Συνέντευξη με την Karina Rubinstein, στιχουργό στο σάουντρακ του κόμικ «Musicoma» της Μαρίας-Όλιας Ντακογιάννη.
Ένα ιδιαίτερο πρότζεκτ που ονομάζεται «Musicoma» σε σενάριο και σχέδιο της Μαρίας-Όλιας Ντακογιάννη. Ένα διαδραστικό κόμικ που τιμά την τζαζ και τις μεγάλες φυσιογνωμίες της, τον Τσάρλι Πάρκερ αλλά και τον έρωτα. Ένα κόμικ που συνοδεύεται από το ολοδικό του σάουντρακ, το οποίο αποτελείται από πρωτότυπες συνθέσεις ελλήνων εκπροσώπων της τζαζ μουσικής σκηνής.
Μία από τις στιχουργούς του «Musicoma» είναι η αγαπημένη μας από τα παλιά Karina Rubinstein. Η οδοντίατρος που πρωταγωνίστησε στις Νύχτες Κωμωδίες, συμμετείχε ενεργά στα φεστιβάλ Rodos Ecofilms και Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Κω για θέματα Υγείας, έπαιρνε συνεντεύξεις για το περιοδικό SOUL, πλέον ασχολείται ψυχή τε και σώματι με την τζαζ και τα ντραμς. Εσχάτως και με τη στιχουργική. Καρίνα, για πες.
Είναι η πρώτη φορά που γράφεις στίχους; Ναι, και ήταν μία όμορφη έκπληξη για μένα η πρόταση της Μαρίας-Όλιας Ντακογιάννη να επενδύσω με στίχους τη μουσική για την ιστορία του κόμικ της «Musicoma».
Έχεις γράψει ποίηση; Ελάχιστα, πριν απο έναν αιώνα στο γυμνάσιο! Ποιήματα για τα εφηβικά σκιρτήματα καρδιάς, για τις πρώτες υπαρξιακές απορίες.
Πώς είναι να γράφεις στίχους που θα μελοποιηθούν ή στίχους πάνω σε ήδη υπάρχουσα μελωδία; Αν μη τι άλλο, είσαι παγιδευμένη στην εύρεση της ρίμας. Για το συγκεκριμένο project, δεν ήταν απλό. Ήταν παραγγελία της «συγγραφέως» κομίστα Μαρίας-Όλιας Ντακογιάννη.Μου περιέγραφε τις σκηνές του κόμικ, την ατμόσφαιρα, την εκάστοτε διάθεση των πρωταγωνιστών, την πόλη και τους χώρους όπου διαδραματίζονται οι σκηνές και ήθελε οι στίχοι να ανταποκρίνονται σε όλα αυτά. Διότι ο τελικός προορισμός του «Musicoma» είναι να γίνει μιούζικαλ και τους στίχους θα τους τραγουδούν οι πρωταγωνιστές.
Έπρεπε λοιπόν οι στίχοι να είναι γραμμένοι στα Αγγλικά, με ομοιοκαταληξία, οι συλλαβές να «πέφτουν» πότε επάνω σε πρωτεύουσες και άλλοτε σε δευτερεύουσες αξίες/νότες και σε τονισμένες άρσεις, (μουσική τεχνική ορολογία της τζαζ) και ταυτόχρονα να περιγράφουν τις σκηνές και την εκάστοτε διάθεση των πρωταγωνιστών.
Συνεπώς έπρεπε να έχω τις παρτιτούρες μπροστά μου και έτσι περίμενα να γράψει τις μουσικές ο συνθέτης και πολυοργανίστας Στέφανος Κοζάνης, ο οποίος είναι βαθιά γνώστης της τζαζ.
