Ο Μάκης Μηλάτος γράφει για την καινούργια δουλειά του Θανάση Παπακωνσταντίνου.
Ποια ήταν η εμπειρία σου, ρώτησα πρόσφατα τον Γιώργο Χατζιδάκι, από τη διανομή της δισκογραφίας του Μάνου μέσω εφημερίδας; Δυστυχώς έφτασε σε πολύ κόσμο, μου απάντησε. Όλοι ξέρουμε ότι η πραγματική τέχνη δεν τα ’χει καλά με τον πολύ κόσμο γιατί μπορεί να γίνει ένα χαλινάρι που τραβάει συνέχεια προς τη λάθος κατεύθυνση. Οι φανς, ειδικά σε μεγάλες ποσότητες, είναι ένα «ανεξέλεγκτο πλήθος» που γίνεται τροχοπέδη για τους πραγματικούς καλλιτέχνες και συχνά μια θηλιά στο λαιμό. Θέλουν από τον αγαπημένο τους μουσικό να κάνει τα ίδια και τα ίδια και να τους κανακεύει. Όταν πάει να δοκιμάσει κάτι διαφορετικό, να «λοξοδρομήσει» υπακούοντας στην ανάγκη του για αλλαγή, τότε του κρατάνε μούτρα και θυμώνουν.
Το μέγα πλήθος δεν είναι σε θέση να παρακολουθήσει την ποιοτική εξέλιξη ενός μουσικού, να αποδεχτεί και να κατανοήσει τους πειραματισμούς και τις μετακινήσεις του, δεν έχει το απαιτούμενο υπόβαθρο (αλλά ούτε και τη διάθεση, εδώ που τα λέμε) να μπει στο τριπ καινούργιων πραγμάτων και αλλαγών. Η μεγαλύτερη τροχοπέδη του καλλιτέχνη είναι οι φανς του και ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου έχει αποκτήσει ένα πραγματικά μεγάλο ακροατήριο που όμως όλο και «γκρινιάζει» με τις τελευταίες του απόπειρες που –σταδιακά– τον απομακρύνουν από την εποχή του «Ελάχιστου εαυτού». Ευτυχώς, ο ίδιος φαίνεται να μην τους «υπολογίζει» και τραβάει το δρόμο του χωρίς να αφήνει την τέχνη του να γίνει θύμα της «πελατείας» του, όπως πολλοί συνάδελφοί του που κάνουν «ό,τι θέλει ο πελάτης».
Η αλλαγή φαίνεται ήδη από το εξώφυλλο, συνεχίζει με τον τίτλο και –επί της ουσίας– επιβεβαιώνεται με τη μουσική κατεύθυνση του άλμπουμ. Μια πλειάδα εξαιρετικών μουσικών, κυρίως από το χώρο της τζαζ αλλά και του ροκ (Κωστής Χριστοδούλου, Θοδωρής Ρέλλος, Ανδρέας Πολυζωγόπουλος, Μιχάλης Καταχανάς, Κώστας Παντέλης, Κλέων Αντωνίου, Μπάμπης Παπαδόπουλος κ.ά.) παίζουν εξαιρετικά πλέκοντας ένα όμορφο χαλί για να ακουμπήσει ο λόγος, που είναι και πάλι το ενδιαφέρον και δυνατό κομμάτι του δίσκου. Οι ποιητές είναι εδώ (Octavio Paz, Miroslav Holub) αλλά και η ποίηση του ίδιου σε εξαιρετικό επίπεδο, δουλεμένη στη λεπτομέρεια με καλέμι και σφυρί. Αυτό που λείπει από το δίσκο είναι το μουσικό χάρισμα, οι δυνατές μελωδίες, η συναρπαστική μουσική πλοκή, η αντιστοιχία λόγου και μουσικής.
Είναι σαν η μουσική να παίζει έναν «προσχηματικό» ρόλο για να ζωντανέψει ο λόγος ακόμη περισσότερο, γι’ αυτό άλλωστε η φωνή είναι αισθητά πιο δυνατά από τους μουσικούς. Κι όταν τραγουδάει ο ίδιος με αυτή την υπέροχη, ακατέργαστη, ιδιότυπη χροιά του «μη τραγουδιστή», τότε το αποτέλεσμα είναι σαν «spoken word» πολυτελείας (ας μου επιτραπεί η έκφραση) με τους μουσικούς που τον συνοδεύουν να δημιουργούν μια σπουδαία ατμόσφαιρα. Όταν το λόγο παίρνουν οι τραγουδιστές (Μελίνα Κανά, Ματούλα Ζαμάνη, Σωκράτης Μάλαμας) τότε η αρμονία διαταράσσεται ελαφρώς γιατί χάνεται η «αφηγηματικότητα». Ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου αφηγείται ιστορίες με μουσική υπόκρουση και κανείς δεν μπορεί να το κάνει σαν κι αυτόν. Με αυτό το άλμπουμ ίσως «κλωτσήσει» το μέγα πλήθος και παραξενευτούν πολλοί φανς, αλλά σημασία έχει πως ο ίδιος τολμάει μια ποιοτική και αισθητική αναβάθμιση της μουσικής του και μια νέα κατεύθυνση χωρίς «λαϊκό έρεισμα», ακολουθώντας το δρόμο του, όπως κάνει κάθε πραγματικός καλλιτέχνης, κάθε ποιητικό πλάσμα.
13°
