Spiritualized: Ο Jason Pierce μιλάει στην ATHENS VOICE

Τι όνειρα κάνουν οι διαστημάνθρωποι; Πώς ζουν επί της γης; Υπάρχει κίνδυνος να αναληφθούν στους ουρανούς κάποια από τις ενορατικές εκείνες στιγμές που σχεδιάζουν έναστρες ραψωδίες σε παρτιτούρες; Και ποια συναρπαστική επιφάνεια του γαλαξία περιδιαβαίνει ο πιο περιπετειώδης δορυφόρος του πλανήτη μας εκπέμποντας τα κοσμικά μπλιπ – μπλιπ του, εκείνα που τόσο μας εκμαυλίζουν από το 1992 και συνεχίζουν άφθαρτα και αναλλοίωτα να μας συνεπαίρνουν μέχρι σήμερα, πασπαλισμένα με την απαραίτητη αστρόσκονη του ροκ εν ρολ;

Γεννημένος το 1965 στα Μίντλαντς, ο Jason Pierce, αλλιώς Spaceman, αλλιώς J. Spaceman, συμπληρώνει φέτος 36 χρόνια από την πρώτη του δισκογραφική κρουαζιέρα στα αστέρια με τους Spacemen 3. Μια αιωνιότητα και δώδεκα άλμπουμ αργότερα, ο Βρετανός συνθέτης, στιχουργός, τραγουδιστής και πολυοργανίστας αποδεικνύει τους λόγους για τους οποίους παραμένει ο πιο μεγαλοφυής αρχιτέκτονας του ήχου της εποχής μας, μέσα από τη νέα του δουλειά με τους Spiritualized, το LP «Everything Is Beautiful», που κυκλοφορεί στη Bella Union και στη χώρα μας από τη Rockarolla.

Ένα ακόμη ευφορικό χάπι που αντί για χημικές ουσίες περιέχει ηλεκτρικά κυκλώματα, λογιών κλαπατσίμπαλα και τροφοδοσία ρεύματος ικανή να κρατήσει όρθιους ολόκληρους πύργους από ενισχυτές υψηλής τάσης, το «Everything Is Beautiful» στέλνει διεγερτικά σήματα στον υποθάλαμο του εγκεφάλου που ντοπάρεται μονάχα με ροκ εν ρολ και δίνει το φιλί της ζωής στις μέρες και νύχτες μας στην πόλη.

Πράγματι, οι Spiritualized παραμένουν αλάνθαστα τέλειοι και ασφαλώς οι μυριάδες ακροατές τους θα κάνουν ουρές στα δισκάδικα προκειμένου να εξασφαλίσουν το ηλεκτρικό καταπότιο του «Everything Is Beautiful» - εξίσου beautiful παράλληλα προκύπτει και ο δημιουργός τους μέσα από τη συνέντευξη που παραχώρησε στην ATHENS VOICE. Πληθωρικός συνομιλητής, εγκυκλοπαιδικός γνώστης κάθε υποκουλτούρας του ροκ, αιωνίως εμμονικός με τα τερτίπια της τραγουδοποιίας και πάντα μειλίχιος, μεγαλοπρεπής και περφεξιονίστας σαν τα μουσικά γλυπτά του, ο Jason Pierce μας μίλησε για το μακρύ συμπαντικό ταξίδι του μέσα στη ζωή, τη δισκογραφία και το «Everything Is Beautiful», το άλμπουμ – ορόσημο του 2022.

Γεια σου, Τζέισον. Οποία τιμή να κουβεντιάζω με έναν απόλυτο ήρωα!
Ω, ελπίζω να μην αναφέρεσαι σε εμένα. Φοβάμαι ότι το μόνο που κάνουν οι ήρωες είναι να απογοητεύουν.

Έπειτα από χρόνια και χρόνια γαλουχίας με τη μουσική σου, μπορώ να δηλώνω με ασφάλεια ότι δεν απογοητεύεις ποτέ.
Πολύ ευγενικό από μέρους σου.

Έχουμε ξαναμιλήσει –το 2002, όταν η περιοδεία του «Let It Come Down» σε έφερε μαζί με τους Spiritualized στην Αθήνα.
Μας αρέσει η Αθήνα, είναι καλός τόπος για συναυλίες. Είθε να την επισκεφτούμε ξανά.