Ποιος είναι ο αγαπημένος σου στίχους από το Musicoma; Εννοώ δικός σου στίχος. O Τσάρλι «Μπερντ» Πάρκερ έλεγε ότι η λευκή τζαζ τραγουδίστρια Sheila Jordan έχει αφτιά που αξίζουν εκατομμύρια δολάρια. Η κ. Sheila Jordan είναι τώρα 94 ετών, έχει εμφανιστεί στην Αθήνα και είναι η έμπνευση για όλη την ιστορία του «Μusicoma». O αγαπημένος μου στίχος είναι από το κομμάτι «Million Dollar Ears»: In liters alcohol my sorrows I drown, my urge cannot seize, I’m gonna breakdown. The life and the trauma have been so damn reckless. It’s choking my voice, like a very tight necklace.
Θα ήθελες να ξαναγράψεις στίχους; Και για ποιον; Θα ήθελες, ας πούμε, να γράψεις στίχους για κάποιον ποπ τραγουδιστή; Ήδη γράφω στίχους σε νέες συνθέσεις του Στέφανου Κοζάνη και όχι αποκλειστικά σε τζαζ κομμάτια. Γράψαμε πρόσφατα και ένα κομμάτι ραπ! Ναι, ραπ! Πειραματιζόμαστε πολύ!
Από ό,τι ξέρω αγαπάς πολύ την τζαζ. Γιατί; Οι πρώτες αγάπες μου ήταν η ροκ και η φανκ. Και δεν θα τις απαρνηθώ ποτέ. Οι γονείς μου άκουγαν τζαζ διότι και οι δύο είναι από τη Νέα Υόρκη και ήταν beatniks στα νιάτα τους. Έχω δηλαδή πολλά ακούσματα και οι στίχοι της τζαζ διηγούνται ιστορίες που άκουγα πολύ μικρή. Κατά τη διάρκεια του μικρού μου ταξιδιού στην εκμάθηση της τζαζ μουσικής, ανασύρθηκαν μνήμες από την παιδική ηλικία μαζί με τα τραύματα.
Έχω την τύχη να σπουδάζω, 6 χρόνια και συνεχίζω, δίπλα σε μία κινητή εγκυκλοπαίδεια της τζαζ, τον σαξοφωνίστα Δάσκαλο Γιάννη Παπαναστασίου στα ομαδικά Jazz Ensembles και στην Ιστορία της Jazz. Παράλληλα έκανα μαθήματα δίπλα στον εξαιρετικό κιθαρίστα Δάσκαλο Ανδρέα Παπαγιαννακόπουλο στα ομαδικά Jazz Combos, στη Θεωρία της Μουσικής και στα καλοκαιρινά Jazz Workshops στο Χόρτο Πηλίου και στην Αναβρυτή Ταϋγέτου! Εκείνοι εμφυσούν στους μαθητευόμενους τη δική τους αγάπη για την τζαζ. Eίναι τόσο γενναιόδωροι και μεταδοτικοί, που δεν γίνεται να μην αγαπήσεις το είδος αυτό της μουσικής.
Πώς πάνε τα ντραμς; Συνεχίζεις τα μαθήματα και τα λάιβ; Λόγω της πανδημίας έκλεισαν τα ωδεία και όλα τα λάιβ σταμάτησαν. Η παγκόσμια κατάσταση ήταν και είναι για πολύ δυνατούς παίκτες.Σαφώς επηρεάστηκα κι εγώ με τόση αρρώστια και θανατικό. Και ιδιαίτερα με την έλλειψη οριζόντων. Μας μουτζούρωσαν την ορατότητα. Σε μένα λειτούργησε αρνητικά όλο αυτό. Σταμάτησα να μελετάω τύμπανα στο υπόγειό μου, στο woman’s cave μου. Ασυνείδητα έγινε. Τώρα που μου κάνεις την ερώτηση, το καταλαβαίνω και μπορώ να το εκφράσω. Στα lockdowns δεν έκανα κάτι που να με ευχαριστεί, που μου δίνει χαμόγελα και γέλιο, μάλλον λόγω ενοχικού χαρακτήρα. Δεν επέτρεπα στον εαυτό μου να κάνει πράγματα που είχα συνδυάσει με χαρά. Δεν μου έβγαινε. Ήταν πολύ βαρύ και πρωτόγνωρο ακόμα και για δυνατές, δυναμικές και σκληρά εργαζόμενες γυναίκες.
