Μόνικα, μια υπερήφανη γυναίκα

H Μόνικα (Χριστοδούλου) από κορίτσι έγινε γυναίκα και η μουσική της εξελίσσεται ανάλογα με τη ζωή της, υπερήφανη και δημιουργική, απέναντι στη micro-μόδα που είχε προκύψει κάποια στιγμή: να την ειρωνεύεσαι – κυρίως για το τραγούδι Στάλα. Με ένα γύρισμα της τύχης, η Στάλα έγινε, θα λέγαμε, το επίσημο τραγούδι της ταινίας The Lost Daughter, παραγωγής Netflix, που θα βγει στις ελληνικές αίθουσες το καλοκαίρι του ‘22 αλλά ήδη παίζει στην ξένη πλατφόρμα του Netflix και σε πολλά φεστιβάλ, ενώ διεκδικεί και 2 Όσκαρ Ηθοποιίας. Η σκηνοθέτρια Maggie Gyllenhaal ζήτησε από τη Μόνικα τη μουσική της επένδυση σε πολλές σκηνές – η ταινία γυρίστηκε στις Σπέτσες και ο “ελληνικός ήχος” της Μόνικας που ήδη είχαμε γνωρίσει με το άλμπουμ “Ο κήπος είναι ανθηρός” βρήκε ιδανική στέγη, όπως και το συζητημένο ζεϊμπέκικο Αίμα μου, με τη φωνή του Πασχάλη Τερζή.

Η Μόνικα, πάντα εκπέμποντας θετικές δονήσεις και έναν αέρα ενθουσιασμού μίλησε για την ταινία, τις μουσικές και τη ζωή της, proud και κάπως ντροπαλή, ανάμεσα ακόμα στο κορίτσι και τη γυναίκα.

“Είδες η Σταλίτσα μου;” λέει γελώντας όταν τη ρωτάω αν δικαιώνεται επιτέλους αυτό το ανάλαφρο, καλοκαιρινό τραγούδι. Ήταν σαν να περίμενε την ταινία στις Σπέτσες για να έρθει και να βρει στέγη.

Η πρώτη μου επαφή με την ταινία ήταν στις Σπέτσες όπου παρακολουθούσα κι εγώ τα γυρίσματα όπως όλοι οι κάτοικοι του νησιού. Εν μέσω πανδημίας, απορούσαμε όλοι πώς τα κατάφερναν. Μέχρι τότε δεν με είχε προσεγγίσει κανείς από την παραγωγή. Τον Νοέμβριο του ‘21 τελείωσαν τα γυρίσματα κι έφυγε όλο το συνεργείο. Ωστόσο, πρέπει να πω ότι ο Ed Harris που παίζει στην ταινία είναι κουμπάρος μας, μας έχει παντρέψει με τον άντρα μου. O Ed Harris και η γυναίκα του, η Amy Madigan, είναι στενοί οικογενειακοί φίλοι της οικογένειας του άντρα μου του Σταύρου που είναι Αμερικανο-Κύπριος. Μένουν στο Λος Άντζελες και παντρευτήκαμε σπίτι τους. Έτσι λοιπόν είχαμε συναντηθεί μερικές φορές για φαγητό στο νησί – μας έλεγε για τις διάφορες σκηνές που γύριζε με την Colman, για το πόσο καλή στη δουλειά της είναι η Maggie Gyllenhaal, η σκηνοθέτρια, οπότε είχα μπει κάπως στο πνεύμα της ταινίας.
Τον Φεβρουάριο, μερικούς μήνες μετά δηλαδή, δέχομαι ένα τηλεφώνημα από τον Χρήστο Κωνσταντακόπουλο που έχει την Faliro House και εκτελούσε τα local services της ταινίας – ως γνωστό, κάθε ταινία που γυρίζεται σε μία ξένη χώρα χρειάζεται κάποιον που μιλάει τη γλώσσα να κανονίσει τις άδειες, να βρει κομπάρσους, γενικά να κάνει όλα όσα χρειάζονται στην παραγωγή. Μου λέει λοιπόν ότι η ταινία βρίσκεται στο στάδιο του μοντάζ κι έχουν θέμα με τη μουσική, τους λείπουν κομμάτια. Ο Dickon Hinchliffe από τους Tindersticks που έχει γράψει το μουσικό θέμα της ταινίας δεν μπορούσε να γράψει ελληνικά κομμάτια.
Η ταινία βασίστηκε στο ομώνυμο βιβλίο της Elena Ferrante που διαδραματίζεται στην Ιταλία αλλά επειδή τα γυρίσματα έγιναν στην Ελλάδα μπορεί να ήταν και λίγο απόφαση της τελευταίας στιγμής να μπει ελληνικός ήχος. Μου ζήτησαν λοιπόν, “ελληνική μουσική”για κάποιες σκηνές. Μάλιστα η παραγωγός που με πήρε, η Osnat Handelsman-Keren, ήταν τόσο διακριτική, δεν ξέρω τι τους είχε πει ο Χρήστος και ήταν “χίλια συγγνώμη που σε ενοχλούμε…” -εγώ τότε ετοίμαζα τον ύμνο για το Καλλιμάρμαρο- και τελικά μου έστειλε έξι σκηνές και μου ζήτησε να έχω έναν πιλότο μέσα σε μία εβδομάδα. Εγώ τους έστειλα δύο πιλότους, τους άρεσαν, let’s do it και μετά η Maggie με ρωτάει αν έχω δύο τραγούδια από την υπάρχουσα δισκογραφία μου που πίστευα ότι θα ταίριαζαν.

