαυμάζω. Στη δική του αποξένωση ο καθένας μας, αναζητούσε έναν τρόπο να επικοινωνήσει. Μου έστειλε ο Φοίβος Δεληβοριάς, ο Μουζουράκης, ο Πάνος Βλάχος, ο Δημήτρης Σαμόλης, οι Δραμαμίνη, ο Bloody Hawk, ο Γιώργος Μπουκουβάλας.

Έχεις τραβήξει τη φωτογραφία του εξωφύλλου; Τι δείχνει, τι εκφράζει;
Όπως και στο προηγούμενο άλμπουμ μου, στο «Κατάστρωμα», που απαθανάτισα μια αληθινή στιγμή γιορτής πάνω σε ένα κατάστρωμα πλοίου προς την Τήνο τον Μάιο του 2015, έτσι κι εδώ έχω μια φωτογραφία που, όταν την τράβηξα, μέσα στη μαυρίλα των καιρών, με γέμισε με αισιοδοξία και φως. Είναι όπως το λέει ο Βίκτωρ Φρανκλ στο Νόημα της Ζωής: Ακόμη και στις χειρότερες συνθήκες, οι άνθρωποι πάντα θα έχουμε την ελευθερία να αντιδράσουμε όπως εμείς θέλουμε και ορίζουμε, μπορούμε να είμαστε ελεύθεροι με οποιοδήποτε κόστος. Δεν θέλω να κάνω σπόιλερ της φωτογραφίας αλλά και του κόνσεπτ του άλμπουμ. Πιστεύω πάντως πως θα σας αρέσει. Το εξώφυλλο έχει κάτι από Σταύρο Τσιώλη και Paolo Sorrentino.

Νιώθεις κομμάτι μιας μουσικής παρέας; Τι ρόλο παίζουν οι φίλοι στο καλλιτεχνικό σου αποτύπωμα;
Είμαι μεγάλος φαν των καλλιτεχνών φίλων μου. Τους παρακολουθώ, ακούω τα άλμπουμ τους με θαυμασμό και προσοχή, πηγαίνω στις συναυλίες τους. Χαίρομαι που παραμένω και ακροατής και γκρούπι. Νατάσα, Θέμης, Πάνος, Φοίβος και τόσοι άλλοι που θα γεμίσω τη σελίδα. Είναι ωραία η ελληνική σκηνή!

Τι σε απασχολεί αυτόν τον καιρό;
Αισθάνομαι πως τα τελευταία χρόνια έγινε ένα άλμα στο χρόνο, ένα fast forward που μας άφησε πίσω, η ιστορία κάπως μας προσπέρασε και εμείς μείναμε μετέωροι με άδεια χέρια και τις ματαιώσεις μας να μας μαστιγώνουν στη θέα ενός κόσμου που φεύγει και αλλάζει ραγδαία, του χρόνου που φεύγει, σαν να μην ξέραμε πως η ζωή είναι πεπερασμένο σύνολο, σαν να νομίζαμε πως είμαστε αθάνατοι και άτρωτοι. Και ξαφνικά ανακαλύψαμε την αξία του «εδώ και τώρα». Ούτε χθες ούτε μετά. Τώρα! Κι αυτό είναι μια λύτρωση. Για αυτά γράφω και τραγουδάω στο νέο άλμπουμ. Για αυτή τη συνειδητοποίηση που ξεκινάει με μια απομάγευση αλλά καταλήγει σε κάτι απελευθερωτικό και συγχρόνως υπερβατικό. «Δεν έχω χρόνο για χάσιμο, θέλω μόνο ένα νοιάξιμο».

Τι έχεις μάθει να εκτιμάς περισσότερο στο πέρασμα του καιρού και τι σ’ ενδιαφέρει λιγότερο από παλιά;
Έμαθα να μην τσιγκουνεύομαι τα λόγια, τις πράξεις αλληλεγγύης και αγάπης. Την αγκαλιά σε αυτούς που αγαπώ και έχω την τύχη να έχω στη ζωή μου. Έμαθα να μοιράζομαι χρόνο έξω από δουλειά, πλάνα και σχέδια. Χρόνο στους φίλους, στους συντρόφους, στις ανθρώπινες σχέσεις.

