Βύρων Τσουράπης: Οι «Λέξεις Μακρόσυρτες» και το Μουσικό Κουτί

Είναι φορές σαν κι αυτή που η τρέλα που κουβαλώ και μετουσίωσα σε επάγγελμα με έχει φέρει κοντά σε καλλιτέχνες με τους οποίους –ανεξαρτήτου ηλικιακής διαφοράς– νιώθω πως θα μπορούσα να είμαι φίλος καρδιακός. Ο Βύρων Τσουράπης είναι ουσιαστικότατος πολυοργανίστας αλλά αγαπά περισσότερο το μπάσο, ζει για τη μουσική και είναι Αδελφή Ψυχή. Και ο πρώτος του δίσκος αξίζει να βρίσκεται σε κάθε δισκοθήκη. Μιλήσαμε για το ντεμπούτο του, την αγαπημένη τηλεοπτική εκπομπή «Μουσικό Κουτί» – μία ιδέα του Νίκου Πορτοκάλογλου, τις επιρροές και τα όνειρά του…

Το ξέρεις πως έχεις το όνομα του αείμνηστου αδελφού μου; Ο οποίος υπήρξε και μέντοράς μου Βύρωνα… Γιατί λοιπόν οι πρώτες σου λέξεις σου βγήκαν μακρόσυρτες άραγε;
Αναφέρεσαι στον πρώτο μου δίσκο που κυκλοφόρησε πριν από λίγο καιρό με τίτλο «Λέξεις Μακρόσυρτες», να υποθέσω... Έχει πάρει τον τίτλο του από έναν στίχο του τραγουδιού που ανοίγει το άλμπουμ και που μου άρεσε σαν τίτλος και σαν έννοια. «Λέξεις Μακρόσυρτες», για να έχουν τον χώρο και τον χρόνο που τους χρειάζονται να παρουσιαστούν και να ξεδιπλώσουν τα μυστικά τους! Ανέκαθεν πίστευα πολύ στη δύναμη της γλώσσας και ότι οι κατάλληλες λέξεις μπορούν να παρακινήσουν τα μεγαλύτερα έργα...

Συμφωνώ. Να υποθέσω κι εγώ με τη σειρά μου πως εξαρχής σε τούτη σου την πρώτη δισκογραφική προσπάθεια είχες ως αντίστοιχο μέντορα, μα και ως θερμό υποστηρικτή σου τον από το 2016 μόνιμο συνοδοιπόρο σου αγαπητό Νίκο Πορτοκάλογλου;
Έτσι ακριβώς είναι! Έχω αυτή τη μεγάλη τύχη, τιμή και ευτυχία να συνεργάζομαι τα τελευταία έξι χρόνια με τον Νίκο Πορτοκάλογλου. Ο Νίκος είναι το μεγαλύτερο σχολείο που έχω περάσει ποτέ ως μουσικός (και όχι μόνο) γιατί δεν είναι από τους δασκάλους που θα σε βάλουν κάτω να σου πουν τι πρέπει να κάνεις και το πως γίνεται κάτι. Αρκεί να παρατηρείς την εργατικότητα και τον σεβασμό με τα οποία αντιμετωπίζει την μουσική, την ωριμότητα και την ψυχραιμία με τις οποίες διαχειρίζεται τις δύσκολες καταστάσεις που προκύπτουν, και κυρίως το πείσμα του να μην αφήνει τίποτα στην τύχη του! Για μεγάλη μου τύχη με εμπιστεύτηκε από την αρχή της συνεργασίας μας και με στηρίζει στα μουσικά μου βήματα με τρόπο ουσιαστικό και συγκινητικό... Όλα αυτά μου έδωσαν το θάρρος και την δύναμη που χρειάζεται για να αποφασίσεις στις μέρες μας να βγάλεις έναν κύκλο τραγουδιών, ένα ολοκληρωμένο δίσκο σε CD, ενώ οι περισσότερες κυκλοφορίες πλέον στην εποχή μας είναι digital singles.