Και τους έστειλες τη Στάλα!

Κοίτα, οι Αμερικάνοι είναι τελείως στρέιτ σε αυτά, δεν έχουν ατέλειωτες συζητήσεις και δημόσιες σχέσεις. Έτσι κι εγώ, δεν έστειλα ΔΕΚΑ, έστειλα δύο κομμάτια, τη Στάλα, ναι, και το Bloody Something. Το εκτίμησε, και μετά η συνεργασία μας ήταν σχεδόν καθημερινή. Της άρεσε πολύ η Στάλα, μου λέει “ήμασταν όλοι στο σπίτι μου στη Νέα Υόρκη και χορεύαμε, θα το βάλω σε όλη την ταινία”. Μετά μου έστελνε μηνύματα “I need two more Stalas”. Κι έτσι έγραψα τον Καπετάνιο και το Σαλπάρουμε για Σπέτσες, που είναι κάπως σε αυτό το ύφος.

Το Lost Daughter είναι μία εντελώς γυναικεία ταινία. Πώς είδες τις σχέσεις μάνας με κόρες; Έχεις κι εσύ τη μικρή Μελίνα…

Το σενάριο, θεωρώ, είναι πιο σκληρό από τα δικά μου δεδομένα. Η ταινία, όταν την είδαμε στην πρεμιέρα της στο Λονδίνο, δεν έβαλε μόνο εμένα σε σκέψεις, αλλά και τον άντρα μου και όλους τους Άγγλους φίλους που ήμασταν μαζί. Είχαν περάσει μαζί μας την καραντίνα στις Σπέτσες και είχαν γνωρίσει τη Μελίνα, και γενικά ήξεραν κι αυτοί πόσο δύσκολο είναι να ζήσεις με ένα παιδάκι, την ευθύνη του. Η ταινία σε βάζει σε σκέψεις και γι’ αυτό είναι καλή. Η τέχνη πρέπει να σε ξυπνάει, να σου προκαλεί την αυτοκριτική, να σε αγγίζει, ακόμα κι αν δεν σου αρέσει κάτι. Μου θυμίζει αυτό που έγινε με τη Στάλα, που τη βρίζανε, αλλά αυτό σημαίνει ότι κάτι τους άγγιξε.
Η ταινία που είναι φτιαγμένη από γυναίκες και την οποία εγώ φανταζόμουν ως πιο underground από Χόλιγουντ, σίγουρα περιγράφει δύσκολες βιωματικές καταστάσεις. Νομίζω ότι όλες οι γυναίκες που εργάζονται, που είναι λίγο φιλόδοξες, βρίσκουν κοινά σημεία με το φιλμ. Εμένα με στεναχώρησε γιατί κάνω σκέψεις για τη ζωή μου, είμαι και λίγο ενοχική και προσπαθώ να κάνω πράγματα που να μην τα κουβαλάω μέσα μου. Βλέπεις στην ταινία, μία γυναίκα που μετά από τόσα χρόνια κάνει τις διακοπές της και ξαφνικά νοιώθει τις τύψεις της. Το ηθικό δίδαγμα της ταινίας είναι, για μένα, να μη κάνεις τίποτα στη ζωή σου αντιδραστικά. Να βρίσκεις τη δύναμη εκείνη τη στιγμή, επί τόπου, να το λύσεις, να μη πηγαίνεις εναντίον της δράσης. Αυτό έχει να κάνει και με την καθημερινότητα. Να μην αντιδράς με οργή, ας πούμε. Αν έχεις κάτι, λύσ’το τώρα για να μην το κουβαλάς στο μέλλον.