Τι σημαίνει πραγματικά το να μεγαλώνει κανείς;
Να πετάει τα βαρίδια που τον κρατάνε, να ξεφορτώνεται τα περιττά, να πλησιάζει την ελευθερία, να πηγαίνει προς το άγνωστο πιο ελαφρύς και άνετος.

Εκτός από τραγούδια, κάνεις και μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο. Τι σε ελκύει σ’ αυτή τη διαδικασία;
Η ομαδικότητα. Το ότι δεν είσαι πια μόνος σου. Κάνεις μπάντα. Με τον σκηνοθέτη, με τον σεναριογράφο, με τον συγγραφέα, τον σκηνογράφο, τους ηθοποιούς. Ομαδικό, φανταστικό παιχνίδι. Μεγάλη χαρά.

Θα έπαιζες σε μια ταινία ή σ’ ένα θεατρικό έργο;
Μετά τα «Νούμερα», πολύ εύκολα. Πέρασα φανταστικά. Και γέλασα με την ψυχή μου. Σε θεατρικό δεν θα με έβλεπα αλλά, ας πούμε, σε μια ταινία του Οικονομίδη δεν θα έλεγα όχι.

Θα σκηνοθετούσες ίσως;
Μεγάλη κουβέντα. Πολύ θα το ήθελα. Να φτιάξω έναν κόσμο τόσο πολυδιάστατο που μεθάει τόσες αισθήσεις ταυτόχρονα. Δύσκολη δουλειά όμως. Εμείς έχουμε μάθει στις μικρές φόρμες και στο να πραγματώνουμε άμεσα κάθε καλλιτεχνική μας ιδέα. Οι σκηνοθέτες στο σινεμά είναι ήρωες. Περνάνε από συμπληγάδες για να καταφέρουν να παράγουν έργο. Παίρνει καιρό και είναι ψυχοφθόρο. Τους θαυμάζω.

Τι σε τραβάει στην εικόνα;
Οι άνθρωποι. Ένα τοπίο δεν μου λέει κάτι. Οι άνθρωποι είναι αυτοί που κάνουν την εικόνα ενδιαφέρουσα. Οργανική και ουσιώδη.

Βγήκες στα «Νούμερα» του Φοίβου μ’ έναν κόντρα ρόλο. Έπαιξες έναν θλιμμένο μουσικό. Έχεις νιώσει ποτέ έτσι;
Φυσικά. Έχω τις μαύρες μου κι εγώ, πενθώ όταν πρέπει να το κάνω και δεν με αγχώνει να πρέπει να είμαι «καλά». Η χαρά και η ευτυχία είναι παρεξηγημένες έννοιες, πουλάνε πολύ και πλασάρονται ως αυτοσκοπός και νόημα της ζωής. Ευτυχώς όταν είμαι στη σκηνή είμαι επί της ουσίας ευτυχισμένος. Η μουσική μού διώχνει κάθε σκοτεινιά και πίκρα. Είναι βάλσαμο και χάδι. Κάνω πάρτι που μπορώ και το ζω. Και για αυτό δεν σταματώ να χορεύω και να τρέχω. Έχω ακριβώς την ίδια αίσθηση που είχα πιτσιρικάς στις πρώτες ποδηλατικές πεταλιές.

Σου αρέσουν τα «Νούμερα»;
Μα είμαι φαν του Φοίβου από τα δεκαέξι μου. Φυσικά μου αρέσουν. Και η ιδέα και τα παιξίματα και τα… νούμερα. Τους αγαπώ όλους. Είμαι φαν!

Γιατί επιστρέφεις σε μια μικρή σκηνή, όπως ο Σταυρός του Νότου; Τι βρίσκεις εκεί που δεν υπάρχει στις μεγάλες συναυλίες;
Μου έλειψε. Είναι ίσως ο πιο ζεστός, παρεΐστικος χώρος της Αθήνας. Με μεγάλη ιστορία και αγάπη για τη μουσική. Πάντα αισθάνομαι εκεί μια μεγάλη αγκαλιά.

