Ο Λουκάς Καρυτινός μιλάει για τη μεγάλη επιστροφή της ΚΟΑ

Λουκάς Καρυτινός, διεθνώς καταξιωμένος αρχιμουσικός. Mέσα στην πανδημία, τον Οκτώβριο του 2020, ανέλαβε την kαλλιτεχνική διεύθυνση της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών. Την Πέμπτη, 24 Ιουνίου, στο Ηρώδειο, θα ανέβει στο πόντιουμ για να διευθύνει την συναυλία της Ορχήστρας στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, όπου συμπράττει με τον Ντανιίλ Τρίφονοφ, βραβευμένο με Grammy, τον «εκπληκτικότερο πιανίστα της εποχής μας», κατά τους Times.

Η πρώτη σας συναυλία με κοινό μετά την πανδημία θα γίνει στον εμβληματικό παγκόσμια χώρο του Ηρωδείου…
Δεν υπάρχει καλύτερη επιστροφή! Μετά από τους δύσκολους μήνες της απομόνωσης ξεκινάμε τις ζωντανές συναυλίες μας σε αυτό το μοναδικό θέατρο. Προσωπικά δεν θα μπορούσα να φανταστώ κάτι καλύτερο. Αθηναϊκή καλοκαιρινή βραδιά, αρχαίο ανοιχτό θέατρο, μουσική και μουσικοί στην επανένωση με το κοινό. Από τις πιο ευτυχισμένες στιγμές της ζωής!

Το Ηρώδειο! Μπορεί η ηχητική του να μην είναι η καλύτερη, αλλά η αισθητική του, η θέα της Ακρόπολης και κυρίως οι δονήσεις του χώρου είναι πραγματικά μοναδικές στον κόσμο. Μετά από 35 χρόνια συνεχούς παρουσίας, 25 παραγωγές όπερας, συναυλίες με έργα διαφόρων συνθετών και συνεργασίες με εξέχοντες καλλιτέχνες, θεωρώ το Ηρώδειο κορωνίδα της καριέρας μου. Κάθε φορά που θα πατήσω την σκηνή του είμαι γεμάτος δέος κι έμπνευση.

Συστήστε μας εσείς το πρόγραμμα της συναυλίας και τις σκέψεις πίσω από τις επιλογές σας. 
Ετοιμάζοντας το πρόγραμμα για τη συναυλία, είχα στο νου μου τη μεγάλη μας επέτειο για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Το έργο του Γιώργου Κουμεντάκη «Το ισοκράτημα ενός παιδιού» είναι γεμάτο από ελληνικό χρώμα. Το Δεύτερο κοντσέρτο για πιάνο του Ραχμάνινoφ, ένα από τα πιο δημοφιλή έργα που έχουν γραφεί ποτέ για πιάνο, με έντονο το ρομαντικό στοιχείο, αλλά και με αναγκαίο το βιρτουόζικο παίξιμο. Είμαστε πολύ τυχεροί που ξαναβρισκόμαστε από κοντά για να απολαύσουμε τον υπ’ αριθμό ένα πιανίστα στα έργα Ραχμάνινoφ, τον διάσημο Δανιήλ Τρίφονοφ. Η 9η Συμφωνία του Ντμίτρι Σοστακόβιτς γράφτηκε με την ευκαιρία της λήξης του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου κι είναι ύμνος χαράς κι αισιοδοξίας για ένα ειρηνικό μέλλον. Όπως σε κάθε πρόγραμμα υπάρχουν κι εδώ δυσκολίες, μια εκ των οποίων είναι και η ιδιαίτερη ακουστική του χώρου. Όμως αυτή μας είναι γνωστή κι έτσι θα προσπαθήσουμε να ξεπεράσουμε τα μικρά εμπόδια για να πετύχουμε το καλύτερο αποτέλεσμα.