Η Florence (and the Machine) είπε πρόσφατα ότι “διαπίστωσα πως στην καριέρα μου έκανα πράγματα με βάση ανδρικά πρότυπα” και αποφάσισε να βασίζεται στη γυναικεία της υπόσταση. Το βρίσκεις να συμβαίνει αυτό;

Μα βέβαια. Η τάση των ημερών μας είναι οι γυναίκες τραγουδοποιοί. Δεν είναι οι άνδρες. Αν σκεφτείς, η δεκαετία του ‘70, του ‘80, ήταν ξεκάθαρα ανδροκρατούμενη η μουσική. Μετά ήρθαν τα ‘90ς που ήταν οι μπάντες, μόνο συγκροτήματα, και από το 2005 περίπου και μετά άρχισαν οι γυναίκες. Θυμάμαι το 2008 όταν είχα βγάλει το Over the hill ήταν η Bat for Lashes, κάποιες Αγγλίδες κυρίως που ήταν μόνες τους, ήταν ακόμα η St. Vincent αλλά ήταν ακόμα underground. Και μετά ήρθαν η Adele, η Florence. Και τώρα πια είναι σχεδόν μόνο γυναίκες. Ακόμα και στον κινηματογράφο τα θέματα είναι κυρίως γυναικεία ενδυνάμωση. Νομίζω ότι πάμε, κάπως, στο άλλο άκρο δηλαδή. Αλλά οκ, ας πάμε, και μετά θα βρεθεί η μέση.

Οι Σπέτσες της Μόνικας

(Όταν τη ρωτάω για τις Σπέτσες, γίνεται λίγο επιφυλακτική, σαν να θέλει να προστατέψει το καταφύγιό της.)

Οι Σπέτσες είναι ο τόπος που έχω επιλέξει να έχω την ιδιωτική μου ζωή. Η βάση μου, τα τελευταία τρία χρόνια, είναι εκεί. Τα πράγματά μου είναι μισά στη Νέα Υόρκη, τα άλλα μισά στο Λος Άντζελες και ό,τι περισσεύει σε δύο πολύ μικρά διαμερισματάκια που έχουμε, στο Κολωνάκι και στο Θησείο. Ακόμα και όταν ζούσα στην Αμερική και γνώρισα τον Σταύρο και συνέπεσαν οι φιλοσοφίες μας, από τότε ακόμα ήθελα να έχω ένα πολύ ήρεμο μέρος στη φύση, να έχω το ποδήλατό μου, να κολυμπάω. Μεγάλωσα στο Καρπενήσι, πάντα ήμουν κοντά στη φύση, στο βουνό. Η ζωή του μουσικού, ας πούμε βγάζεις έναν δίσκο, κάνεις ένα τουρ, έχεις έξι μήνες κόσμο-κόσμο-κόσμο. Μετά χρειάζεσαι ένα μέρος για να ισορροπείς. Οι Σπέτσες για μένα ήταν το καταφύγιο για να μπορώ να έρχομαι Ελλάδα. Είναι ένα νησί που -δεν ξέρω πώς να το περιγράψω- έχει πολυ-πολιτισμό. Έχει πολλούς ξένους, οι ντόπιοι είναι ανοιχτόμυαλοι, είναι κοντά στην Αθήνα αλλά δεν είναι Αθήνα, είναι νησί αλλά έχεις 24 ώρες το 24ωρο πρόσβαση στη στεριά. Προσέχουν πολύ τον τουρισμό τους, δεν θέλουνε να γίνουν τουριστικό νησί. Παρ’όλα αυτά υπάρχει το Ποσειδώνιο, η δημοσιότητα, οι ταινίες… Τώρα, μετά το “Lost Daughter” ήρθε το “Knives Out 2”, ήταν όλοι εκεί, Daniel Craig και λοιποί. Είχαν κλείσει όλο το λιμάνι για μία εβδομάδα. Εκεί καταλάβαινες ότι το “Lost Daughter” ήταν μία παραγωγή των 8 εκατομμυρίων και το “Knives Out 2” των 50 εκατομμυρίων. Έτσι λοιπόν, θέλω να πηγαίνω Νέα Υόρκη ή όπου χρειάζεται να έχω το business industry αλλά η Ελλαδίτσα μου να είναι αυτό: το σπιτάκι μου, η θάλασσα.