Τι θα παίξεις στις παραστάσεις που ξεκινούν σε λίγες μέρες;
Παλιά, καινούργια, διασκευές, ελληνικά και ξένα. Όλα τα καλά. Και η Ξένια Ντάνια μαζί μας.

Θα είσαι με τους μουσικούς που σε ξέρουν και τους ξέρεις καλά;
Δώδεκα χρόνια μαζί. Θα πιάσουν τα σόλο τους από εκεί που τα άφησαν την τελευταία φορά που παίξαμε στην ίδια σκηνή, έντεκα χρόνια πριν. Στο Ζαρντινιέρα Ιλεγκάλ.

Πρόκειται να παίξεις στη Θεσσαλονίκη και με ορχήστρα, έτσι δεν είναι;
Ναι, στα μέσα Δεκέμβρη. Είναι η δεύτερη φορά που συμπράττω με κλασική ορχήστρα μετά την Καμεράτα στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Είναι ευκαιρία να φρεσκάρω πάλι τις μουσικές για θέατρο και σινεμά που αγαπώ τόσο πολύ να κάνω.

Σε ποια πράγματα νιώθεις να σου έκανε καλό η τηλεόραση;
Στο να αγαπήσω ακόμη περισσότερο τη μουσική. Να λαχταρώ ακόμη περισσότερο τις συναυλίες και την ανθρώπινη επαφή έξω από το γυαλί και τα μέσα. Επίσης με γνωρίσανε περισσότεροι πια στη γειτονιά μου και λέμε και δυο κουβέντες παραπάνω αφού αισθάνονται μια οικειότητα μαζί μου. Ξεκινάμε τις κουβέντες σαν να τις συνεχίζουμε από κάπου που τις είχαμε αφήσει και ας βλεπόμαστε πρώτη φορά.

Και σε ποια πράγματα πιστεύεις ότι σου έκανε κακό;
Κακό δεν νομίζω πως μου έκανε. Λίγο άγχος απλά και στρες παραπάνω γιατί έχει εξοντωτικούς ρυθμούς και αλλόκοτες συνθήκες καμιά φορά. Εντάξει, το να πηγαίνεις στο ίδιο πλατό κάθε εβδομάδα για έναν χρόνο δεν είναι δα κι εύκολο για κάποιον που ταξιδεύει συνεχώς για δουλειά και αναψυχή.

Έχεις αδικηθεί ποτέ; Έχεις χάσει μέρος από τον αυθορμητισμό σου;
Έχω αδικηθεί, στον κυκεώνα των κοινωνικών δικτύων. Έχω δεχθεί κάποια σχόλια κατά καιρούς, μου προσάπτουν λόγια που δεν είπα ποτέ, πως είπα να φύγουν οι μετανάστες από τα παγκάκια της Αθήνας. Αχταρμάς, ακατάσχετη μπουρδολογία και τα μυαλά στα κάγκελα. Απαντάω σε όποιον μου το λέει και, ναι, χάνω την ψυχραιμία μου. Εκφράστηκα τότε για τη βία με έναν λυρικό και ίσως άκαιρο και άστοχο τρόπο, μιλούσα όμως μόνο και ξεκάθαρα για αστυνομική βία και μπαχαλάκηδες, κάποιος άλλος όμως εκείνη την περίοδο μίλησε για πρόσφυγες και παγκάκια και χαθήκαμε στη μετάφραση. Και έτσι πού και πού η σύγχυση μερίδας του κόσμου μέσω της διαλεκτικής του Τwitter μου χτυπάει την πόρτα και πρέπει να εξηγούμαι. Αλλά το κάνω γιατί με προσβάλλει ανεπανόρθωτα αυτή η αδικία και αυτό το αισχρό ψέμα περί ρατσιστικών δηλώσεών μου. Για μένα η εξάλειψη του φασισμού και του ρατσισμού είναι υπαρξιακή ανάγκη και όχι κάποια κοινωνική επιταγή. Έδινα και θα δίνω την ψυχή μου για αυτό με οποιοδήποτε κόστος και τίμημα.

