Από το «Jingle Bells» στο «Ρούντολφ το Ελαφάκι»: Οι ιστορίες 21 χριστουγεννιάτικων τραγουδιών και μια επιλεγμένη λίστα για τα Χριστούγεννα.
Έχω πολλούς φίλους που δεν μπορούν να ανεχτούν τα χριστουγεννιάτικα τραγούδια. Όμως υπάρχουν χριστουγεννιάτικα τραγούδια που μοιάζουν χριστουγεννιάτικα και χριστουγεννιάτικα τραγούδια που δεν μοιάζουν χριστουγεννιάτικα. Υπάρχουν χριστουγεννιάτικα τραγούδια που μιλούν για τη χαρά της γιορτής και χριστουγεννιάτικα τραγούδια που μιλούν για τη θλίψη της γιορτής. Υπάρχουν χριστουγεννιάτικα τραγούδια που μιλούν για τον Χριστό και χριστουγεννιάτικα τραγούδια που μοιάζουν να αγνοούν την ύπαρξή του. Όπως κι αν έχει, τα Χριστούγεννα είναι η γιορτή που αγαπάμε ή έστω η εποχή που αγαπάμε να… μισούμε. Κι έχει μερικά τραγούδια που αξίζει να ακούσουμε: τα ίδια ή έστω τις παράξενες ή τις λιγότερο παράξενες ιστορίες τους.
Adeste Fideles: Άσχημα ξεκινάμε αλλά δεν υπάρχουν πολλά στοιχεία για το τραγούδι αυτό. Γράφτηκε κατά πάσα πιθανότητα το 1751 από τον John Francis Wade. Εξεδόθη την ίδια χρόνια στη συλλογή του “Cantus Diversi” και αγαπήθηκε πολύ. Αυτά.
All I Want For Christmas Is My Two Front Teeth: Τα Χριστούγεννα του 1944, ο δάσκαλος Donald Better Gardner και η σύζυγός του, προσπαθούσαν να γράψουν με τους μαθητές και τις μαθήτριες της Β' Δημοτικού ένα τραγούδι. Τα παιδιά προσπαθούσαν να το τραγουδήσουν με το ένα από τα δύο μπροστινά τους δόντια να λείπει λόγω… ηλικίας. Όταν γύρισε στο σπίτι, έγραψε το τραγούδι αυτό μέσα σε 20 λεπτά.
Amarga Navidad: Όπως όλοι περιμέναμε από τη θλιμμένη ερμηνεύτρια, αυτό είναι ίσως το πιο μελαγχολικό τραγούδι των Χριστουγέννων. “Amarga” σημαίνει «πικρά» και η ερμηνεία σε μεταφέρει στις πιο σκιερές πτυχές της ψυχής σου.
Christmas Song: Από τα πιο μελαγχολικά κορίτσια της γενιάς της, η Phoebe Bridgers διασκευάζει ένα τραγούδι των McCarthy Trenching από την Ομάχα, μεταφέροντας ακριβώς το θλιμμένο κλίμα, που έχουν για πολλούς οι γιορτές των Χριστουγέννων: «Η θλίψη σπάει το παράθυρο και μπαίνει στο σπίτι σαν ένα τούβλο / είναι Χριστούγεννα και κανείς δεν υπάρχει να διορθώσει την κατάσταση».
Everything Is One Big Christmas Tree: Όσοι έχουν ακούσει προσεκτικά τα “69 Love Songs” των Magnetic Fields, είμαι βέβαιος ότι δεν θα παραξενευτούν από την twisted οπτική του κεντρικού τους στιχουργού και συνθέτη, του Stephin Merritt. Ένας κουνημένος Santa, αέριο γέλιου -πολύ αγαπητό σε Αμερική και Αγγλία- και μια στροφή τραγουδισμένη στα γερμανικά: “Alles Its Ein Grosser Tannenbaum”! Alles, λέμε!