Πώς έγινε η συνεργασία με τον Πασχάλη Τερζή;

Το Αίμα μου, ήταν ένα κομμάτι που είχα γράψει στη Νέα Υόρκη. Ήταν ένα ζεϊμπέκικο. Εμένα μου αρέσουν οι κιθαροβραδιές. Όπου βρίσκομαι και μου δώσουν μια κιθάρα, αρχίζουμε και κάνουμε ρεμπέτικα, λαϊκά. Υποσυνείδητα μπορεί να μου έλειπε και η Ελλάδα εκεί στο East Village που ήμουν. Οπότε μου βγήκε αυτό χωρίς να έχω στο μυαλό μου κάποια φωνή. Όταν ήρθα εδώ και ετοίμαζα τον ελληνικό δίσκο, ο καλός μου φίλος ο Δημήτρης ο Λιλής μου λέει “αυτό θέλει αντρική φωνή”. Ναι, αλλά ποιος; “΄Ενας είναι” μου λέει. “Πασχάλης Τερζής”. Πωπω φοβερό, ναι. Έτυχε μέσω μίας φίλης να ξέρω την κόρη του, τη Γιάννα η οποία μας βοήθησε πολύ, και μέσω αυτής το στείλαμε στη Θεσσαλονίκη. Εμείς οι μουσικοί, αυτό θέλουμε να κάνουμε: να μας δίνουν ένα πρότζεκτ, να το φτιάχνουμε, να χαιρόμαστε και ο Τερζής είναι ένας υπέροχος άνθρωπος, θετικός. Πήγε μέσα σε μία μέρα και το έκανε. Το τραγούδι άρεσε και στη Maggie και το έβαλε σε δύο σκηνές στην ταινία.
Γενικά, στην ταινία προσπάθησα να βάλω διαφορετικές εκδοχές της ελληνικής μουσικής, όπως και διαφορετικές φωνές – η άλλη αντρική φωνή είναι ο Γιώργος Παπαδόπουλος. Μου έλεγε ο αδερφός μου, είναι σαν να σε βάλανε σε μία μουσική παιδική χαρά και να σου είπανε, παίξε!

Ο νέος δίσκος; Πότε; Και τι θα είναι;

Τον Νοέμβριο κυκλοφορώ δίσκο. Και με ρωτάει ο κόσμος, ελληνικό ή αγγλικό; Θα είναι μόνο αγγλικά. Ο “Κήπος” ήταν σαν ένα απωθημένο που είχα, να κάνω ελληνικά τραγούδια. Να το κυκλοφορήσω τώρα που ήμουν Ελλάδα, που έγινα μαμά. Το έκανα, τέλος. Το νέο άλμπουμ θα λέγεται “I’m proud”. Πρώτο σινγκλ το Yes I do (My wedding song). Είναι ένας δίσκος που τον δουλεύω 5 χρόνια κι έτσι ακριβώς ένοιωθα: I’m proud. Το κάθε τραγούδι το δουλεύω σαν να είναι κάτι πολύτιμο. Έχω αλλάξει σαν άνθρωπος. Παλαιά έμπαινα στο στούντιο, έκανα ένα take, έλεγα οκ, τέλος. Τώρα θέλω να το αγαπήσω αυτό που κάνω, να το αναλύσω. Θα έχει τον ήχο της μεγάλης ορχήστρας που είχε το Avatar αλλά θα έχει και το beat και το groove που έμαθα στην Αμερική.