Θυμάμαι να αναφέρεις ότι νεότερος προμηθευόσουν ταχυδρομικά δίσκους garage από το Μοναστηράκι, δυσεύρετους τότε στην Αγγλία.
Ναι, όταν ήμουν πιτσιρικάς ήταν αδύνατο να βρεις δίσκους των 13th Floor Elevators σε αγγλική ή αμερικάνικη έκδοση. Δεν ξέρω αν η νομοθεσία του copyright ήταν κάπως αυθαίρετη στην Ελλάδα, πάντως πάντοτε έβρισκα καθετί σπάνιο, Seeds, ας πούμε. Τα ελληνικά τυπώματα μάλιστα έμοιαζαν αρκετά με τα αμερικάνικα – ένα επιπλέον μπόνους.

Πώς σου φαίνεται ως εξέλιξη το ότι όλα αυτά τα πράγματα είναι πλέον ευρέως διαθέσιμα, μέσα από το μαζικό κύμα επανακυκλοφοριών βινυλίου;
Είναι οπωσδήποτε κάτι το ωραίο, αν και δε συγκρίνεται με το να έχεις μια παλιά κόπια. Βρίσκω κάτι το ιδιαίτερα ρομαντικό σε αυτά τα παράξενα αντικείμενα που επιβιώνουν από το 1969 και συντηρούν αναλλοίωτο το περιεχόμενό τους στο φορμά του βινυλίου, μιλάμε για πενήντα χρόνια και βάλε ιστορίας. Στα μάτια μου οι δίσκοι αυτοί προσλαμβάνουν διαστάσεις θρησκευτικών συμβόλων. Πρόκειται για πραγματικά κειμήλια. Ελληνικά κειμήλια, αν θέλεις.

Περνώντας στο σήμερα, οι Spiritualized έχουν ένα καινούργιο άλμπουμ στην αγορά, το πιο πρόσφατο σε μια τεράστια δισκογραφική πορεία που ξεπερνά τις τρεις δεκαετίες. Πώς νιώθεις;
Από τη στιγμή που έπεισα τον εαυτό μου να πάψει να το σκαλίζει και να το επεξεργάζεται, όλα πήγαν περίφημα. 

Πώς ήταν η δουλειά στο στούντιο;
Ήταν δύσκολο στοίχημα για το καθετί – πανδημία, βλέπεις. Με το να είμαστε όλοι κλειδωμένοι και να ζούμε τόσο αλλόκοτες ζωές, η μουσική, τα εικαστικά, τα προωθητικά βίντεο, όλα έγιναν μέσα από δύσκολες διαδικασίες. Ομοίως και στο στούντιο. Όταν θέλεις τα τραγούδια σου να ηχούν σαν να παίζει ορχήστρα τριάντα ατόμων αλλά έχεις μόνο μια πενταμελή ή εξαμελή μπάντα στο πλευρό σου, ακόμη και οι πρόβες έχουν μεγάλες απαιτήσεις. Το αποτέλεσμα πιστεύω ότι είναι πολύ ταιριαστό στην εποχή ωστόσο. Συνήθως οι δίσκοι μου είναι εκτός τόπου και χρόνου. Απλά προσγειώνονται στα ξαφνικά. Δεν συνδέονται με το παραμικρό, ο συγκεκριμένος όμως έχει κάτι από το πνεύμα των καιρών.

Θα έλεγες ότι η επιβεβλημένη μοναχικότητα της πανδημίας στάθηκε αποδοτική για τη μουσική; Ευκαιρία για καλύτερο φόκους;
Ένα από τα αστεία που έδιναν και έπαιρναν την περίοδο του εγκλεισμού ήταν ότι τουλάχιστον δεν χρειάζεται να ανησυχείς πως δεν θα σε καλέσουν στο πάρτι! Δεν υπήρχε τίποτε να κάνει κανείς. Άρα με έναν στρεβλό τρόπο μπορούσα να επικεντρωθώ στα πράγματα που αγαπώ, γεγονός όμως που ταυτόχρονα μου γ@$εί τη ζωή. Όταν είσαι πωρωμένος με κάτι, τείνει να σε απορροφά από τα πάντα. Δεν είμαι καλή παρέα όταν φτιάχνω μουσική. Διότι παρότι δεν θα έπρεπε να είναι το πιο σημαντικό πράγμα στη ζωή, είναι ό,τι σημαντικότερο, ειδάλλως δεν πρόκειται να φτιάξεις τους καλύτερους δίσκους –ή μάλλον τους δίσκους που αξίζει να βγάλεις εκεί έξω. Επομένως η πανδημία τα έβγαλε όλα αυτά από τη μέση. Κατόρθωσα να επικεντρωθώ χάρη στο πλεόνασμα χρόνου. Έβγαλε εκτός εξίσωσης την ενοχή του να είσαι εμμονοληπτικός.

