Γράμμα από τα 80s

● ● ● Βλέπω το line-up του En Lefko Festival 2014 σαν ένα λεξικό του σημερινού ήχου, ελληνικού και ξένου, ένα έξυπνο, καλοσχεδιασμένο «all about» αυτού που λένε μουσική του τώρα, οι πιο πολύβουες γειτονιές της pop/rock/dance κουλτούρας. Και ξαφνικά σταματάω σε δύο ονόματα: η ιδανική, τελική πινελιά που ολοκληρώνει το προφίλ της διήμερης γιορτής στην Τεχνόπολη – τα 80s. Simple Minds και Boy George.

● ● ● Ένα δροσερό σφρίγος, περνάει φευγαλέα από τη σπονδυλική στήλη. Ακριβώς όπως τότε που, προδομένοι από το punk που είχε ξεπουληθεί και ξεσκίσει τις ίδιες του τις σάρκες, βλέπαμε (μέσα από το ομορφότερο φετίχ που πέρασε ποτέ από τα χέρια μας: τα περιοδικά) τη νέα εποχή να ψάχνει πρόσωπο και ήχο. Είχαν αρχίσει να ακούγονται τα πρώτα bleeps και dubs. Ξέραμε ότι θα χρειαζόμασταν πολύ ηλεκτρισμό και νέους ορίζοντες.

● ● ● Ο transformer όλου του συστήματος ήταν ο ενδιάμεσος των ήχων και των δεκαετιών, ο David Bowie. Οι Simple Minds πήραν το όνομά τους από τους στίχους του «Jean Genie» (…He’s so simple minded / he can’t drive his module…) και ο Boy George, με όλο τον πολύχρωμο θίασο στον οποίο ανήκε, ασπάστηκε τυφλά την ενδυματολογική τρέλα και τις θεατρικές εναλλαγές ρόλων του Ψηλού Λευκού Δούκα. Άσχετα αν μετά, η σκηνή αυτών των Blitz Kidz κατηγόρησε τον Bowie ότι τους έκλεβε τις ιδέες των κοστουμιών… Η εποχή άλλαζε. Από τα βιολιά και τα keyboards της σχολής «Γλασκώβης» οι Simple Minds κυκλοφόρησαν το 1979 το αριστουργηματικό «Real to Real Cacophony», ένα πραγματικό soundtrack των μεγάλων πόλεων – μία συνθήκη που από κει και πέρα θα χαρακτήριζε το περιεχόμενο της μουσικής τους: αστικοί ορίζοντες, μεγάλα κτίρια, μουσική για αεροδρόμια. Τολμηρά ξανασχεδίασαν την ενήλικη pop με αρχιτεκτονικούς συνειρμούς, σαξόφωνα και dub, αντισυμβατικούς ρυθμούς, μίνιμαλ μελωδίες και υψιπετή φωνητικά σαν να στρώνουν το τοπίο για τους επερχόμενους parkouristas.

● ● ● Politix and Dance. Όλα έμοιαζαν να απογειώνονται. Το σχήμα των ανθρώπων εκείνη τη δεκαετία ήταν ένα ανάποδο τρίγωνο. Να στηρίζεται στην κορυφή του, στο ένα μόνο σημείο που το κρατούσε σε επαφή με τη γη. Τα παπούτσια ήταν κι αυτά μικρά, μυτερά, μποτάκια ή τεράστιοι κόθορνοι που σε ανέβαζαν 16 πόντους πιο πάνω. Κι από πάνω οι δύο τεράστιες γωνίες του τριγώνου – οι βάτες. Αεροδυναμικά κουρέματα και φλούο χρώματα να σβήνουνε με αερογράφο. Όλα έμοιαζαν εφικτά, τα συνθήματα στα μπλουζάκια είχαν θετική ενέργεια: Choose Life. Frankie Says Relax. New Balance. Forever Young. Οι Simple Minds έπαιζαν μαζί με τον Peter Gabriel. Ηχογραφούσαν το «Mandela Day». Μαζί τους εμφανιζόταν ο Bono. Η εποχή της μεγάλης αρένας και των σόου-υπερπαραγωγη είχε αρχίσει: «Don’t you forget about me». Μόνο με αυτό το κομμάτι τους δέχτηκε η Αμερική.