Μια όχι τόσο γνωστή λεπτομέρεια για τον Τρίφονοφ σε σχέση με το Δεύτερο κοντσέρτο για πιάνο του Ραχμάνινoφ, είναι ότι το μελετούσε μέσα στο νερό σε πισίνα για να συνηθίσουν τα δάχτυλά του την αντίσταση που χρειάζεται. Σίγουρα είναι ένας από τους μεγαλύτερους πιανίστες της εποχής μας και ο υπ’ αριθμόν ένα εκτελεστής των πιανιστικών έργων του Ραχμάνινoφ. Θα έχουμε την χαρά να τον ακούσουμε στο πιο διάσημο απ’ αυτά. Είμαστε έτοιμοι να προσφέρουμε μια αξέχαστη συναυλία.

Σε μια τέτοια, ειδική από διάφορες απόψεις, περίπτωση τι οδηγία μπορεί να δώσετε στους μουσικούς πριν βγείτε στο Ηρώδειο;
Ας δώσουμε στο κοινό μας αυτό που τόσο καιρό στερηθήκαμε. Τη ζωντανή μουσική, την αμεσότητα της επαφής, τη συλλειτουργία μας μέσω της Τέχνης. Μιλώντας για τους μουσικούς, υπάρχει και αυτός ο πολύ επιτυχημένος κύκλος «Σολίστ της ΚΟΑ», όπου παρουσιάζονται έργα εμβληματικά όπως του Μπετόβεν και του Σοστακόβιτς, για όργανα που έχουν περιορισμένο ρεπερτόριο όπως η Άρπα, το Τρομπόνι, η Τούμπα, το Κόρνο και το Κοντραμπάσο… Με βάση τις αποστάσεις που πρέπει να κρατούνται στις θέσεις της ορχήστρας, αναγκαζόμαστε να παίζουμε με μικρότερο σύνολο μουσικών. Αυτό μας δίνει τη δυνατότητα αφενός να παρουσιάζουμε τους σολίστες της ορχήστρας μας, οι οποίοι στις κανονικές συνθήκες συμμετέχουν στο ορχηστρικό σύνολο, και αφετέρου να εκτελούμε έργα που είναι γραμμένα για μικρότερα μουσικά σύνολα, και που κάτω από κανονικές συνθήκες δύσκολα θα συμπεριλαμβάνονταν στο ρεπερτόριο. Έτσι, μέσα από την πανδημία βρίσκουμε ευκαιρίες να παρουσιάσουμε, όπως λέτε, εμβληματικά, απαιτητικά και πολύ ενδιαφέροντα μουσικά έργα.

Μιας και λέτε αυτό, σας απασχολεί η μετά την πανδημία ημέρα κυρίως μέσα από το πρίσμα της διατήρησης του παλιού κοινού;
Η επόμενη ημέρα είναι αυτό που με απασχολεί περισσότερο από κάθε τι άλλο. Η παρακολούθηση μιας συναυλίας από το διαδίκτυο είναι εύκολη. Όποτε θελήσεις, η εγγραφή είναι εκεί και σε περιμένει. Αν θέλεις να διακόψεις, μπορείς. Αν επιθυμήσεις να δεις το υπόλοιπο, ή να ξανακούσεις κάποιο σημείο, και πάλι μπορείς. Αν όμως πρέπει να μετακινηθείς, να αγοράσεις εισιτήριο, να φτάσεις στην αίθουσα και να παρακολουθήσεις για μια και μόνη φορά τη συναυλία, εκεί χρειάζεται άλλη διάθεση. Άλλη παρόρμηση. Αυτή προσπαθούμε τώρα με τη διαδικτυακή παρουσία μας να καλλιεργήσουμε στο κοινό μας. Να θελήσει να έρθει για να ευχαριστηθεί τη ζωντανή συναυλία. Τη συναυλία που παίζεται μόνο για ΜΙΑ φορά έτσι. Που δεν θα την ξανακούσει ποτέ με τον ίδιο τρόπο παιγμένη, όσες φορές κι αν επαναληφθούν τα ίδια έργα. Τη μοναδικότητα της ζωντανής Μουσικής, αυτό θέλουμε να προσφέρουμε στους ακροατές μας.