Το «And Nothing Hurt» του 2018 ηχογραφήθηκε εξ ολοκλήρου στο σπίτι σου, αντίθετα εδώ επιστρέφεις στην προσφιλή σου πρακτική: 11 διαφορετικά στούντιο, περισσότεροι από 30 συμμετέχοντες μουσικοί, ορχήστρες εγχόρδων και πνευστών, χορωδίες, καμπανοκρουσίες. Είναι πιο κοντά στα νερά σου αυτή η μαξιμαλιστική προσέγγιση;
Δεν έχω προτιμητέα μέθοδο. Το πρώτο και βασικό είναι κάθε άλμπουμ να ηχεί διαφορετικό, γιατί απεχθάνομαι την επανάληψη. Κατά δεύτερον, η ηχογράφηση σε υπολογιστή, αυτό που στην αργκό της βιομηχανίας ονομάζουμε «στο κουτί», έρχεται με τις δικές της δυσκολίες. Όταν γράφεις και μιξάρεις τη μουσική σου στην κονσόλα του στούντιο, είναι εκεί. Ίπταται στο δωμάτιο, γεμίζει τον αέρα, όπως οφείλει να κάνει η μουσική. Ενώ η μουσική στο κομπιούτερ είναι σαν να προσπαθείς να βάψεις το χολ σου με πινέλο στην άκρη ενός σκουπόξυλου περασμένου μέσα από το γραμματοκιβώτιο. Έχοντας πάντως μιξάρει το προηγούμενο άλμπουμ «στο κουτί», ήταν σημαντικό να επιστρέψω σε έναν πιο συμβατικό τρόπο. Έστω κι έτσι, τα προβλήματα δεν έλειψαν: Η μίξη της μουσικής έχει αλλάξει πολύ, ο ίδιος ο ήχος της μουσικής έχει αλλάξει, επικρατεί καθολικά μια αντίληψη για τον ήχο πολύ πριμαριστή, η οποία δε μου αρέσει καθόλου. Μπορεί το στιλ αυτό να λειτουργεί καλά για το hip hop ή για την ποπ, αλλά το βρίσκω ακαλαίσθητο στην κιθαριστική μουσική. Επομένως μιλάμε για μια διαδικασία του να πολεμάς το σύστημα όλη την ώρα, ιδιαίτερα από τη στιγμή που δεν υπήρχε το μπάτζετ για να ηχογραφήσουμε σε μπομπίνα, η οποία απορροφά με διαφορετικό τρόπο τη μουσική. Πολεμάς το σύστημα και ταυτόχρονα ψάχνεις ανθρώπους για να συμμαχήσουν σε όλο αυτό. Οι περισσότεροι άνθρωποι ξέρεις, δε θέλουν να βγουν από τη ζώνη ασφαλείας τους, ομοίως και οι μηχανικοί του στούντιο, προτιμούν να σου παρουσιάσουν αυτό που παρουσιάζουν στους πάντες. Οι μουσικοί στην πλειοψηφία τους πλησιάζουν έναν παραγωγό ή έναν μηχανικό γιατί τους άρεσε κάποια δουλειά τους, οπότε η ιδέα είναι, κάνε το ίδιο και στη δική μου μπάντα. Εμένα ωστόσο μου είναι αδιάφορο κάτι τέτοιο, προσπαθώ να βρω άλλους τρόπους, μαζί και ανθρώπους που θα ακολουθήσουν για τη χαρά της διαδρομής και θα πουν, ας προσπαθήσουμε να δημιουργήσουμε έναν αυτόφωτο χώρο για αυτά τα τραγούδια, ώστε να μη μοιάζουν με τους δίσκους κανενός ή να μη μοιάζουν με τον τελευταίο δίσκο που φτιάξαμε εγώ ή εσύ.  