Fairytale Of New York: Είναι πολλοί οι ιρλανδοί μετανάστες στη Νέα Υόρκη. Πιθανότατα περισσότεροι από οποιασδήποτε εθνικότητας άλλους. Να νοσταλγείς τα Χριστούγεννα της παιδικής σου ηλικίας, να χωρίζεις, να τα ξαναφτιάχνεις, να κάνεις σεξ, να ακούς Frank Sinatra, να πέφτεις μέσα στη μαρμίτα με τα ναρκωτικά, να θυμάσαι μια θλιμμένη Ιρλανδία, να ζεις σ΄ ένα θεότρελλο, πολύχρωμο, κατάφωτο Μανχάταν. Όλα τα παραπάνω τα ζει στον απόλυτο βαθμό ο Shane MacGowan και τα τραγουδάει απόλυτα με τη βοήθεια της πρόωρα χαμένης Kirsty MacColl. Οι Pogues της καρδιάς μας…
Feliz Navidad: Αυτό δεν είναι τραγούδι, είναι μια ευχετήρια χριστουγεννιάτικη κάρτα, που γράφει με τεράστια γράμματα το όνομά σου. Απόλυτα εμπορικό μ’ έναν Jose Feliciano στα καλύτερά του.
Frosty The Snowman: Δεν προοριζόταν για τραγούδι των Χριστουγέννων αλλά για τραγούδι του χειμώνα υπό την ευρύτερη έννοια. Ο πρώτος συνειρμός που έγινε ήταν ότι ο Gene Autry που το πρωτοτραγούδησε το 1950, είχε τραγουδήσει έναν χρόνο νωρίτερα και το «Ρούντολφ το Ελαφάκι». Ο δεύτερος είναι ότι 19 χρόνια από τη στιγμή που γράφτηκε, παίχτηκε σ’ ένα τηλεοπτικό χριστουγεννιάτικο show. Εκεί ήταν που άλλαξαν και οι στίχοι. Από: “But he waved goodbye saying, don’t cry, I’ll be back someday”, έγιναν “But he waved goodbye saying, don’t cry, I’ll be back On Christmas Day”. Κι έμεινε…
Happy Xmas (The War Is Over): Τραγούδι του John Lennon και της Yoko Ono, που κυκλοφόρησε το 1971, πολύ κοντά στην εποχή του “Imagine”. Έχει πάνω-κάτω το ίδιο περιεχόμενο και με την ευκαιρία των Χριστουγέννων μιλάει για μια ακόμη φορά για την αδελφότητα των ανθρώπων και το τέλος των πολέμων πάνω στη Γη.
I’ll Be Home For Christmas: Ο Bing Crosby ηχογράφησε αυτό το τραγούδι το 1943, εκφράζοντας την ελπίδα των στρατιωτών του μετώπου να γυρίσουν στα σπίτια του σώοι και αβλαβείς. Ένα τραγούδι νοσταλγίας κι επιστροφής, που αγαπήθηκε όσο λίγα.
Jingle Bells: Το τραγούδι που ξέρουμε ως “Jingle Bells” ξεκίνησε με τον τίτλο “The One Horse Open Sleigh”. Περιέγραφε μια σκηνή σ’ ένα κυριακάτικο χριστιανικό σχολείο της Μασαχουσέτης την Ημέρα των Ευχαριστιών, όπου τα παιδιά έχουν πιάσει τρελό παιχνίδι. Η χρονιά ήταν το 1850 και το τραγούδι αγαπήθηκε τόσο πολύ στη χριστιανική αυτή κοινότητα, που τραγουδήθηκε in great demand και τα Χριστούγεννα. Μεταδόθηκε από κοινότητα σε κοινότητα, μέχρι που έφτασε και στα χείλη του Bing Crosby και των Andrews Sisters, που έχουν τραγουδήσει την πιο επιτυχημένη εκτέλεσή του.
