Οι τύποι με τα μαύρα-10 χρόνια Σπείρα

Συχνά, στην Αθήνα, οι παρέες κάνουν τέχνη και ιστορία. Πιο σπάνια δημιουργούν σημειολογία, νέο χιούμορ και ανανεώνουν το ωρολόγιο πρόγραμμα της ζωής της πόλης. Η ΣΠΕΙΡΑ και ο Κραουνάκης το έκαναν. Φέτος, 10 χρόνια μετά, του δίνουμε το λόγο να μιλήσει κι αυτός.

Ούτε ξέρω πώς έγιναν όλα πια. Ήμουν έτοιμος να ξενιτευτώ και μου ’πε η Σοφία Σπυράτου να κάνω σεμινάρια τραγουδιού στις Ροές. Πρώτη που σηκώθηκε όρθια η Ελεάννα, Μάιος του ’99, κάτι σαν εξετάσεις. Φώναξα δημοσιογράφους, παραγωγούς και δισκογραφία να ανακαλύψουν τα παιδιά. Να τους βρω κάποια δουλειά. Έφερα στην Ελεάννα –που ντρεπότανε να κινηθεί– μια μαύρη κελεμπία μου τεράστια και ως εκ θαύματος μόλις τη φόρεσε άρχισε να λικνίζεται με έντρομο κωμικό ύφος επαναλαμβάνοντας «αέρα Κιλελέφ» από την Πάροδο των «Ορνίθων».

Σήμερα, δέκα χρόνια μετά, η Ελεάννα έχει ερμηνεύσει σπουδαία κείμενα με επιτυχία, έχει κάνει αστεία νούμερα, έχει παίξει μοναδικά το «Φυλαχθείτε γλάροι» του Μανιώτη, φινάλε στην «Επιθεώρηση», έχει αυτοσχεδιάσει κάνοντας τη σεξουάλα με το Shakalaka babe απ’ το “Bombay Dreams”, έχει ερμηνεύσει από Σακελλαρίδη μέχρι Rufus Wainwright, έχει πάρει βραβείο στη μικρού μήκους που πρωταγωνίστησε, του Ζαφείρη Χαϊτίδη, κλαίει και κατουριέται από τα γέλια με απίστευτη άνεση, λυρική φωνή σουμπρέτας, έχει παντρευτεί, έκανε χρέη βοηθού με εξαιρετική επιτυχία στο παιδικό της Λίνας, που μόλις ανέβηκε, και είναι πια η σταθερή υποδοχή μας στις παραστάσεις… με σπέσιαλ μοναδικό ταλέντο στο welcome.

Σ ε αυτά τα δέκα χρόνια όλοι οι παίχτες μας έχουν εξελιχθεί αντίστοιχα και μέχρι αυτή τη στιγμή δεν έχουμε κανείς από τους Επιμένοντες βαρεθεί τη διαδικασία, το κάνουμε για πολύ λίγη αμοιβή, αλλά πια έτσι εξαργυρώνουμε την καλλιτεχνική Ελευθερία μας, και η Σπείρα κλείνει δεκαετία στην Αθήνα, έχοντας κάνει ξανά μόδα το «μουσικό θέατρο» (μέχρι εκείνη την ώρα εθεωρείτο αντιεμπορικό και πολυέξοδο), ακόμα η ύπαρξή της «υποχρέωσε» στη ζωντανή χρήση ορχήστρας στο θέατρο, έκανε τις Δευτέρες καλλιτεχνικά εργάσιμες, ξεθάρρεψε παντρειές θεάτρου-τραγουδιού, άλλαξε το ωράριο εξόδου, έβαλε την «πιάτσα να ψάχνεται».