...Και προσωπικά στεναχωριέμαι για αυτό. Η έννοια του ολοκληρωμένου δίσκου, του «ανθολόγιου» που έχει αρχή, μέση και τέλος, φθίνει δυστυχώς ανεπιστρεπτί… Γιατί επέλεξες να διασκευάσεις τη «Δίψα» ανάμεσα σε τόσα και τόσα τραγούδια του Νίκου;
Η «Δίψα» ήταν πάντα από τα αγαπημένα μου τραγούδια του Νίκου και το χαίρομαι πολύ κάθε φορά που το παίζουμε στις συναυλίες, λόγω και της χαρακτηριστικής μπασογραμμής στην εισαγωγή. Ο βασικότερος λόγος, όμως, που διάλεξα το συγκεκριμένο τραγούδι είναι ο συμβολισμός του. Ήθελα μέσα στον πρώτο μου δίσκο να υπάρχει ένα τραγούδι που να δηλώνει την κινητήρια δύναμη πίσω από την ανάγκη να ξεκινήσω όλο αυτό το ταξίδι και αυτή δεν είναι άλλη από την «ατέλειωτη δίψα για καθαρό ουρανό»... Το έχω αλλάξει, διασκευάσει αρκετά, δίνοντας του μία εντελώς διαφορετική οπτική, πιο κοντά στα δικά μου ska και reggae ακούσματα, το παρουσίασα στον Νίκο και για καλή μου τύχη του άρεσε πολύ, τόσο που μου έκανε και την τιμή να συμμετάσχει και αυτός και να το πούμε παρέα!

Ποια ήταν τα πρώτα ακούσματά σου και ποιοι οι πρώτοι δίσκοι που αγόρασες;
Ως πολύ πολύ μικρός άκουγα μετά μανίας με τον αδερφό μου μία διπλή κασέτα που μας είχαν φέρει οι γονείς μας με τα τραγούδια της Λιλιπούπολης. Ακόμα μου αρέσουν πολύ και τα ακούω με μεγάλο ενδιαφέρον μετά από τόσα χρόνια! Στη συνέχεια βρέθηκε κάπως στα χέρια μου μία κασέτα που έγραφε πάνω με μπλε στιλό The Beatles... Με μία λέξη: Αποκάλυψη. Τότε συνειδητοποίησα ότι ήθελα να γίνω μουσικός...

Τι να λέμε ρε συ, οι άνθρωποι ενέπνευσαν ολάκερο τον πλανήτη με τα ανυπέρβλητα καμώματά τους…
Έτσι είναι. Όμως ο πρώτος δίσκος που αγόρασα ήταν το ανεπανάληπτο soundtrack της ταινίας The Blues Brothers που με έβαλε με τρόπο μαγικό στον κόσμο των blues, της soul και του rhythm 'n' blues και με έφερε σε επαφή με ονόματα όπως ο Ray Charles, ο James Brown, o John Lee Hooker, η Aretha Franklin ο Otis Redding…

Καλά, τώρα πέτυχες φλέβα! Είναι η ταινία που έχω δει περισσότερες φορές στη ζωή μου, δεκαεπτά! Και ναι, είναι το soundtrack που καθόρισε την εφηβεία μου, και όχι μόνο...
Σε νιώθω! Ο δεύτερος ήταν το «If You Want Blood... You 've Got It!» των AC/DC... Μετά το «Back in Black» και από τότε και μετά όσα χρήματα έπεφταν στα χέρια μου γίνονταν δίσκοι και CD!

Και πάλι πέτυχες δίσκο που θα έπαιρνα ως «ναυαγός στο νησί»!… Και τώρα το κλασικό, διαχρονικό ερώτημα: γιατί ελληνικό στίχο και όχι αγγλικό; Ήταν και για σένα δυσκολότατη η επιλογή;
Η επιλογή ήταν ξεκάθαρη κυρίως λόγω ανάγκης. Πάντα στα τραγούδια με συγκινούσε πολύ ο στίχος και πάντα έδινα μεγάλη βάση στα λόγια, εξ ου και «Λέξεις Μακρόσυρτες» ο τίτλος του δίσκου. Το βρίσκω πολύ δύσκολο να εκφράσεις με τρόπο κατανοητό και άμεσο αυτά που έχεις μέσα σου γράφοντας έναν στίχο, ακόμα και στην μητρική σου γλώσσα. Πολλώ δε μάλλον όταν αυτό προσπαθείς να το κάνεις σε μία ξένη, όσο καλά και να την γνωρίζεις.

Πάντως είναι ξεκάθαρο πως κάτι σου λέει η reggae, αφού κατακυριεύει συχνά-πυκνά τις συνθέσεις σου. Μήπως είναι που αγαπάς κι εσύ το μπάσο το ηλεκτρικό;
Η reggae είναι μία μουσική που αγαπώ πολύ και κάνει αισθητή την παρουσία της σε αρκετά τραγούδια μου. Νομίζω ότι παντρεύει με τρόπο μοναδικό την πρωτόγονη αίσθηση έκστασης που δίνει ο χορός μέσα από τον ρυθμό με την μελωδικότητα και την συναισθηματική ευαισθησία που δίνει η πιο «δυτική» μουσική. Είναι μία μουσική που προέρχεται ρυθμικά από την Αφρική και τα πρώτα βήματα του ανθρώπου στην γη, μελωδικά από την Ευρώπη, ζυμωμένη στην αμερικανική ήπειρο μέσα από βιώματα ακραία και έντονα... Όλη αυτή η βαριά ιστορία αντικατοπτρίζεται πιστεύω από τις πρώτες νότες.