Είναι γεγονός ότι όσα χρήματα κερδίζεις τα δίνεις πίσω στη μουσική; Σε έχουμε δει με πολυμελέστατα σχήματα στην Αθήνα το 1998 και το 2002, έχεις ερμηνεύσει και με ισχνότερους Spiritualized σε λιγότερο γενναιόδωρους καιρούς. Γιατί είναι τόσο απαραίτητο να θέτεις υψηλά στάνταρ για τις παραγωγές σου, είτε στο στούντιο είτε επί σκηνής;
Γιατί έχεις μόνο μια ευκαιρία να το κάνεις όλο αυτό. Δεν μπορείς να αποσύρεις ένα άλμπουμ ή να ανακαλέσεις ένα live. Δεν έχω εισπράξει ποτέ δικαιώματα από τη δισκογραφία μου. Αν κερδίσουμε κάτι παραπάνω σε μια τουρνέ, θα επενδύσουμε σε κάποιο φωτιστικό ή θα πληρώσουμε κάποιον έξτρα μουσικό. Οι Spiritualized κινούνται διαχρονικά στα όρια του χρέους. Στην ηλικία μου, γίνεται όλο και πιο δύσκολο κάτι τέτοιο. Δεν βλέπω και κάποιον άλλο τρόπο πάντως. Οι περισσότεροι καλλιτέχνες βγάζουν δίσκους για να βγουν σε περιοδεία και να ξαναπαίξουν τα παλιά αναμασημένα τραγούδια. Συχνά μάλιστα, όταν ανακοινώνουν ότι θα παίξουν καινούργιο υλικό, το κοινό δυσανασχετεί. Δεν θέλω να υπάγομαι σε αυτή την κατηγορία, όταν ένα νέο άλμπουμ κυκλοφορεί θα πρέπει να έχει κάτι διαφορετικό να πει, έναν άλλο δρόμο να εξερευνήσει.

Υπάρχει ωστόσο μια κοινή φλέβα που διατρέχει κάθε δουλειά σου: Η ακλόνητη πίστη στο πρωτόλειο ροκ εν ρολ.
Όποιο και αν είναι το μικρόβιο που προσβάλλει τις μπάντες και γίνονται προοδευτικά αδιάφορες ή λιγότερο παθιασμένες, δε με έχει μολύνει ακόμη. Εξακολουθώ να λατρεύω το ροκ εν ρολ όσο και όταν ήμουν παιδί. Μιλούσαμε για τους Seeds νωρίτερα: Συνεχίζω να ακούω το «Raw & Alive» με την ίδια προσήλωση που το έκανα στα 18 μου, όταν ζούσα στο Ράγκμπι. Αυτή η μοναδικότητα, αυτή η παραξενιά... αν καταφέρεις να την αιχμαλωτίσεις στο βινύλιο, θα είναι εκεί για πάντα. Δεν προκύπτει εύκολα, δεν εμφανίζεσαι απλά με την κιθάρα σου και παίζεις, πρέπει να παλέψεις για να τους βάλεις όλους στο ίδιο σκεπτικό.

Να πούμε δυο λόγια για τα βίντεο που συνοδεύουν το νέο άλμπουμ; Παρότι οι Spiritualized ευδοκίμησαν τη χρυσή εποχή του MTV, ποτέ δεν έδωσαν ιδιαίτερη έμφαση στα βίντεο. Τώρα όμως βλέπουμε κάποιες προσεγμένες, όσο και αρκετά απλές ως προς τη σύλληψή τους δουλειές, οι οποίες επιπλέον έχουν τη σκηνοθετική σου επιμέλεια.  
Η αναγκαιότητα υποχρεώνει. Δεν υπάρχουν πολλά μέρη για να παίξεις τη μουσική σου ζωντανά τον καιρό αυτό, άρα κάπως πρέπει να φτάσεις στο κοινό. Ήταν όντως ενδιαφέρουσα η ιδέα με το υλικό αρχείου, μονταρισμένο με τέτοιο τρόπο ώστε να συνθέτει μια ιστορία. Ούτως ή άλλως δε συμφωνώ με την ιδέα ότι το βιντεοκλίπ είναι μορφή τέχνης, το θεωρώ πιο κοντά στη διαφήμιση και τα βίντεο αυτά κλίνουν προς αυτή την προσέγγιση. Το τρικ ήταν να χρησιμοποιούμε μικρά αποσπάσματα σε διαδοχή προκειμένου να κατορθώσει ο θεατής να προσηλωθεί ως το τέλος –είναι άλλωστε πολύ δύσκολο πια να συγκρατήσεις το ενδιαφέρον κάποιου για περισσότερα από είκοσι δευτερόλεπτα.

