Στη Βιέννη με την Άννα Νετρέμπκο και τον Γιουσίφ Εϊβάζοφ

Η συνάντηση με την Άννα Νετρέμπκο και τον σύντροφό της, τον διακεκριμένο τενόρο Γιουσίφ Εϊβάζοφ, έγινε το Σάββατο 12 Ιουνίου στη σουίτα Μαντάμ Μπαττερφλάι των 180 τετραγωνικών μέτρων, στο ιστορικό ξενοδοχείο της Βιέννης Sacher Hotel. Και αν το όνομα σας θυμίζει κάτι, είναι γιατί από αυτό το ξενοδοχείο ξεκίνησε το 1832 το πιο διάσημο έδεσμα της αυστριακής πρωτεύουσας, το sachertorte, ένα κέικ σοκολάτας με μαρμελάδα βερίκοκο και επικάλυψη σοκολάτας. Όλες οι αγωνίες και τα άγχη που είχα περιμένοντας να συναντήσω για πρώτη φορά από κοντά την κορυφαία σοπράνο του 21ου αιώνα, εξανεμίστηκαν από το πρώτο λεπτό. Για να σπάσει τον πάγο απαρίθμησε όλες τις ελληνικές λέξεις που γνωρίζει, μέτρησε στα ελληνικά μέχρι το 20, εκμυστηρεύτηκε τη μεγάλη επιθυμία της να φάει καρπούζι όταν φθάσει στην Αθήνα για το All Star Γκαλά Βέρντι, ενώ ενδιαφέρθηκε να μάθει αν η Ελλάδα θα επιτρέψει σε Ρώσους τουρίστες να την επισκεφθούν φέτος το καλοκαίρι. Κάθεται δίπλα στον Γιουσίφ Εϊβάζοφ, με τον οποίο γνωρίστηκαν το 2014 όταν συμπρωταγωνίστησαν στη «Μανόν Λεσκώ» στην όπερα της Ρώμης, και η γλώσσα του σώματος αποκαλύπτει τη μεγάλη αγάπη και τον σεβασμό που τρέφει ο ένας για τον άλλο. Όταν ανοίγουν οι κάμερες του δίνει πάντα την προτεραιότητα στις απαντήσεις και πολύ συχνά τον διακόπτει για να τον πειράξει με τις χιουμοριστικές ατάκες της.

Δύο βράδια νωρίτερα η Νετρέμπκο είχε αποθεωθεί στην Κρατική Όπερα της Βιέννης, ως Λαίδη Μάκβεθ, στη νέα σκηνοθεσία του Μπάρι Κόσκι. Τον προηγούμενο μήνα ερμήνευσε Τόσκα στο πλευρό του Γιόνας Κάουφμαν σε μουσική διεύθυνση Ζούμπιν Μέτα στο Σάλτσμπουργκ, ενώ στις αρχές της άνοιξης πρωταγωνίστησε μαζί με τον Γιουσίφ Εϊβάζοφ, μεταξύ άλλων, στον “Ντον Κάρλο” στο Μπολσόι, καθώς και στην “Τουραντότ”, και την Τόσκα στο Μαριίνσκι, υπό τη διεύθυνση του μαέστρου που την ανακάλυψε στα μέσα της δεκαετίας του ’90, του θρυλικού Βαλερί Γκεργκίεφ. Για τα δικά της δεδομένα αυτό ήταν ένα πολύ χαλαρό πρόγραμμα – είναι γνωστό, άλλωστε, ότι σε κανονικές συνθήκες η Άννα Νετρέμπκο, δεν έχει ούτε μέρα κενή στο πρόγραμμά της σε ορίζοντα πενταετίας. Κι όμως η φετινή πανδημία τα άλλαξε όλα. Όχι μόνο πέρασε τα φετινά της γενέθλια στο νοσοκομείο, έχοντας ασθενήσει από covid, αλλά και οι περισσότερες από τις εμφανίσεις της σε όλο τον κόσμο ακυρώθηκαν. «Για μένα» σχολιάζει, «η δυσκολία στην κατανόηση αυτής της πραγματικότητας ήταν ότι το κακό δεν συνέβη μόνο σ’ εμάς αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο, κι αυτό είναι τρομακτικό. Νιώθεις σαν να μην υπάρχει διέξοδος και σαν να μην μπορείς να δεις το φως στο τέλος του τούνελ. Κι αυτό σχεδόν σε τρελαίνει, σε κάνει να αισθάνεσαι άσχημα ψυχολογικά. Ξέρω πολλούς που λύγισαν μέσα σε αυτήν την κατάσταση».