Αν είχαμε συναντηθεί πριν από 20 χρόνια, θα μπορούσες να φανταστείς ότι θα συνέβαιναν όσα έχουν συμβεί στην καριέρα ή τη ζωή σου; Ονειρευόσουν κάποια από αυτά;
Τα ονειρευόμουν ένα προς ένα. Ήθελα να κάνω τον κόσμο να χορεύει και να τραγουδάει. Όχι, δεν περίμενα να συμβεί σε αυτό τον βαθμό. Ήταν πέρα από κάθε προσδοκία και αισθάνομαι υπέροχα για αυτό.

Αν συναντηθούμε σε 20 χρόνια, πώς θα ήθελες να είσαι;
Κάπου σε κάποιο νησί να με χαιρετήσεις, να κλείσω το βιβλίο που διαβάζω, να βγάλω τα γυαλιά πρεσβυωπίας και να σε φιλέψω έναν καφέ ανταλλάζοντας δυο τρεις κουβέντες για μουσικές και δίσκους.

Υπάρχει κάτι που φοβάσαι να συμβεί;
Να φύγουν αυτοί που αγαπώ πριν από μένα.

Τι θυμάσαι από την εποχή που έπαιζες με τον Σαββόπουλο;
Τον υπέρτατο ποιητή - τραγουδοποιό που όμοιός του θα ξαναβγεί σε διακόσια χρόνια! Τα αδέξια χορευτικά μου και τα τρακαρίσματα στη σκηνή με τον Μουζουράκη. Α! Και τα φωνητικά στην Καλομοίρα στο Ηρώδειο, «τραγουδάκια μου κατάμονα αν σας αντάμωνα θα 'πεφτα κάτω».

Με ποιους τραγουδοποιούς από την Ιταλία, που την έζησες κιόλας αρκετά, νιώθεις συνδεδεμένος;
Franco Battiato και Vinicio Capossela. Α και Jovanotti! Οι αγαπημένοι μου.

Τι σου αρέσει από τις μουσικές που ακούς τριγύρω;
Floating Points, το “Promises” είναι υπέροχο άλμπουμ. Έχω κολλήσει επίσης τελευταία με τον Jay Jay Johanson και την Hidi Zahra.

Τι διαβάζεις αυτόν τον καιρό;
Τίποτε. Μια ώρα τη μέρα μόνο ανάμεσα στο The Atlantic και τους New York Times, επιλεκτικά άρθρα που με αφορούν και με χαλαρώνουν. Αυτό τον καιρό δεν αναζητώ καμία μυθοπλασία. Αυτά που ζούμε είναι σαν το πιο τρελό best seller λογοτεχνίας.

Για προσωπικά μιλάς; Οι… καλές γλώσσες λένε ότι είσαι ιδιαίτερα ευτυχισμένος αυτή την εποχή.
Ε, μα δεν με είδατε και στα «Νούμερα»; Χαίρω άκρας ευτυχίας. Χαχα. Ναι είμαι πολύ καλά. Παντρεμένος με μια καλή σύντροφο, ένα αξιολάτρευτο Τζακ Ράσελ, ένα όμορφο σπίτι στο Παγκράτι. Τι άλλο να ζητήσει κάποιος που οδεύει προς τα πενήντα; «No alarms and no surprises” που λέει και ο Thom Yorke.

Μετά τον δίσκο, μετά τον Σταυρό του Νότου, μετά και τη συναυλία με την ορχήστρα, έχεις έτοιμο κάποιο σχέδιο ή όπως τα φέρει ο καιρός;
Όπως τα φέρει ο καιρός… Πόσο ποιητικό και ρεαλιστικό ταυτόχρονα. Υπέροχη φράση. Αγχολυτική και ταξιδιάρα. Όπως τα φέρει ο καιρός, λοιπόν…