Προφανώς κανείς μας δεν είναι απρόσβλητος από τη διαταραχή ελλειμματικής προσοχής πια.
Ντρέπομαι να ομολογήσω ότι διάβαζα την κριτική ενός βιβλίου που σκόπευα να αγοράσω και δεν κατόρθωνα να συγκεντρωθώ ούτε ως το τέλος του άρθρου… Ίσως είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους οι άνθρωποι στρέφονται ξανά στο βινύλιο. Βάζεις μια ολόκληρη πλευρά δίσκου και την ακούς, το streaming δεν επιτρέπει κάτι τέτοιο. Υπάρχει βέβαια και ένα ακόμη σημαντικό ευεργέτημα στους δίσκους: Κανείς δεν ξέρει τι ακούς. Ενώ όταν χρησιμοποιείς υπηρεσίες streaming γίνεσαι τμήμα του αλγόριθμου που χειραγωγεί το μουσικό σου γούστο. Ώσπου κάποιος άλλος να πατήσει στα δεδομένα που παρέχεις και να σου πουλήσει το επόμενο πράγμα που θέλει να πουλήσει. Σε αυτή την εποχή της υπερσυνδεσιμότητας, υπάρχει κάτι το πολύ όμορφο στο να μπορείς να ακροάζεσαι ένα άλμπουμ που κανείς άλλος δεν ξέρει ότι ακούς.

Άφθονες εικόνες πολιτικού – κοινωνικού ενδιαφέροντος προβάλλονται στα βίντεο του «Everything Was Beautiful»: Διαδηλώσεις στο Χονγκ Κονγκ, αντιπολεμικές πορείες, παρελάσεις υπερηφάνειας… Είναι ζητήματα του ενδιαφέροντός σου αυτά;
Η διαδοχή των εικόνων στα βίντεο θέλει να δώσει την αίσθηση μιας πανάκειας για την ένταση της ζωής. Προσπαθήσαμε να βρούμε περισσότερα ομοειδή στιγμιότυπα αρχείου, μα στάθηκε δύσκολο. Υπάρχει πολύς συστημικός ρατσισμός, σεξισμός, ομοφοβία γύρω μας. Πρέπει να γυρίσουμε στις πρώτες τάξεις του σχολείου για να ξεριζωθούν τέτοιες αντιλήψεις.

Πέρα από το νέο άλμπουμ, η φετινή χρονιά φέρνει την επανακυκλοφορία των από καιρό εξαντλημένων κλασικών τεσσάρων πρώτων άλμπουμ των Spiritualized, με καινούργιο mastering και γραφιστικό σχεδιασμό. Υπέροχη εξέλιξη;
Απαραίτητη προπάντων. Όταν φεύγεις από μια δισκογραφική εταιρία, συχνά το υλικό σου καταλήγει παραπεταμένο ή στα χέρια ανθρώπων χωρίς νοιάξιμο. Σίγουρα οι δίσκοι αυτοί σημαίνουν πολλά πράγματα για αρκετούς ανθρώπους και δε θα ήθελα να μένουν εσαεί στις αποθήκες μεγάλων εταιριών που αδιαφορούν για την τύχη τους. Γι’ αυτό και όταν η Fat Possum πρότεινε τις επανεκδόσεις, δεν είχα κανένα δισταγμό. Ο Townes Van Zandt έφυγε από τη ζωή χωρίς να προλάβει να δει τα τραγούδια του να κυκλοφορούν ευρέως. Δε θα ήθελα να έχουν μια τέτοια εξέλιξη και οι Spiritualized. Να σημειώσω και κάτι ακόμη: Οι συγκεκριμένοι δίσκοι κυκλοφόρησαν σε μια αρκετά επικεντρωμένη στο CD εποχή, με το ανάλογο mastering. Στις καινούργιες αυτές εκδοχές θα ακουστούν πολύ πιο καλά.     

Το νέο LP συνοδεύεται από μια εκτεταμένη παγκόσμια τουρνέ για τους Spiritualized. Ανυπομονείς;
Ξανά στη σκηνή έπειτα από τρία χρόνια… Λίγο ανυπομονώ, λίγο δυσκολεύομαι να το πιστέψω ότι τελικά θα συμβεί.