Και όμως μετά από όλα αυτά είναι αισιόδοξη, σε πολύ καλή διάθεση και χαρούμενη που σιγά-σιγά οι πολιτιστικές δραστηριότητες σε όλη την Ευρώπη αρχίζουν να ανοίγουν ξανά. Η ίδια πέρασε ποιοτικό χρόνο με τον Εϊβάζοφ και τον γιο της Τιάγκο ανάμεσα στη μόνιμη κατοικία της στη Βιέννη και τη χώρα καταγωγής της, τη Ρωσία.

Πριν ακόμα ξεκινήσω να τους ρωτώ αυτά που έχω ετοιμάσει, απαντώ στις δικές τους απορίες, για το Καλλιμάρμαρο «πόση είναι η μέγιστη χωρητικότητα;», αλλά κυρίως για τη θερμοκρασία που θα έχει η Αθήνα στις αρχές Ιουλίου. Αν και συνηθισμένοι από τις υψηλές θερμοκρασίες στα καλοκαιρινά φεστιβάλ της Ιταλίας, η πιθανότητα θερμοκρασιών στους 35 βαθμούς και άνω, τους τρομάζουν. Δεν έχουν τραγουδήσει ξανά με τον Δημήτρη Πλατανιά, αλλά τον γνωρίζουν και τον εκτιμούν, καθώς έχουν παράλληλες πορείες στα ευρωπαϊκά θέατρα και ανυπομονούν να βρεθούν μαζί του επί σκηνής. Αντιθέτως με την Ανίτα Ρατσβελισβίλι έχουν βρεθεί πολλές φορές στη Μετροπόλιταν Όπερα και αμέσως μετά την Αθήνα, θα συναντηθούν και στη Νάπολη για να τραγουδήσουν Τροβατόρε: «Τη λατρεύω την Ανίτα, είναι φανταστική τραγουδίστρια. Και είδαμε και την εκπληκτική συναυλία που έδωσε στην Ελλάδα (σ.σ. στη Ρωμαϊκή Αγορά) πέρσι! Είναι υπέροχη», τονίζει η Νετρέμπκο.

Τους ρωτώ πώς σκέφτονται τον κόσμο της όπερας μετά την πανδημία. «Πιστεύω ότι η επιστροφή του κοινού στα θέατρα δεν θα είναι εύκολη. Όχι μόνο η επιστροφή στις παραστάσεις, αλλά η επιστροφή στην κανονική ζωή. Ακόμα και τώρα ο κόσμος καμιά φορά φοβάται να πάει στα μαγαζιά, επειδή έχει τρομάξει επί πολύ καιρό» σχολιάζει η Άννα και ο Γιουσίφ συνεχίζει: «Οι άνθρωποι πρέπει να μάθουν να ζουν με αυτό και να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα. Δουλεύουμε στο θέατρο, βγαίνουμε στη σκηνή, έχουμε εκατό άτομα στη χορωδία επί σκηνής… Έχουμε εκατό άτομα στο πιτ της ορχήστρας, τους μουσικούς, τους τεχνικούς… Έτσι ζούμε με αυτό το δεδομένο. Φυσικά και πρέπει να είμαστε προσεκτικοί, να λαμβάνουμε μέτρα κλπ. Όμως δεν μπορείς να κλειστείς σε ένα δωμάτιο και να μη βγαίνεις ποτέ έξω. Δεν μπορείς να το κάνεις αυτό. Πρέπει να ζήσεις τη ζωή σου. Φυσικά και είναι δύσκολο αλλά πιστεύω ότι οι άνθρωποι θα καταλάβουν και σιγά σιγά θα επιστρέψουν στο θέατρο».