Είδαμε ΠΑΣΟΚ - Νέα Δημοκρατία να ανταλλάσσουν κυβερνήσεις αλλήλοις, είδαμε πολέμους, σεισμούς, αλλαγή νομίσματος, την Ελλάδα να καίγεται, είδαμε να μας μιμούνται, να κάνουμε μόδα και να λένε ότι πεθάναμε, «τι κάνει αυτός ο χοντρός με κάτι χοντρές εκεί», παρ’ όλ’ αυτά, από δω πολλοί συνάδελφοί μου «αγόρασαν» ερμηνευτές, από δω βγήκαν στο χώρο παιδιά χρήσιμα που ξέρανε να κάνουνε καλά τη δουλειά τους. Επειδή εδώ ο χρόνος εκπαίδευσης δεν πληρώνεται. Επειδή, και χωρίς μία, μ’ ένα δανεικό προβολέα κι ένα πιάνο, μια κιθάρα, άμα λέει ο καλλιτέχνης, την κάνει καλά τη δουλίτσα του... Αυτά μου μάθανε οι δάσκαλοί μου, αυτά μάθαινα κι εγώ στα παιδιά. Σ’ αυτά τα χρόνια πέρασαν και παιδιά που ήταν για λίγο, για να δουν, να μυρίσουν και να φύγουν, ή που ευελπιστούσαν σε καριέρα προσωπική τους, να τους κάνω ίσως cd – πράγμα που δεν ήταν ο άμεσος στόχος μιας ομάδας. Ακόμα πέρασαν και φτασμένοι, η πρωτεργάτρια Τζένη Μπότση, η Πωλίνα μου, ο Νανούρης μου, η Παπίου, το Μελινάκι μου η Τανάγρη, η Καπαρού τώρα για πέμπτη χρονιά.

Πράγματα που μας κράτησαν. Όποιος θέλει κάθεται, όποιος θέλει φεύγει. Όποιος μένει δουλεύει επί ίσοις όροις για το χρόνο που βρίσκεται εδώ. Παίρνουμε όλοι τα ίδια. Πληρώνουμε λίγα, αλλά δεν χρωστάμε. Απόλυτη διαφάνεια.

Δεν ανήκω στη Σπείρα. Δεν είμαι στην εταιρεία. Είμαι υπάλληλός της, δάσκαλός της, και στις δύσκολες και τράπεζά της. Και έτσι παρέμεινα γιατί η Σπείρα είναι ιδέα. Δεν είναι ούτε το μετερίζι του Κραουνάκη, ούτε καν οι άνθρωποι που τη στηρίζουν με την ενέργειά τους κάθε φορά. Είναι η αέναη σχέση του καλλιτέχνη με το αντικείμενό του, και ουσιουσιαστικά η ενώπιον κοινού ετήσια έκθεση αυτής της διαδικασίας, με αντίτιμο εισιτηρίου και ευτυχώς και αποκατάσταση κάποιου διαλόγου. Πρώτη της δουλειά ήταν να επαναπροσδιορίσει, σε μια εποχή που το τραγούδι έχανε τα πασχάλια του, τη σχέση του ερμηνευτή με το αντικείμενο (λόγος, μουσική), με μόνο εργαλείο το λαρύγγι, το σώμα, και βοηθητικά το ρούχο και το φως.

Όπως ακολουθούσαμε την εποχή, τα ρεύματα, τι παίζει στην υφήλιο, αντλούσαμε ύλες από παντού. Πρωτοπαίξαμε Rufus και Liz Wright και Anthony. Μεταφράσαμε τραγούδια από μιούζικαλ, εντρυφήσαμε στο θεατρικό ελληνικό τραγούδι, πράγμα που μας έφερε έτοιμους μελετημένους στις δυο νύχτες του Ηρωδείου, που ’καψαν το σανίδι, με το μέγιστο μάθημα της συνεργασίας της ομάδας με τη ζωντανή ιστορία του Ελληνικού Μουσικού Θεάτρου.

Δύο χρόνια με τον Γεωργουσόπουλο στο πλευρό μας, μελετήσαμε 22 επιλεγμένα Χορικά από τον Αρχαίο Θεατρικό Λόγο, τα μελοποιήσαμε (9 συνάδελφοι συνθέτες) και τα παίξαμε παντού (Αθηναΐδα, Μικρή Επίδαυρο, Μέγαρο, Όπερα Φραγκφούρτης, τα έκανε cd η Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση).