Οι μουσικοί της Ορχήστρας, όποτε τους δίνεται η ευκαιρία, λένε πόσο θετικό θεωρούν το γεγονός ότι είστε διαρκώς παρών, και δηλώνουν ασφαλείς. Εσείς πώς το βλέπετε αυτό;
Έχω πει πολλές φορές και δεν θα σταματήσω να το επαναλαμβάνω, η ορχήστρα είναι η ιδανική μορφή της ανθρώπινης συνεργασίας. Μαζευόμαστε δεκάδες άτομα διαφόρων ηλικιών, εθνοτήτων, κοινωνικών τάξεων, οικονομικού και μορφωτικού επιπέδου, δεκάδες διαφορετικές προσωπικότητες κι εργαζόμαστε όλοι μαζί για έναν κοινό σκοπό. Την καλύτερη εκτέλεση των μουσικών έργων. Στην ορχήστρα θέλουμε όλοι να πετύχει το έργο μας. Δεν υποβλέπει ο ένας τον άλλον. Κανένας δεν υποσκάπτει το κοινό έργο, δεν προβάλλει το εγώ του. Μοχθούν όλοι, δίνοντας τον καλύτερο εαυτό τους, για την αρτιότερη εκτέλεση. Η συλλογική αυτή δουλειά χρειάζεται οπωσδήποτε να στηρίζεται σε σχέσεις εμπιστοσύνης και εκτίμησης.

Αυτές τις εποχές, τι είδους κοινωνικό, εκπαιδευτικό ρόλο μπορεί να παίξει μια ορχήστρα όπως η ΚΟΑ;
Ο ρόλος που μπορεί να παίξει η ορχήστρα στο κοινωνικό σύνολο είναι πάρα πολύ σοβαρός, διαρκής και απαιτητικός. Η κοινωνία χρειάζεται συνεχή εκπαίδευση κι όσο νωρίτερα ξεκινήσει κανείς τόσο καλύτερα αποτελέσματα θα υπάρξουν. Χρέος μας είναι να διευρύνουμε το δυνατόν περισσότερο το κοινό μας, προσφέροντάς του ψυχαγωγία υψηλής ποιότητας κι ερεθίσματα πνευματικής αναζήτησης.

Η Ελλάδα, που γιορτάζει τα 200 χρόνια από την Επανάσταση, δεν έχει τη μουσική παιδεία και την παράδοση της Κεντρικής Ευρώπης στην κλασική μουσική. Αυτό που με στενοχωρεί είναι πως στην πάροδο των 200 αυτών ετών κάναμε βήματα προς τα πίσω. Τον 19ο και μέχρι τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο η μουσική κίνηση στην Ελλάδα ήταν πιο ζωντανή, πιο συμμετοχική και πιο ενδιαφέρουσα απ’ ό,τι σήμερα. Με τις μεταπολεμικές επιρροές του 20ού αιώνα, αφεθήκαμε στις ευκολίες της παγκοσμιότητας και κατεβάσαμε πολύ τον πήχη. Παρασυρθήκαμε από τη διασκεδαστική μουσική, η οποία φυσικά και είναι απαραίτητη για την ψυχική υγεία, αλλά δεν χρειάζεται καμιά προσπάθεια, κι αφεθήκαμε ολοκληρωτικά στο ρεύμα της. Θέλει πολύ μόχθο για να βοηθήσεις, όσους το επιθυμούν, βέβαια, να ξεφύγουν από την πνευματική χαύνωση.

Γυρνώντας στην συναυλία της Πέμπτης... Στον σπουδαίο Τρίφονοφ, έχετε σκεφτεί τι οδηγία θα δώσετε;
Πάμε να απολαύσουμε αυτό για το οποίο εργαζόμαστε, κοπιάζουμε, ονειρευόμαστε κι αγαπάμε όλη μας τη ζωή. Τη μουσική!

INFO: Συναυλία στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, Πεμ., 24 Ιουν. 2021, 21:00 Ωδείο Ηρώδου Αττικού

Εισιτήρια εδώ.