Ένα άλλο πράγμα που με εντυπωσίασε είναι οι ενορχηστρώσεις σου, Βύρωνα! Θέλει αρκετές δεκαετίες συνήθως για να αποκτήσει κανείς την ευχέρεια που παρουσιάζεις...
Χαίρομαι πολύ και σε ευχαριστώ! Νομίζω ότι στις ενορχηστρώσεις του δίσκου έχουν έντονη παρουσία τα είδη μουσικής που με σημάδεψαν μέχρι τώρα. Ανάλογα με την ατμόσφαιρα του κάθε τραγουδιού το album αποτελεί ένα ταξίδι στον χώρο και στο χρόνο από την Νέα Ορλεάνη και την Τζαμάικα μέχρι την Ιρλανδία και την ελληνική παράδοση. Με την βοήθεια από κιθάρες, μαντολίνο, γιουκαλίλι, καλίμπα, πιάνο, πνευστά, τύμπανα, κρουστά, πολλές φωνές και εννοείται μπάσο! Όλα αυτά τα στοιχεία συνδυάζονται και γίνονται μέρος ενός συνόλου περνώντας μέσα από το προσωπικό μου φίλτρο στο σήμερα. Οι ηχογραφήσεις έγιναν με πολλή αγάπη και υπομονή και θέλω να πιστεύω ότι το εγχείρημα τελικώς πέτυχε!

100%! Με αφορμή το τελευταίο single και video clip που κυκλοφόρησε από τον δίσκο με τίτλο «Μη Λυπάσαι» που μιλάει για το τέλος του καλοκαιριού και την επιστροφή στην καθημερινότητα, ήταν κάποιο συγκεκριμένο καλοκαίρι σου που σε δυσκόλεψε να προσαρμοστείς στην επιβεβλημένη επάνοδο του Σεπτεμβρίου περισσότερο από άλλα, κι αν ναι, ποιο και γιατί;
Το «Μη Λυπάσαι» είναι ένα χειμερινό ρέγκε που γράφτηκε με αφορμή μία συζήτηση στην οποία έτυχε να είμαι παρών. Όλοι στην παρέα είχαν γυρίσει μόλις από τις Καλοκαιρινές διακοπές και τα είχαν βάψει μαύρα... Εγώ από την άλλη, επειδή ο Σεπτέμβριος σηματοδοτούσε πάντα την επιστροφή στο σχολείο και το σμίξιμο με τους φίλους συμμαθητές μου, αλλά και λόγω των γενεθλίων μου, ήταν από τους αγαπημένους μου μήνες. Δεν μπορώ να σου πω λοιπόν για κάποιον δύσκολο Σεπτέμβριο, αλλά αποφάσισα να γράψω ένα τραγούδι «παρηγοριάς» για τους θλιμμένους του Σεπτεμβρίου και του χειμώνα γενικότερα… «Τα όνειρα είναι σαν τα αστέρια / Δεν ανάβουν μόνο τα καλοκαίρια».