Και οι δύο μελετούν καθημερινά για να κάνουν το ντεμπούτο τους σε νέους ρόλους. Υπάρχει ρίσκο στις επιλογές ή κινούνται πάντα σε ένα πλαίσιο ασφάλειας; «Δεν είμαι ποτέ σίγουρη αν ένας ρόλος είναι τέλειος για μένα, αλλά ξεκινώ και έχω μια διαίσθηση. Ακολουθώ τη διαίσθησή μου και συνήθως έχω δίκιο» λέει η Νετρέμπκο και συνεχίζει: «Θα τολμήσω κάτι νέο αυτή τη χρονιά. Θα ερμηνεύσω τον ρόλο της Αμπιγκαΐλλε στον “Ναμπούκκο”. Θα είναι ο ενδέκατος ρόλος μου από τον Βέρντι. Από τη Ναννέττα και την Τζίλντα, στον “Τροβατόρε”, τη “Δύναμη του πεπρωμένου”, τον “Μάκβεθ”, την “Αΐντα” και την “Αμπιγκαΐλλε”. Δεν είναι εύκολος, αλλά είναι πολύ καλός, σε διατηρεί σε φόρμα».

Ο Εϊβάζοφ συμπληρώνει: «Φυσικά, πάντα υπάρχει ρίσκο, επειδή δεν ξέρεις πώς θα είναι όταν θα τραγουδήσεις ολόκληρη την όπερα, ακόμα και αν έχεις ερμηνεύσει ήδη κάποιες από τις άριες του έργου. Διότι όταν τραγουδάς όπερα δεν το κάνεις μόνο για ένα βράδυ. Προηγείται ένας μήνας ορχηστρικών, μουσικών και σκηνικών δοκιμών. Είναι μακρύς ο δρόμος για την πρεμιέρα και πάντα υπάρχει ρίσκο. Στη νέα σεζόν, θα κάνω για πρώτη φορά τον “Χορό μεταμφιεσμένων” του Βέρντι στο Βερολίνο. Επίσης επιστρέφω στον “Οθέλλο” μετά από επτά χρόνια. Είναι σαν να τραγουδάς μια νέα όπερα – πρέπει να μελετήσεις πολύ ξανά. Επιπλέον, για πρώτη φορά, αυτό το καλοκαίρι στη Βερόνα θα τραγουδήσω την “Καβαλλερία ρουστικάνα” και τους “Παλιάτσους”. Είναι μια μεγάλη πρόκληση».

Ξεκινάμε μια μεγάλη συζήτηση για την κριτική, τα σχόλια στα social media, το star system της όπερας, τον τρόπο που η λυρική τέχνη σήμερα παρουσιάζεται και καταναλώνεται. «Στις μέρες μας» λέει γελώντας η Άννα «εξαιτίας του διαδικτύου και του τεχνητού ήχου στην τηλεόραση και τις ηχογραφήσεις, κάθε τραγουδιστής είναι μια Μαρία Κάλλας ή ένας Φράνκο Κορέλλι. Απλώς αυξάνουμε την ένταση και ξεχνάμε τι σημαίνει να είναι κανείς καλός τραγουδιστής που μπορεί να ακούγεται μέχρι την τελευταία σειρά στον εξώστη και μέσα από την ορχήστρα. Τότε μπορείς να καταλάβεις στ’ αλήθεια ποιος είναι ποιος, όχι μέσα από το διαδίκτυο, όπου τραγουδάει κανείς και είναι ήδη η Μαρία Κάλλας, καθώς ο ήχος ωραιοποιείται και προστίθενται αρμονικές».

