Το Μέγαρο Μουσικής στη Βόρεια Εύβοια, εκει που οι φλογες καίνε ακόμα

Το οδοιπορικό από το Μέγαρο Μουσικής έχει κατεύθυνση τα χωριά της Βόρειας Εύβοιας: Μαντούδι, Αγία Άννα, Λίμνη, Ροβιές, Ωρεοί, Πευκί. Ονόματα χωριών που για πολλούς από εμάς έγιναν γνωστά από τις πυρκαγιές που έκαιγαν επί μέρες τον Αύγουστο του 2021 την Βόρεια Εύβοια και τις εικόνες απόλυτης καταστροφής που χαράχτηκαν στη μνήμη μας.

Η κατάσταση που επικρατεί σήμερα υπενθυμίζει την καταστροφή. Κινούμαστε προς Ροβιές και αφήνουμε πίσω δεκάδες χιλιόμετρα καμένου δάσους. Η εικόνα αντιφατική. Πράσινο χορτάρι έχει αρχίσει να φυτρώνει, μα το σκηνικό είναι μαύρο. Ένα σκηνικό που καλούνται να αντιμετωπίσουν στην καθημερινότητά τους οι κάτοικοι της Βόρειας Εύβοιας, με τις μνήμες από την πυρκαγιά να είναι ακόμα νωπές και τα τραύματά τους ανοιχτά.

«Αλλά η ζωή πρέπει να συνεχιστεί με τον έναν ή τον άλλον τρόπο» λέει η Ευαγγελία Αλεξανδρίδη, ιδιοκτήτρια ξενοδοχείου στις Ροβιές, που οι μέρες εκείνες παραμένουν μια βαριά ανάμνηση για εκείνη όταν τις θυμάται και τις περιγράφει. Στιγμές δύσκολες αν αναλογιστεί κανείς πως είδε τις φλόγες να περικυκλώνουν το χωριό, να φτάνουν στην επιχείρησή της και να καίνε το φροντιστήριο της αδελφής της, Ελένης. Η αγωνία που έζησε για να μην εγκλωβιστεί κανείς από τους επισκέπτες του ξενοδοχείου και η προσπάθεια της για να βρει έναν τρόπο διαφυγής, είναι μνήμες που ξαναβιώνει κάθε φορά που μιλά για τα γεγονότα του περσινού Αυγούστου. 

Στη συναυλία που πραγματοποιείται στο ορεινό χωριό Κουρκουλοί, το όνομα του οποίου σημαίνει «κυνηγημένοι άνθρωποι» μιας και λέγεται πως παλιότερα οι φυγάδες έβρισκαν καταφύγιο εκεί, η Ευαγγελία Αλεξανδρίδη μαζί με τους κατοίκους του χωριού και των χωριών της ευρύτερης περιοχής, γεμίζουν την πλατεία για να απολαύσουν τον τραγουδιστή και τραγουδοποιό Αλκίνοο Ιωαννίδη. Η εκδήλωση πραγματοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος «Το Μέγαρο στη Βόρεια Εύβοια – Οι Γέφυρες της Μουσικής». Το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών επιδιώκει να εκφράσει έμπρακτα την αλληλεγγύη του στους πληγέντες από τις περσινές πυρκαγιές στην Βόρεια Εύβοια και υλοποιεί ένα πιλοτικό πολιτιστικό και μουσικό πρόγραμμα.

«Ξέρουμε ότι ο πολιτισμός δεν υποκαθιστά τίποτα από όλα όσα πρέπει να γίνουν. Ο πολιτισμός το μόνο που μπορεί να κάνει στα μεγάλα προβλήματα είναι να βοηθήσει τον κόσμο να δει με λίγη περισσότερη αισιοδοξία και να δώσει λίγο φως στις ζωές των ανθρώπων. Βιώνουμε την τρομερή ανάγκη των ανθρώπων για εκδηλώσεις, εκπαιδευτικές δράσεις και συναυλίες» λέει προλογίζοντας την συναυλία ο Δημήτρης Μαραγκόπουλος, συνθέτης και καλλιτεχνικός διευθυντής της σειράς «Γέφυρες» του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, και συμπληρώνει πως η σημασία αυτού του προγράμματος είναι να έχει συνέχεια μέσα στον χρόνο.

