10 αντιπολεμικά τραγούδια και οι ιστορίες τους

Όσες φορές οι κάθε λογής εξουσιαστές θέλησαν να κηρύξουν πολέμους, οι άνθρωποι της Τέχνης αντέδρασαν. Εδώ είναι 10 τραγούδια που αντιτίθενται στη φρίκη του πολέμου. Κάθε πολέμου…

Donovan - Universal Soldier
Ένα τραγούδι της Καναδής ερμηνεύτριας και τραγουδοποιού Buffy Sainte-Marie, που πρωτοηχογραφήθηκε από την ίδια το 1964. Χρειάστηκε όμως να περάσει τον Ατλαντικό και να φτάσει στα χείλη του Donovan για να γίνει επιτυχία, έναν χρόνο αργότερα. Μιλάει για την ευθύνη του καθενός από εμάς απέναντι στον πόλεμο. Αναφέρεται στον στρατιώτη διαφορετικών εποχών και διαφορετικών πολέμων, τονίζοντας τις ομοιότητες της πολεμικής πρακτικής, ανεξαρτήτως του πεδίου όπου αυτή αναπτύσσεται. Έτσι, επιτυγχάνει ένα οικουμενικό αποτέλεσμα, την ώρα που τα περισσότερα τραγούδια αναφέρονται στους πολέμους της εποχής τους.

Aretha Franklin - Ι Say A Little Prayer
Θα μπορούσε να είναι ένα απλό ερωτικό τραγούδι, μιλάει όμως για τον έρωτα ενός κοριτσιού για ένα στρατιώτη που υπηρετεί στο Βιετνάμ. Όταν το πρωτοτραγούδησε η Dionne Warwick το 1965, δεν άρεσε και τόσο στον Burt Bacharach, τον συνθέτη του. Μάλιστα, ο Bacharach, ειδικά με την Warwick, δεν έκανε περισσότερες από μία ή δύο ηχογραφήσεις της φωνής στο studio. Στην προκειμένη περίπτωση έκανε περισσότερες από 10 και πάλι δεν ήταν ευχαριστημένος. Το τραγούδι ανέβηκε στο No 4 των charts και τρία χρόνια αργότερα ξαναηχογραφήθηκε από την Aretha Franklin ως b-side του “The House That Jack Built”. Όμως, ό,τι αφορούσε τον πόλεμο ήταν πλέον στο επίκεντρο και η νέα αυτή εκτέλεση έγινε πιο γνωστή από το πρωτότυπο.

John Lennon, Yoko Ono - Give Peace A Chance
Το τραγουδούν οι φοιτητές χτυπώντας τα χέρια τους στο παρκέ την ώρα που μπαίνει η Αστυνομία στο γυμναστήριο του Πανεπιστημίου με αντιασφυξιογόνες μάσκες ρίχνοντας παντού δακρυγόνο αέριο. Είναι η τελευταία σκηνή της ταινίας «Φράουλες και Αίμα» (“Strawberry Statement”), που αναφέρεται στον ξεσηκωμό της αμερικάνικης νεολαίας ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ. Ήταν το πρώτο solo τραγούδι του John Lennon, την εποχή που ήταν ακόμη στους Beatles. Ηχογραφήθηκε στο δωμάτιο 1742 του Queen Elizabeth Hotel του Μόντρεαλ.

Black Sabbath - War Pigs
Ο τίτλος είναι σαφέστατα αντιπολεμικός και ως τέτοιο μπορεί να εκλάβει κανείς αυτό το τραγούδι των Black Sabbath. Στην πραγματικότητα, το συγκρότημα θέλει να αναφερθεί όχι αποκλειστικά στον πόλεμο αλλά στο Κακό με την ευρύτερη έννοια. Ο αρχικός τίτλος ήταν “Walpurgis”, λέξη που ταίριαζε τέλεια με τον ήχο του “War Pigs”. Το τραγούδι αγαπήθηκε πολύ και πρόσφερε μια διάσταση στους Black Sabbath, που σε γενικές γραμμές, δεν είχαν.

Bob Dylan - Masters Of War
Όταν ο Dylan έγραφε το “Masters Of War”, το 1962, ο πόλεμος του Βιετνάμ, που ενέπνευσε όλους τους τραγουδιστές της folk στις Ηνωμένες Πολιτείες, δεν είχε ακόμη ξεκινήσει. Βρισκόμασταν σε ένα είδος διπλωματικού πυρετού σ’ εκείνη την περιοχή, που ήταν απόρροια του Ψυχρού Πολέμου μεταξύ ανατολικού και δυτικού μπλοκ. Παρ’ όλα αυτά, ο Dylan δεν κάνει εδώ ένα αντιψυχροπολεμικό τραγούδι. Αντιτίθεται στη σύνδεση της αμερικάνικης πολιτικής με την πολεμική βιομηχανία, της χώρας, επηρεασμένος από την αποχαιρετιστήρια ομιλία του προέδρου Άιζενχάουερ, τον Σεπτέμβριο του 1961.