Little Drummer Boy: Αν και το επίμονο «ρά-πα-παμ παμ» που φέρνει στο μυαλό ένα ακόμη πιο επίμονο drumming, είναι πασίγνωστο, κανείς δεν ξέρει με σιγουριά ποιος έγραψε αυτό το τραγούδι. Κάποιοι λένε ότι ανήκει στην Katherine K. Davis, συνθέτιδα και δασκάλα μουσικής, που είχε βασιστεί για να το γράψει σε παλιά κάλαντα από την Τσεχία. Όμως, ως συνθέτες αναφέρονται και οι εκτελεστές του τραγουδιού, Henry Onorati και Harry Simeone. Η κόρη πάλι του συνθέτη Jack Halloran, διαβεβαιώνει τους πάντες ότι ο πατέρας της το έχει γράψει. Οι πιθανότητες είναι ότι δεν θα μάθουμε ποτέ. Η μελωδία θα μένει όμως καρφωμένη στο κεφάλι μας από την αρχή μέχρι το τέλος των γιορτών.
O Holy Night: Είναι ένα τραγούδι βασισμένο στο γαλλικό ποίημα “Minuit Chretiens” του Placid Cappeau, που ήταν ιερέας. Ο Adolphe Adam έγραψε τη μουσική και το τραγούδι αγαπήθηκε πολύ σε ολόκληρη τη Γαλλία. Όταν ο Cappeau διαφώνησε και αποχώρησε από τη γαλλική εκκλησία για να προσχωρήσει στο σοσιαλιστικό κίνημα, η εκκλησία απέρριψε τον ύμνο και σταμάτησε να τον χρησιμοποιεί. Επανήλθε και στο υμνολόγιο της η Γαλλίας μετά την μετάφρασή του στα αγγλικά από τον John Sullivan Dwight. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι αυτό το τραγούδι διασκεύασαν πρόσφατα ο Brian και ο Roger Eno, δίνοντάς του τον τίτλο “Wanting To Believe”. Οι στίχοι των αδελφών Eno μιλούν για την αλληλεγγύη και για τη σχέση του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον, που είναι αναγκαίο να επιτευχθεί σήμερα, μέσα από την καθημερινή δράση των ανθρώπων.
Pretty Paper: Θα μπορούσε να το έχει γράψει ο Αντώνης Σαμαράκης, είναι όμως ένα γεμάτο δάκρυα παλιομοδίτικο τραγούδι του Willie Nelson, που παρουσιάζει ένα ζητιάνο που ζητάει μερικές δεκάρες, την ώρα που οι καλοντυμένοι άνθρωποι μιας πολιτείας κάνουν τα τελευταία τους ψώνια πριν τα Χριστούγεννα και περπατούν φορτωμένοι με δώρα.
River: Υπάρχουν πολλά τραγούδια χωρισμού. Το “River” είναι ένα τραγούδι χωρισμού μέσα στις γιορτινές ημέρες, μόνο που εδώ τραγουδάει εκείνη που φεύγει και ανυπομονεί να ζήσει όμορφες καινούργιες στιγμές, κάνοντας πατινάζ στο παγωμένο ποτάμι, στη νέα της ζωή. Μεγάλη, σπουδαία Joni Mitchell του κορυφαίου “Blue”.
Rudolph, The Red Nose Reindeer: … ή απλώς «Ρούντολφ το Ελαφάκι». Από την πρώτη φορά που το τραγούδησε ο Gene Autry εντυπωσίασε τα παιδιά. Είναι πραγματικά υπέροχο να ανάβει η μύτη ενός ελαφιού, άσε που κάθε παιδί θέλει να νιώθει ότι ο καθένας μας έχει μέσα του μια μαγική δύναμη, που μπορεί να οδηγήσει τα πράγματα μπροστά. (Και οι μεγάλοι, το ίδιο θέλουν τις πιο πολλές φορές).