Σε στιγμές πολύ δύσκολες στάθηκαν όπως τους θυμάμαι: η Λίνα πάντα «εδώ», ο Γιώργος Θεοφανόπουλος, ο Αντώνης Κοκκολάκης, ο Διαγόρας Χρονόπουλος, η Άννα Σβήνου, η Ελένη Κατσάρου, ο Μάσιας Ρέστης, ο Γιώργος Λαζαρίδης, η Μαριλένα Μαμιδάκη, ο Νάσος Κοκκινέας, ο Κωστής Μαυρόπουλος, ο Νίκος και η Θέκλα Νερσεσιάν, ο Γιώργος και η Πόπη Σμυρναίου, ο κύριος Κοκκίνης. Η Άλκηστη, ο Στέργιογλου, ο Μητσιάς, ο Παντελιδάκης, ο Μετζικώφ. Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος, η Βάσω Κόλλια, ο Αλέξανδρος Δεσποτόπουλος, ο Άρης Σκιαδόπουλος, ο Γιώργος και η Χριστίνα Ξένου, ο Ιωσήφ Βιβιλάκης, η Ευανθία Στιβανάκη, ο Γιώργος Δραγώνας.

Φέτος τζαμάρουμε αναιδώς εφ’ όλης της ύλης. Κάναμε ένα υπέροχο παιδικό. Κι ετοιμάζουμε το «Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ σε μορφή ποπ όπερας δωματίου, για το Φεστιβάλ Αθηνών. Αύριο, ποιος ξέρει...

ΟΤΑΝ (καλά)

1. Όταν βρήκαμε το Χυτήριο.

2. Όταν ο Διαγόρας Χρονόπουλος μας κάλεσε στο Κρατικό Βορείου Ελλάδος.

3. Όταν μας φιλοξένησε ο Πέτρος Ζούλιας στην ταράτσα του Χώρα.

4. Όταν πήγαμε στην Αθηναΐδα.

5. Το βράδυ που παίξαμε τους «Λουκουμάδες» στα παιδιά του Χατζηκυριάκειου και στους ποιητές.

6. Τη νύχτα που παίξαμε στο Λιμάνι της Πάτρας.

7. Η Μικρή Επίδαυρος με τα «Χορικά».

8. Η νύχτα στην Όπερα της Φραγκφούρτης.

9. Η πρόβα της κυρίας Καλουτά.

10. Το Ηρώδειο.

ΟΤΑΝ (κακά)

1. Όταν έχασε ο Θεοδώρου μάνα κι αδελφή, λίγες μέρες πριν αρχίσουν οι πρόβες.

2. Όταν τράκαρε η Ελεάννα.

3. Όταν έπεσε το σπίτι της Σπυροπούλου στους σεισμούς.

4. Όταν έπαθε πνευμονία ο Στέλιος Καρπαθάκης.

5. Όταν είπε ο Μουστάκας «του χρόνου δεν θα είμαι».

6. Όταν ήταν ο Σταμάτης στην εντατική.

7. Όταν μας κλέψανε.

8. Όταν χτύπησε η Ηρώ Σαΐα το γόνατό της.

9. Όταν έσπασε η Καπαρού το χέρι της.

10. Όταν έπαθε αμνησία η Δήμητρα Σταυροπούλου.

10 καλές ατάκες

1. Δουλειά, φραπέ, ψυχραιμία. (του Χρήστου Μουστάκα)

2. Όλα μας τα πλούτη είναι αυτό το μπούτι. (της Μάρθας Καραγιάννη)

3. Γαμείς δε γαμείς, ο καιρός περνάει. (του Κυρ)

4. Γλυφάδα... ωραία λέξη. (του Σταμάτη Κραουνάκη)

5. Εθισμός - δεσμός, κακός συνδυασμός. (του Σταμάτη Κραουνάκη)

6. Έλα να κάνουμε σεξ – η αγάπη μας είναι άθραυστη σα γυάλινο πυρέξ. (της Ελεάννας Καραντίνου)