«Πολλοί κριτικοί μου είπαν, σχεδόν δέκα χρόνια πριν, ότι θα έχανα τη φωνή μου μέσα σε ένα ή δύο χρόνια» λέει γελώντας η Νετρέμπκο και τονίζει: «Ναι, έκαναν λάθος, είμαι ακόμα εδώ. Πράγματι πιστεύω ότι όλοι περάσαμε από αυτή τη φάση που διαβάζεις κάποιες κακές κριτικές και σκέφτεσαι: “Ω, Θεέ μου, η καριέρα μου τελείωσε, η ζωή μου τελείωσε! Θεέ μου, όχι, δεν θα βγω έξω γιατί θα με κοιτάει ο κόσμος! Ω, έκανα κάτι κακό, γιατί εκείνος ο κριτικός έγραψε για μένα…”. Μπορούν να γράφουν ό,τι θέλουν. Πάντα θα υπάρχουν άνθρωποι που μας αγαπάνε και άλλοι που μας μισούν, δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα γι’ αυτό. Το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας. Πρέπει να σου αρέσει η ερμηνεία σου. Φυσικά και μπορεί να έχεις μια καλή ή μια κακή ημέρα. Μπορείς πάντα να πεις: “Αύριο θα τα πάω καλύτερα”. Σε αυτό το στάδιο νομίζω ότι είμαστε πολύ επαγγελματίες, ξέρουμε τι κάνουμε. Στέκομαι στα πόδια μου στον κόσμο της όπερας και καθένας μπορεί να πει ό,τι θέλει».

«Στις μέρες μας πολλοί από αυτούς που γράφουν στο διαδίκτυο δεν έχουν ιδέα για την όπερα ή τους τραγουδιστές. Είτε σε λατρεύουν και γράφουν όμορφα πράγματα για σένα είτε σε μισούν. Αν σε μισούν, ακόμα και να τραγουδάς σαν τον Φράνκο Κορέλλι, πάλι θα σε μισούν. Εγώ απλώς προχωρώ την καριέρα μου. Έχω τους ανθρώπους μου, το κοινό που με αγαπάει. Έρχονται στο θέατρο να με ακούσουν. Οι καλλιτεχνικοί διευθυντές μάς προσλαμβάνουν, έχουμε συμβόλαια. Έχουμε την τύχη τώρα να προγραμματίζουμε το 2026. Αυτό δείχνει την αγάπη του κόσμου. Μπορούν να γράφουν ό,τι θέλουν» καταλήγει ο Εϊβάζοφ.

Μετά από μια εντυπωσιακή καριέρα που την έχει φέρει στην κορυφή για περισσότερο από δύο δεκαετίες, η Νετρέμπκο ζει τη ζωή της απενοχοποιημένα και διαχειρίζεται την καριέρα της με μεγάλη αφοσίωση, αγάπη και χωρίς να φοβάται. Προφέρει τις λέξεις με αποφασιστικότητα και έχοντας απόλυτη συνείδηση των λεγομένων της. Στα 45 λεπτά της συνάντησής μας το μόνο όνομα που ανέφερε τρεις φορές ήταν η Μαρία Κάλλας: «Είναι ένας θρύλος, όχι μόνο για τους Έλληνες αλλά και για τον υπόλοιπο κόσμο. Και ακόμα μετά από τόσα χρόνια και τόσους τραγουδιστές που τη διαδέχθηκαν, αυτή παραμένει η μία και μοναδική» τονίζει κάνοντας ιδιαίτερη μνεία στις ηχογραφήσεις και τη σκηνική της παρουσία: «Έχω ακούσει όλες τις ηχογραφήσεις της. Η σκηνική της παρουσία ήταν αξεπέραστη. Αυτοί που την είδαν ζωντανά λένε ότι, αμέσως μόλις εμφανιζόταν στη σκηνή, έβλεπαν μόνο αυτήν, κανέναν άλλον, επειδή είχε αυτή τη φοβερή δύναμη σε κάθε κίνηση που έκανε».

Info: Η Άννα Νετρέμπκο και ο Γιουσίφ Εϊβάζοφ θα συναντήσουν στη σκηνή του Καλλιμάρμαρου την Ανίτα Ρατσβελισβίλι και τον Δημήτρη Πλατανιά, σε ένα All Star Γκαλά Βέρντι στις 10 Ιουλίου. Την Ορχήστρα της ΕΛΣ θα διευθύνει ο Φιλίπ Ωγκέν. Μέγας δωρητής Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Χορηγός Lidl Hellas. Υποστηρικτής Porsche.

Προπώληση εισιτηρίων www.ticketservices.gr & www.nationalopera.gr

Το βίντεο της συνέντευξης με την Άννα Νετρέμπκο και τον Γιουσίφ Εϊβάζοφ είναι διαθέσιμο στην τηλεοπτική πλατφόρμα ERTflix.