Τόση ασθένεια. Τόση απώλεια σε ζωές. Τόση έλλειψη βασικού ημερήσιου προγραμματισμού, τόσο θολό το αύριο, ανύπαρκτο το μεθαύριο. Σίγουρες μόνο οι ΜΕΘ, οι υπαρκτές και υπάρχουσες. Εξάλλου η τζαζ μουσική είναι ομαδικό άθλημα. Είναι για δύο άτομα, το λιγότερο. H πανδημία δεν το επέτρεπε αυτό.
Μίλησέ μας για το «Musicoma». Τι είναι; Μοιάζει ένα πολύ ιδιαίτερο πρότζεκτ. Και γιατί επέλεξες να εμπλακείς; Το «Musicoma» είναι πρωτοφανές για τον ελληνικό εκδοτικό κόσμο. Είναι ένα κόμικ 182 σελίδων μαζί με το CD που περιέχει 10 πρωτότυπες, όχι αμιγώς τζαζ συνθέσεις, και μαζί υπάρχει το QR Code για να «κατεβάσει» κάποιος/α τη μουσική.
Η ιστορία που έχει πλάσει η κομίστας Μαρία-Όλια Ντακογιάννη έχει ως εξής: Κατά τη δεκαετία του 1950 μια νεαρή λευκή τζαζ τραγουδίστρια κυκλοφορεί στους δρόμους του Μανχάταν, όταν δέχεται μια μοιραία επίθεση που θα την αφήσει σε ημιθανή κατάσταση. Είναι το πνεύμα του μέντορά της Τσάρλι «Μπερντ» Πάρκερ, που θα μεσολαβήσει για να της σώσει τη ζωή, δημιουργώντας μια ασφαλή εκδοχή της Νέας Υόρκης μόνο για εκείνη. Σε αυτήν, θα μπορεί να αφιερώσει τη ζωή της στη μουσική, μέχρι να νιώσει έτοιμη να επιστρέψει στον κόσμο. 60 χρόνια μετά, η επίσκεψη ενός νεαρού αγοριού από τη γενιά των millenials στην τζαζ ουτοπία της, θα ανατρέψει την αντίληψή της για την ίδια τη ζωή, θυμίζοντάς της όλα εκείνα τα πράγματα για τα οποία αξίζει να ζει κανείς.
Στις σελίδες του «Musicoma» οι χαρακτήρες εκφράζουν τα συναισθήματά τους τραγουδώντας και οι αναγνώστες έχουν τη δυνατότητα όχι μόνο να διαβάσουν αλλά και να ακούσουν την ιστορία τους μέσα από ένα jazz soundtrack. Το «Musicoma» είναι ένα διαδραστικό κόμικ-μιούζικαλ, ύμνος στην τζαζ μουσική. Μεγάλες τζαζ φυσιογνωμίες, όπως ο Τσάρλι Πάρκερ, ξεπηδούν μέσα από τις σελίδες του και εμπλέκονται σε μια ιστορία έρωτα που επανατοποθετεί τις αξίες της ζωής. Οι αναγνώστες του έχουν τη δυνατότητα όχι μόνο να διαβάσουν αλλά και να ακούσουν την ιστορία, καθώς η αφήγηση εμπλουτίζεται από πρωτότυπες συνθέσεις ελλήνων εκπροσώπων της τζαζ μουσικής σκηνής.
«Στις σελίδες του “Musicoma” οι χαρακτήρες εκφράζουν τα συναισθήματα τους τραγουδώντας». Εσύ πώς εκφράζεις τα συναισθήματά σου; Δεν τα εκφράζω εύκολα. Αλλά όταν το κάνω, είναι με μονολόγους και δακρύρροια. Οι ακροατές μου είναι τα «τυχερά» ελάχιστα άτομα που συνήθως λένε: «Καταλαβαίνω».