Ο Αλκίνοος Ιωαννίδης ανεβαίνει μόνος στην σκηνή, κρατώντας την κιθάρα του και ξεκινάει παίζοντας τις νότες του τραγουδιού «Παράκληση». Ο κόσμος ξεσπά σε χειροκροτήματα και τραγουδά σιγανά μαζί του τους στίχους «με ένα τραγούδι να κάνουμε δική μας την μικρή ζωή μας». Από τα πρόσωπά τους που φωτίζονται, τα χαμόγελά τους, τα επιφωνήματά τους και τα θερμά χειροκροτήματα που χαρίζουν μετά το τέλος κάθε τραγουδιού, μπορεί να διακρίνει κανείς τη σημασία που έχει για την ψυχολογία των κατοίκων η πραγματοποίηση της συναυλίας στην πλατεία του χωριού τους.

«Ήθελα πολύ να έρθω να σας δω, να δω τα πρόσωπά σας και να ακούσω τις ιστορίες σας. Πολλοί είναι αυτοί που πιστεύουν ότι από όταν έσβησε η πυρκαγιά, αυτό ήταν, τελείωσε. Λοιπόν, η πυρκαγιά δεν έσβησε. Όποιος νομίζει ότι η φωτιά έχει σβήσει, ας έρθει να το δει με τα ίδια του τα μάτια και ας μιλήσει μαζί σας για τις συνέπειες όλης αυτής της υπόθεσης. Θα καίει και θα καίει για χρόνια. Έρχομαι από ένα μέρος με τραύμα, την Κύπρο, ξέρω τι σημαίνει ένα καθοριστικό σημείο στην ιστορία ενός τόπου. Εμείς λέμε πριν και μετά την εισβολή, εσείς για πολλά χρόνια θα λέτε πριν και μετά την πυρκαγιά» λέει ο Αλκίνοος Ιωαννίδης απευθυνόμενος στους παρευρισκόμενους, τονίζοντας πως δεν πρέπει να ξεχαστούν όλα όσα πέρασαν το περασμένο καλοκαίρι στην Βόρεια Εύβοια και οι ανάγκες που συνεχίζουν να έχουν οι κάτοικοι της περιοχής. Και συνέχισε με τρόπο απλό, άμεσο και ειλικρινή λέγοντας τους πως «ξέρω ότι είστε άνθρωποι δυνατοί και θα το ξεπεράσετε όλο αυτό. Θα γίνει ξανά ένας παράδεισος η περιοχή. Λέμε ότι ο τόπος είναι ο άνθρωπος. Εσείς κάνετε τον τόπο σας και θα τον κάνετε καλύτερο από πριν. Είμαι σίγουρος».

Σε ένα κλίμα αυθεντικό και συγκινητικό, οι παρευρισκόμενοι τραγούδησαν μαζί με τον Αλκίνοο Ιωαννίδη το «Πάντα θα ξημερώνει», το «Θα 'μαι κοντά σου όταν με θες», το «Όνειρο ήταν», τα «Κόκκινα Χείλη», την «Πατρίδα» και το «Θεέ μου, μεγαλοδύναμε», με τον καλλιτέχνη να επιλέγει να καληνυχτίσει τους παρευρισκόμενους απαγγέλλοντας το νανούρισμα που του τραγουδούσε η γιαγιά του. «Δεν θα την ξεχάσω ποτέ την βραδιά. Μακάρι να ήταν η μουσική πάντα έτσι, με αυτή την απλότητα και την αμεσότητα» λέει λίγο πριν κατέβει από την σκηνή.

Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων, ο Αλκίνοος Ιωαννίδης βρέθηκε την επόμενη ημέρα στο χωριό Παπάδες, ενώ ο Νίκος Πορτοκάλογλου θα τραγουδήσει στις 29 Οκτωβρίου στο Γούβες και ο Νίκος Σταμούλος στις 30 Οκτωβρίου στις Μηλιές.