7. Να πάτε να γαμηθείτε όλοι σας. Όχι εσείς. Γενικά. Με την καλή έννοια. (της Παρθένας Χοροζίδου)

8. Χέσ’ τα κι άσ’ τα τα κάρμινα μπουράνα. (του Σταμάτη Κραουνάκη)

9. Κι όσοι δεν πέθαναν ακόμα, τώρα σε άλλες μάχες να τραβήξουν. (του Μπ. Μπρεχτ)

10. Σπείρα σημαίνει προσφυγιά ξεριζωμένη. (από τοίχο) 

10 μεγάλες στιγμές

1. Μια νύχτα στο Χυτήριο που έριχνε χαλάζι στον τσίγκο από πάνω! Αξέχαστη. («Όλοι μαύρα κι ένα πιάνο»)

2. Νύχτες με κεριά ρεσό που κόπηκε το ρεύμα στην Αθηναΐδα. («Κλασική συνταγή, All that μπαζ»)

3. Στο Δάσος του Διονύσου χωρίς μικρόφωνα. Μυσταγωγία. («Όλοι μαύρα κι ένα πιάνο»)

4. Γράφοντας τα νούμερα του «All that μπαζ» στο Cape Sounio. (Πολλά γέλια)

5. Ένα βράδυ που μας έπιασε νευρικό γέλιο στον Αραπικό και δεν είπαμε (κανείς) λέξη. («Κλασική συνταγή»)

6. Κάποιος (ο Κανελλόπουλος) είχε σφηνώσει πολύ την πόρτα της ντουλάπας απ’ όπου έβγαινε ο Στέλιος κι έπεσε όλη η ντουλάπα μαζί με τον Στέλιο (ατύχημα ουδέν). («Όλοι μαύρα κι ένα πιάνο», Χυτήριο)

7. Θεσσαλονίκη, Καλαμαριά (Στρατόπεδο Κόδρα). Το πρωί είχε ενταφιαστεί η μαμά του Κ. Μακεδόνα. Πετάγαμε ΟΛΟΙ! Κι ο Κώστας έψαλλε μαγικά τον αποχαιρετισμό της μάνας του.

8. Το «Έφυγε ο θεός» στην Επίδαυρο με τον Λάκη στον «Πλούτο» του Μαστοράκη.

9. Πρόβα φωτισμού στο Δημοτικό Καλαμαριάς, δύο η ώρα τη νύχτα. Η τραγουδίστρια έλεγε «νάνι το παιδί… (ανάσα) μου-νάνι». Σταμάτης από πλατεία «αγάπη μου, δεν υπάρχει λέξη ελληνική μουνάνι!!!» («Όλοι μαύρα κι ένα πιάνο»)

10. Οι ιστορικές πρόβες για το «Αυτά που κάψαν το σανίδι». Κάθε καλεσμένος και μάθημα!

Τα καλύτερα ντουέτα

• Αργυρώ Καπαρού + Σταμάτης Κραουνάκης (Ποτέ)

• Βικτωρία Ταγκούλη + Ηρώ Σαΐα (Θάλασσα πλατιά, ΚΛΑΣΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΗ)

• Παρθένα Χοροζίδου + Πελαγία Μουρούζη (Αγαμέμνων, ΧΟΡΙΚΑ)

• Χρήστος Μουστάκας + Γιώργος Στιβανάκης (Η Μαριλού, ΚΛΑΣΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΗ)

• Στέλιος Καρπαθάκης + Γιάννης Καραλής

(Το Πάρτι, ΚΛΑΣΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΗ)

• Ελεάννα Καραντίνου + Βικτωρία Ταγκούλη (Αλκοόλ + Νικοτίνη, ΚΛΑΣΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΗ)

• Ελεάννα Καραντίνου + Γιώργος Στιβανάκης (Παναθήναια, ΔΟΥΛΑΡΕΣ)

• Σταμάτης Κραουνάκης + Χρήστος Μουστάκας (FESTIVALIUM)