Και τώρα θα πω κάτι τελείως απαράδεκτο. Με δεδομένο πως υπήρξες κομμάτι στις Νύχτες Κωμωδίες, πες μου ένα αστείο (η γνωστή βλακεία που λένε όλοι σε κωμικούς, μπορείς να με βρίσεις ελεύθερα). Μεγάλο σχολείο και η εξάχρονη θητεία μου στο πρώτο comedy club Νύχτες Κωμωδίας στην Αιόλου 58 στην Αθήνα. Παράλληλα και αυτή η επαγγελματική ασχολία με την ημερήσια εργασία μου ως οδοντίατρος. Δεν λέω αστεία. Λέω τα πολύ σοβαρά πράγματα που μου συμβαίνουν. Κάθε μέρα όλο και κάτι θα μου συμβεί. Τις πιο δύσκολες ώρες μου τις αντιμετωπίζω με αυτό το επίκτητο χάρισμα που καλλιέργησα, τον αυτοσαρκασμό και τη «γελιοποίηση», γέλιο+ποίηση της πραγματικότητας. Δεν γίνεται αλλιώς. Γέλιο+ποίηση, σοκολάτα+Καρίνα.
Το «Musicoma» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κομνηνός. Οι συντελεστές του: Σενάριο-Σχέδιο: Μαρία-Όλια Ντακογιάννη. Χρώμα: Theodore Duck. Πρόλογος: Ανδρέας Παπαγιαννακόπουλος. Συνθέσεις: Στέφανος Κοζάνης, Μάριος Γκορίτσας, Νίκος Στάικος. Στίχοι: Karina Rubinstein, Μυρτώ Κοκκαλιά. Ακούγονται, κατά σειρά εμφάνισης, οι φωνές των: Βάσω Νικολάκου, Μυρτώ Κοκκαλιά, Νίκος Στάικος. Έπαιξαν οι μουσικοί: Γιώργος Μικρός - πιάνο, Σπύρος Ροντογιάννης - άλτο σαξόφωνο, σοπράνο σαξόφωνο, Karina Rubinstein - τύμπανα, Λουκάς Κουρλής - κοντραμπάσο, Στέφανος Κοζάνης - πιάνο, Γιάννης Παπανικόλας - τύμπανα, Μάριος Γκορίτσας - μπάσο, κοντραμπάσο, electronics, Στέργιος Πολύζος - τενόρο σαξόφωνο, σοπράνο σαξόφωνο, Ιάσονας Καραβοκύρης - τύμπανα, Θεοδώρα Τσιγαρίδα - πλήκτρα, Μαξιμίλιαν Παυλάκης - ηλεκτρική κιθάρα, electronics. Οι ηχογραφήσεις, η μίξη και το μάστερινγκ του άλμπουμ έγιναν στο στούντιο «Πολυφωνική» στο Χαλάνδρι από τον Πέτρο Πετρόπουλο.
Η συγγραφέας Μαρία-Ολυμπία Ντακογιάννη γεννήθηκε στην Αθήνα, σπούδασε στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Ε.Κ.Π.Α, ενώ ολοκληρώνει τις μεταπτυχιακές της σπουδές στη Μουσειολογία και εξερευνά με την τρομπέτα της τη διάσταση της τζαζ κουλτούρας. Το 2018 κυκλοφόρησε την πρώτη της αυτοέκδοση με τίτλο «Starman», μια ιστορία μυθοπλασίας με πρωταγωνιστή τον Ziggy Stardust, τη μουσική περσόνα του David Bowie. Το «Musicoma» πρωτοκυκλοφόρησε στα ισπανικά. Το τρίτο της κόμικ με τίτλο «Miss Brown to You: A story from Musicoma» εισήγαγε το ελληνικό αναγνωστικό κοινό στον κόσμο της Άλι Μπράουν.
Ακούστε την εκπομπή Keep Jazzin στη συχνότητα της Ert Open 106,7 με τον Μάνθο Γιουρτζόγλου και καλεσμένους τη Μαρία Όλια Ντακογιάννη, τον Στέφανο Κοζάνη και τη Karina Rubinstein του πρότζεκτ «Musicoma».
14°