Η πολυπολιτισμική ορχήστρα El Sistema στο δημοτικό σχολείο Μαντουδίου

Την αυλή του Δημοτικού σχολείου Μαντουδίου έχουν γεμίσει από νωρίς το απόγευμα του Σαββάτου, παιδιά, μαθητές, δάσκαλοι και γονείς, μαζί με την ορχήστρα El Sistema, όπου θα πραγματοποιήσει μια μουσική δράση για τους μαθητές των σχολείων της Βόρειας Εύβοιας.

Η μουσική εκδήλωση εντάσσεται στο πλαίσιο της δράσης του El Sistema Greece για την υποστήριξη παιδιών και νέων από ευπαθείς ομάδες μέσω της μουσικής. Πρόκειται για ένα εκπαιδευτικό μουσικό πρόγραμμα κοινωνικής ένταξης, εμπνευσμένο από τη μεθοδολογία του El Sistema που ξεκίνησε στη Βενεζουέλα. Στην χώρα μας δραστηριοποιείται από το 2016, έχοντας ως στόχο τη δημιουργία μιας κοινότητας, χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς, με πυρήνα την μουσική.

«Το πιο όμορφο ταξίδι νομίζω είναι το ταξίδι με το καράβι της μουσικής. Τα παιδιά μας έτσι βλέπουν και το μάθημα. Νομίζω θα εμπνευστούν από τα παιδιά που έχουμε καλεσμένα σήμερα» λέει η Μαρία Κατσούλη, εκπαιδευτικός μουσικής του Δημοτικού σχολείου Μαντουδίου λίγο πριν ξεκινήσει η ανοιχτή πρόβα, όπου τα παιδιά της ορχήστρας El Sistema ετοιμάζουν τα όργανα τους και δείχνουν στους μαθητές της Βόρειας Εύβοιας πώς να παίζουν τα έγχορδα όργανα. Και λίγο πριν ξεκινήσει η συναυλία της ορχήστρας El Sistema και το προαύλιο πλημμυρίσει από τους ήχους ενός πλούσιου προγράμματος ή καλύτερα, ενός ταξιδιού στις μουσικές του κόσμου, οι μαθητές παίζουν ένα κομμάτι μαζί με την ορχήστρα.

Τα πρόσωπά τους φωτίζονται από τα πλατιά τους χαμόγελα. Τραγουδούν την Κανελόριζα, χορεύουν στους ήχους του Can Can και μαθαίνουν μαζί με την βοήθεια του 24χρονου μαέστρου Jose Angel Salazar Marin τους στίχους Merengue.  Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως πρόκειται για παιδιά που βιώσαν ένα βαθύ τραύμα – είδαν το δάσος τους να χάνεται από τις φλόγες. Η Ευαγγελία Αλεξανδρίδη μεταφέρει τα λόγια και την εμπειρία της αδελφής της Ελένης που είναι εκπαιδευτικός. «Το συγκλονιστικό της υπόθεσης είναι ότι τα παιδιά νιώθουν υπεύθυνα για την καταστροφή του δάσους. Πρόκειται για παιδιά πολύ ευαισθητοποιημένα σε ότι αφορά το περιβάλλον. Παιδιά που έμαθαν από μικρά να προσέχουν το δάσος, έχουν καθαρίσει τις παραλίες της περιοχής τους, κάνουν ανακύκλωση και έχουν αναπτυγμένη οικολογική συνείδηση. Τα παιδιά νιώθουν τύψεις για τις πυρκαγιές. Για αυτό οι δράσεις  πρέπει να στοχεύουν στα παιδιά μας. Για να απαλύνουν το τραύμα τους».

Οι εκπαιδευτικές δράσεις θα συνεχιστούν στις Ροβιές, τα Βασιλικά και τους Ωρεούς. «Ανεξάρτητα από τις συνθήκες, όταν υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν να εμπνεύσουν και να δημιουργήσουν μια κατάσταση σαν και αυτή, δημιουργείται ένα έργο με πολλή μεγαλύτερη σημασία. Το σεμινάριο χθες μας έδωσε ένα πολύ ωραίο μήνυμα το οποίο εκφράστηκε και από τους δασκάλους και από τα παιδιά: να ξανάρθετε και να συνεχιστεί αυτός ο θεσμός. Αυτό είναι το μυστικό, να μην γίνει μόνο μια φορά» είπε από την πλευρά του ο Δημήτρης Μαραγκόπουλος.