Santa Claus Is Coming To Town: Αυτό είναι ένα από τα τραγούδια που γράφτηκαν στο γόνατο. Κυριολεκτικά. Το έγραψαν το 1933 ο J. Fred Coots και ο Haven Gillespie μέσα στο μετρό της Νέας Υόρκης, σε μία διαδρομή που διαρκούσε λιγότερο από μισή ώρα. Αν και έμοιαζε πολύ εμπορικό, χρειάστηκε ένας ολόκληρος χρόνος για να γίνει επιτυχημένο. Η αρχή της μεγάλής του πορείας ήρθε όταν ο Eddie Cantor το τραγούδησε στη ραδιοφωνική του εκπομπή.
Santa Claus Wants Some Lovin’: «Η μαμά μαγειρεύει, τα παιδιά κουρασμένα έχουν κοιμηθεί και είναι η ώρα για τον Άγιο Βασίλη να ξεκινήσει τα κόλπα του». Είναι η κιθάρα του Albert King και είναι ένας πονηρός Άγιος Βασίλης που τριγυρίζει -μέρα που είναι- τη μαμά που μαγειρεύει. Ενδιαφέρoυσα η οπτική του Albert…
Silent Night: Ξεκίνησε ως ένα απλό τραγούδι έξω από το παρεκκλήσιο του Αγίου Νικολάου στο Oberndorf της Αυστρίας κι έγινε ένα από τα πιο γνωστά τραγούδια του κόσμου. Στίχους έγραψε ο ιερέας Josef Mohr και μουσική ο Franz Xaver Gruber το 1818. Το αγάπησαν πρώτοι οι πλανόδιοι λαϊκοί τραγουδιστές και αυτοί ήταν που το μετέφεραν σε κάθε σημείο της Γης. Σήμερα τραγουδιέται σε περισσότερες από 300 γλώσσες και η Unesco το έχει ανακηρύξει μνημείο παγκόσμιου πολιτισμού.
White Christmas: Μα πώς γίνεται να είναι τόσο μελαγχολικό ένα τραγούδι που μιλάει για την προσμονή της ημέρας των Χριστουγέννων; Ο Irving Berlin που το έγραψε, περνούσε για πολλά χρόνια την ημέρα των Χριστουγέννων στον τάφο του γιού του που πέθανε τριών εβδομάδων τις γιορτινές μέρες του 1928. Και πάνω που θα μπορούσε να πάρει έναν χαρούμενο τόνο από τον τραγουδιστή που θα το έκανε επιτυχία, ο Bing Crosby το πρωτοτραγούδησε το 1941, τρεις μόλις εβδομάδες μετά τον βομβαρδισμό του Περλ Χάρμπορ. Ο Bing Crosby έλεγε ότι ήταν το αγαπημένο τραγούδι των στρατιωτών στο μέτωπο αλλά τους έκανε όμως πάντα πολύ λυπημένους. Γι’ αυτόν τον λόγο, προσπαθούσε να το αφαιρέσει από τη λίστα των τραγουδιών που θα έλεγε αλλά εκείνοι το ζητούσαν με επιμονή.
Winter Wonderland: Μοιάζει χαρούμενο τραγούδι αλλά ο Richard B. Smith, το έγραψε την εποχή που νοσηλευόταν με φυματίωση σε κάποιο σανατόριο της Πενσυλβάνια. Το 1934 έβλεπε από το παράθυρο του δωματίου του χαρούμενους ανθρώπους να παίζουν με το χιόνι σ’ ένα γειτονικό πάρκο και είχε την ελπίδα ότι την επόμενη χρονιά θα βρίσκεται μαζί τους. Δυστυχώς, έναν χρόνο αργότερα πέθανε αφήνοντας ένα τραγούδι που ηχογραφήθηκε περισσότερες από 200 φορές.
Μιλήσαμε με τον τραγουδοποιό, μουσικό παραγωγό και γιατρό, Βασίλη Παπαζώτο, για τις πετυχημένες διασκευές στο project Μουσικό Μπαλκόνι και την αγάπη του για τη μουσική και ιατρική
20°