Βασικά είσαι πολυοργανίστας. Και αυτό δείχνει χαρισματικό πλάσμα Βύρωνα, να τα λέμε αυτά με το όνομά τους. Κι όμως, από το πιάνο, την κιθάρα, τη φυσαρμόνικα, το μαντολίνο, διάλεξες να παντρευτείς το λατρεμένο μας μπάσο! Πες μου τους λόγους σου…
Οι λόγοι είναι βασικά δύο. Ο πρώτος είναι ότι περνάω πολύ όμορφα στις συναυλίες παίζοντας μπάσο. Μου επιτρέπει να ακούω το τι γίνεται γύρω μου στην σκηνή, το τι γίνεται κάτω από την σκηνή και να χαίρομαι το live επικοινωνώντας με τους συμπαίκτες μου και με το κοινό ταυτόχρονα.. η ώρα του παιδιού! Ο δεύτερος είναι ότι πολύ συχνά ο μέσος ακροατής δεν ακούει συνειδητά το μπάσο σαν όργανο μέσα σε μία μπάντα και δεν του δίνει πολλή προσοχή. Όταν όμως αυτό ξαφνικά σταματήσει να υπάρχει όλοι καταλαβαίνουν ότι κάτι δεν πάει καλά, ότι κάτι λείπει... Είναι, λοιπόν, περισσότερο αισθητή η απουσία του παρά η παρουσία του. Και αυτό είναι κάτι που πάντα με γοήτευε και στο μπάσο, αλλά και γενικότερα σαν βιοθεωρία. Οι αγαπημένοι μου μπασίστες είναι αυτοί που από την μία υπηρετούν τη μουσική που παίζουν χωρίς να θέλουν να αποδείξουν το πόσο δεξιοτέχνες είναι και από την άλλοι αυτοί που με εκπλήσσουν με τις ιδέες τους. Αυτοί με έχουν επηρεάσει και με εμπνέουν. Με πολλή δυσκολία να περιοριστώ θα πω τους εξής: Οι Paul McCartney των Beatles και John Paul Jones των Led Zeppelin με έχουν στιγματίσει για τις πολύ μελωδικές και γεμάτες φαντασία μπασογραμμές τους. Οι Geezer Butler των Black Sabbath, Roger Glover των Deep Purple και Cliff Williams των AC/DC για τον τρόπο που δημιουργούν τα θεμέλια πάνω στα οποία στηρίζεται, χτίζεται και μεγαλουργεί μία ολόκληρη μπάντα… Τέλος, δεν μπορώ να μην αναφέρω τους δικούς μας Αντώνη Τουρκογιώργη των Socrates, Αλέκο Αράπη από τους Απροσάρμοστους, Γιώργο Καρρά από τις Τρύπες αλλά και τον δάσκαλό μου Γιώτη Κιουρτσόγλου για την έμπνευση και για την καθοριστική τους συμβολή στην μουσική! Σίγουρα έχω πολλούς ακόμα, αλλά έχουμε περιορισμό χώρου γιατί η λίστα είναι ατελείωτη...

Είναι και δικοί μου ήρωες, όλοι τους! Πάμε τέλος στο «Μουσικό Κουτί» που είναι ένα μικρό διαμάντι της Ελληνικές Τηλεόρασης, ένα μοναδικό απόκτημα όχι μόνο για τους μουσικούς της χώρας μας, μα για κάθε έναν που τρέφεται με Πολιτισμό! Πώς βρέθηκες ο τυχερός να είσαι μέρος του; Και θέλω έστω και με εύλογη δυσκολία να ξεχωρίσεις έναν από τους εκλεκτούς καλεσμένους σας που σε ήθελε να υποκλιθείς ειλικρινά μπροστά στο μεγαλείο του...
Το «Μουσικό Κουτί» ήταν μία ιδέα του Νίκου Πορτοκάλογλου, και έτσι κι εγώ ως μέλος της μπάντας του βρέθηκα να είμαι μέρος ενός από τα πιο σημαντικά πράγματα που θα μπορούσα να φανταστώ ποτέ ως μουσικός! Καταρχάς το ότι γνώρισα και παίζω σε καθημερινή σχεδόν βάση με μερικούς από τους καλύτερους Έλληνες μουσικούς είναι από μόνο του ευλογία και ευχαριστώ την τύχη. Ο Θανάσης, ο Δημήτρης, ο Στέλιος, ο Λάμπης και ο μαέστρος μας ο Γιάννης με έχουν βοηθήσει να δω την μουσική από άλλες σκοπιές που ούτε τις φανταζόμουν και με έχουν κάνει πολύ καλύτερο μουσικό τα τελευταία αυτά δύο χρόνια. Επίσης, οι καλλιτέχνες που γνώρισα και έπαιξα τα τραγούδια τους (πάνω από 100 καλλιτέχνες μέχρι τώρα) μέσα από το Κουτί είναι για εμένα πολύτιμη εμπειρία τόσο σε μουσικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο. Αν οι εμπειρίες είναι ένα είδος περιουσίας λόγω του «Κουτιού» αισθάνομαι ήδη πολύ πλούσιος! Αν πρέπει να ξεχωρίσω έναν καλεσμένο από αυτούς που είχα την ευτυχία να συνεργαστώ θα πω εντελώς υποκειμενικά τον Eric Burdon των Animals. Ένας άνθρωπος που με την φωνή και τα τραγούδια του καθόρισε τον ήχο και την αισθητική της pop και rock μουσικής τα τελευταία 50+ χρόνια. Τεράστια αξία και εκτόπισμα καλλιτέχνη!