Βόρεια Εύβοια: Η επόμενη μέρα

Καθώς περιηγούμαστε στα χωριά της Βόρειας Εύβοιας, ανάμεσα στα καμένα δέντρα έχει βγει το πράσινο χορτάρι, οι ελιές σφύζουν από ζωή και η φύση δείχνει δειλά-δειλά να αναγεννιέται. Όμως, όπως μας επισημαίνουν οι κάτοικοι της περιοχής, όσο οι καμένοι κορμοί των δέντρων παραμένουν, ελλοχεύει ο κίνδυνος να πέσουν και να σημειωθεί το οποιοδήποτε ατύχημα.

«Πέρσι ήμασταν τυχεροί και δεν είχαμε πρόβλημα με τις βροχές. Όμως αντιπλημμυρικά έργα δεν έχουν γίνει και το δάσος που έχει κατακαεί, δεν μπορεί να μας προστατεύσει. Ο φόβος μας φέτος τον χειμώνα είναι να μην πλημμυρίσουμε» επισημαίνει ο Βαγγέλης Τριανταφύλλου, πρόεδρος του χωριού Γούβες.

Από την πλευρά του ο Σταύρος Κουτσουράς, πρόεδρος του Δ.Σ. του δήμου Μαντουδίου – Λίμνης- Αγίας Άννας μιλάει για τα γρήγορα αντανακλαστικά που έδειξε ο κρατικός μηχανισμός σε ότι αφορά την μετέπειτα στήριξη των αναγκών των κατοίκων της Βόρειας Εύβοιας και ιδιαίτερα των επαγγελματιών όπως τους ρητινοπαραγωγούς, που επλήγησαν από την καταστροφή των δασικών εκτάσεων. Μάλιστα, σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση των επαγγελματιών που σχετίζονται με τον τουρισμό έπαιξε το «Evia Pass», με τους επιχειρηματίες να δηλώνουν ευχαριστημένοι από την προσέλευση επισκεπτών το καλοκαίρι που μας πέρασε.

Η ιδιωτική πρωτοβουλία συνέβαλε επίσης σημαντικά στην αντιμετώπιση των αναγκών που προέκυψαν μετά την φωτιά, μιας και πολλοί ήταν εκείνοι που είδαν τους κόπους μιας ολόκληρης ζωής να χάνονται σε μερικά εικοσιτετράωρα. Όπως αναφέρουν όμως οι κάτοικοι, η οικονομική αποζημίωση που δικαιούνται από το κράτος, σε αρκετούς δεν έχει καταβληθεί ή είναι αρκετά μικρή για την ζημιά που έχουν υποστεί.  

Στον δρόμο της επιστροφής, το μάτι μου χάνεται στα καμένα και οι σκέψεις μου προσπαθούν να μπουν σε μια σειρά. Οι επιπτώσεις μιας τέτοιας καταστροφικής φωτιάς είναι μακροπρόθεσμες και δύσκολες. Μα οι κάτοικοι της Βόρειας Εύβοιας δεν πρέπει να ξεχαστούν επειδή έσβησαν οι φλόγες. Οι πολιτιστικές δράσεις και οι  εκδηλώσεις δεν αντικαθιστούν σε καμία περίπτωση όσα έχασαν ή όσα παλεύουν για να κερδίσουν ξανά. Προσφέρουν όμως ψυχολογική ανάταση, διασκέδαση και δίνουν σημαντικά ερεθίσματα, ιδιαίτερα για τα παιδιά. «Πάντα θα ξημερώνει», όπως είπε και ο Αλκίνοος Ιωαννίδης από την πλατεία στους Κουρκουλούς, πάντα η φύση θα αναγεννιέται και πάντα θα υπάρχουν άνθρωποι που θα βρίσκονται δίπλα σε όσους έχουν ανάγκη και δεν θα τους ξεχνούν.