Μόνικα, είσαι η νέα “επίσημη” Ελληνίδα τραγουδίστρια; Ζάππειο, Καλλιμάρμαρο, ύμνος Ολυμπιακών Αγώνων, ύμνος για το 1821...

Σε αυτά λειτουργώ με την εμπειρία. Όταν με παίρνουν τηλέφωνο για να με καλέσουν σε κάποια από αυτές τις εκδηλώσεις, πάντα αναρωτιέμαι εγώ πώς θα νοιώσω. Στο Ζάππειο, στην εκδήλωση για τα 40 χρόνια της Ελλάδος στην ΕΕ, η κατάσταση ήταν σουρεάλ γιατί είχα κάνει τη δεύτερη δόση του εμβολίου και ήμουν έτοιμη να κοιμηθώ. Βγήκα στο πιάνο, θέλανε να πω τη Στάλα, είπα και το Saving the world λόγω κορωνοϊού. Με άκουγαν κάπως μουδιασμένοι αλλά εγώ τραγούδησα για μένα, δεν με επηρέασαν ούτε όσα λέγονταν την επόμενη μέρα. Στο Καλλιμάρμαρο, ο ίδιος ο Καπράλος μού ζήτησε να γράψω τον ύμνο της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής για το Παναθηναϊκό Στάδιο. Θα έλεγες όχι σε μία τέτοια εμπειρία; Μόνη με ένα πιάνο σε έναν τέτοιο χώρο; Κρατάω τέτοιες εικόνες από τη ζωή μου. Όπως και το Ελλάς 1821. Είμαι ζωντανή στην επέτειο των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση και δεν θα γράψω ένα τραγούδι; Να λέω στα παιδιά μου ότι έγραψα ένα τέτοιο τραγούδι; Και θα μου πεις γιατί τα κυκλοφορείς. Αλλά αυτό είναι η μουσική: να τη μοιράζεσαι με τον κόσμο.

Η ταινία: Καλοκαιρινές διακοπές σε ελληνικό νησί. Μεσόκοπη γυναίκα γνωρίζει νεαρή μητέρα και την κόρη της, σε έντονη σχέση. Προσωπικές μνήμες από τη δική της ζωή, από την εποχή της μητρότητας και τις αποφάσεις που πήρε. Ένα συμβάν φέρνει τις δύο γυναίκες αντιμέτωπες. Το παρελθόν, το παρόν με φόντο τις Σπέτσες.
Στην ταινία "Η Χαμένη Κόρη", η οποία θα βγει το καλοκαίρι του '22 στις ελληνικές αίθουσες, εκτός από την Olivia Colman παίζουν και οι Dakota Johnson, Peter Sarsgaard, Ed Harris, Jessie Buckley, Alba Rohrwacher, Νίκος Πουρσανίδης, Πάνος Κορώνης, Αλέξανδρος Μυλωνάς κ.α.

Ακούστε τα τραγούδια της Μόνικας για την ταινία "The Lost Daughter" εδώ.

Οι μουσικές της ταινίας: Η Στάλα δικαιώνεται, σαν ένας διακριτικό νησιώτικος μπάλος ή και σαν λεβεντοπενιά. Οι ελληνικές αναφορές της Μόνικας παίζουν σε κομμάτια με αναμνήσεις ‘60ς που μοιάζουν να καλπάζουν, σε καλοκαιρινές ευδαιμονίες α λα Βαγγέλη Γερμανού, ροκ εν ρολ με ήχο ‘80ς και “θαλασσινά” κομμάτια όπως Ο Καπετάνιος. Ακόμα, ήχος κιθάρας Django επάνω σε ποπ με ραπάρισμα, το ζεϊμπέκικο του Τερζή, ένα σμυρνέικο κι ένα ρεμπέτικο που υπάρχουν όλα αυτόνομα, δίνοντας ένα άλμπουμ ξέχωρο από την ταινία -της οποίας το μουσικό θέμα έχει γράψει ο Dickon Hinchliffe των Tindersticks.

Τις φωτογραφίες της Μόνικας έχει τραβήξει ο Νίκος Αλιάγας.