Marvin Gaye - What's Going On
Ο Marvin Gaye γράφει εδώ ενάντια στην αστυνομική βία εναντίον του Renaldo “Obie” Benson, που ήταν μέλος των Four Tops, κατά τη διάρκεια μιας αντιπολεμικής διαδήλωσης. Η ημέρα εκείνη στο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνια ονομάστηκε «Ματωμένη Πέμπτη» εξαιτίας της αστυνομικής επέμβασης. Το τραγούδι θέτει το ένα ερώτημα μετά από το άλλο: Γιατί στέλνουν τα παιδιά μας τόσο μακριά από το σπίτι; Γιατί χτυπούν τα παιδιά μας στους δρόμους. Από το σημείο αυτό, ο Gaye εγκαταλείπει την pop και την εταιρεία του, τη Motown και στρέφεται σε σκληρότερους ήχους και πιο προσωπικούς τρόπους έκφρασης.

Barry McGuire - Eve Of Destruction
Τραγούδι του PF Sloan, που διασκεύασε με περισσό πάθος ο Barry McGuire και αντιτίθεται σχεδόν στα πάντα, που έκανε η αμερικάνικη κυβέρνηση εκείνη την εποχή: πόλεμο στο Βιετνάμ, ράλι εξοπλισμών, διαστημικό πρόγραμμα, οικονομική πολιτική. Οι σκληροί του στίχοι ανάγκασαν κάποιους σταθμούς να μην το μεταδίδουν ενώ το πιο ισχυρό του μήνυμα είχε να κάνει με τη νομοθεσία που θεωρούσε ενήλικα -και άρα ικανό για επιστράτευση- εκείνον που έκλεινε τα 18 αλλά έδινε δικαίωμα ψήφου σ’ εκείνον που έκλεινε τα 21. Ο τρόπος που ο McGuire τραγουδάει εκείνο το “You ‘re Old Enough To Kill, But Not For Voting” είναι επικός!

Pink Floyd - Us And Them
Κανείς δεν θα περίμενε από τους Pink Floyd του 1973 να γράψουν ένα ευθύ τραγούδι διαμαρτυρίας ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ. Για μια ευθεία αντίδραση στον παραλογισμό του πολέμου, έπρεπε να περιμένουμε μέχρι το 1983, όταν κυκλοφόρησαν το “The Final Cut”, ένα concept album κατά του πολέμου στα Φόλκλαντς Έτσι, το “Us And Them” είναι περισσότερο μια φιλοσοφικού τύπου σύντομη πραγματεία πάνω στις διαφορές και τις ομοιότητες των ανθρώπων. Μια οπτική που τονίζει ότι δεν μπορεί να υπάρχει κανένας λόγος και σε κανένα επίπεδο, που να κάνει τον έναν άνθρωπο να στρέφεται με τα όπλα ενάντια στον άλλον.

Stiff Little Fingers - Wasted Life
Σκληρή μπάντα του punk από το Μπέλφαστ, μια πόλη που βίωσε άγριες συγκρούσεις μέσα στα χρόνια. Οι Stiff Little Fingers ξεκίνησαν πιτσιρικάδες κι έτσι το μήνυμα που προσπάθησαν να δώσουν δεν ήταν ιδιαίτερα ευκρινές από την αρχή. Όσο περνούσε ο καιρός κατάφεραν όμως να ξεκαθαρίσουν την οπτική τους, που ήταν ενάντια στις παραστρατιωτικές ομάδες της Ιρλανδίας, συμπεριλαμβανομένου του IRA, που αιματοκύλισαν πολλές φορές την Ιρλανδία.

Alice In Chains - Rooster
Μια διαφορετική όψη του πολέμου από τον Jerry Cantrell, που μιλάει για τις κακές σχέσεις και την κατεστραμμένη του οικογένεια ως αποτέλεσμα της συμμετοχής του πατέρα του στον πόλεμο του Βιετνάμ. Το παρατσούκλι “Rooster” το είχε ο Jerry Cantrell Senior εξαιτίας του καμαρωτού του περπατήματος κι ενός τσουλουφιού από τα μαλλιά του που μονίμως «πετούσε». Στις σημειώσεις του “Dirt”, όπου το τραγούδι συμπεριλαμβάνεται, ο Junior αναφέρει την οπτική των τελευταίων χρόνων ζωής του πατέρα του: «Ήταν μια παράξενη εμπειρία, μια θλιβερή κατάσταση κι εύχομαι κανένας άλλος άνθρωπος να μην την περάσει».