● ● ● Και παράλληλα, οι μεγάλες πόλεις αποκτούσαν νησίδες ευφορίας και άποψης. Το Clubland είχε αρχίσει. O gay ακτιβισμός άρχισε να απαρνιέται στερεότυπα και να οδηγείται σε μία πλήρη απελευθέρωση αυτοέκφρασης. Από τα «κουνελάκια των γυμναστηρίων» μέχρι τους «κλώνους» (μουστάκι, καρό πουκάμισο, τζιν) και από τις μαχητικές λεσβίες που άρχισαν να διοργανώνουν τα πρώτα μαζικά Pride μέχρι τα εξωφρενικά παγώνια της μόδας που θα έκαναν τους δρόμους τη σοβαρότερη πασαρέλα δημιουργικότητας και τρέλας που δεν θα μπορούσε να σκεφτεί κανένας σχεδιαστής στα σαλόνια της υψηλής μόδας. Μαζί με τα στερεότυπα άρχιζαν να πέφτουν και οι μουσικές παρωπίδες. Τα στούντιο και οι νέες συνθήκες ηχογράφησης, το μπέρδεμα των τάσεων, των φύλων και των επιρροών έριξε κάθε μουσικό ταμπού και η μαύρη μουσική (πάντα αυτός ο καταλυτικός παράγοντας) μπήκε στο μυαλό και στις δισκοθήκες των DJs. Από funk μέχρι reggae, από τη soul της Φιλαδέλφεια μέχρι την disco του Moroder, από τα λάτιν μέχρι την τζαζ. Μπορούσες να φοράς ό,τι θέλεις και να στριφογυρίζεις με τις ώρες μπροστά στον καθρέφτη, μαζί με τον αγαπημένο σου δίσκο –ωπ, και το πρώτο cd– που γύριζε σε τρελές στροφές.

● ● ● Ο Boy George, στην πρώτη αυτοβιογραφία του που υπέγραφε μαζί με τον Spencer Bright, «Take It Like a Man» (Harper Collins, 1995), έγραφε:

«Όταν έκλεισαν το Blitz και το Hell, το φθινόπωρο του 1980, ο Steve Strange άρχισε να εμφανίζεται στο Venue, ένα παλιό dance-hall που ήταν πολύ μεγάλο για να γεμίζει. Το πρώτο βράδυ πήγαμε όλοι αλλά μετά, όταν ούτε αυτό άντεξε κι έκλεισε, αρχίσαμε τις κακίες. Τότε ο Chris Sullivan και ο νέος του φίλος, ο Graham Ball, άνοιξαν το Le Kilt στην Greek Street, με μουσική funk και Latin, οι πρώτοι που έπαιζαν αυτή τη μουσική που σύντομα θα γινόταν η επόμενη τρέλα. Σαν τα πρόβατα τρέχαμε στις συναυλίες να τσεκάρουμε αυτό το next big thing, σε συγκροτήματα όπως οι Spandau Ballet, οι Blue Rondo à la Turk, οι Funkapolitan. Νοίκιαζαν καράβια και εγκαταλελειμμένους κινηματογράφους για να κάνουν συναυλίες σαν happenings.

Οι μόδες τότε ήταν νοσταλγικές και θεατρικές: κορίτσια showgirls, κορίτσια του Dior, ψηλά καπέλα και σακάκια με ουρά, κιλτ φούστες και ρόμπες σαν ράσα. Ο Malcolm McLaren και η Vivienne Westwood παρουσίαζαν τη νέα τους πειρατική συλλογή, αν και το στιλ πειρατής το είχαμε πρωτοδεί στο σόου της αποφοίτησης ενός designer, σπουδαστή στο St.Martin’s College, του Rifat Ozbek. Εγώ το μόνο που άντεχα οικονομικά να φοράω τότε ήταν ένα καπέλο, ένα μακρύ φουλάρι και ένα πατσαβουριασμένο t-shirt που δεν έβγαζα ποτέ από πάνω μου. Ο καθένας είχε άλλη άποψη για το πού πηγαίνει η μόδα. Οι Spandau Ballet είχαν ένα ρομαντικό look τύπου Higlands που τους είχε σχεδιάσει ο Simon Withers. Οι Blue Rondo à la Turk εμφανίζονταν σαν Λατίνοι γκάνγκστερς με zoot suits –κοστούμια με φαρδιά παντελόνια, στενά σακάκια με τεράστιους ώμους– και γενάκι goatee. Οι αληθινές θεότητες εκείνης της σκηνής όμως ήταν στο κοινό, που έπαιρναν στοιχεία από αυτά που έβλεπαν να φορούν τα συγκροτήματα αλλά πάντα είχαν να προσθέσουν κάτι δικό τους. Τύποι όπως η Clare Με Το Μαλλί που φορούσε κρινολίνα με μπούκλες dreadlocks και αφρικάνικα κοσμήματα και, φυσικά, ο Philip που ήταν σίγουρο ότι πάντα θα φορούσε κάτι που κανένας άλλος δεν θα είχε σκεφτεί.

Εγώ έφτιαχνα ένα διαφορετικό look κάθε βράδυ. Το δωμάτιό μου ήταν σαν καμαρίνι στα παρασκήνια της όπερας Mikado. Λάτρευα το στιλ της Άπω Ανατολής: κιμονό με μέικ-απ γκέισας, ψάθινα καπέλα διακοσμημένα με φρούτα, λουλούδια και πουλιά, και, θανατηφόρα λεπτομέρεια, παπούτσια πλατφόρμες και ένα μεγάλο κινέζικο παρασόλι. Το βάψιμο του προσώπου μου ήταν μία ιεροτελεστία που κρατούσε ώρες. Πρώτα έβαζα τη βάση και την πούδρα, μετά έπινα ένα φλιτζάνι τσάι μέχρι να στρώσει. Τα φρύδια μου ήταν ξυρισμένα κι έτσι μπορούσα να τους δίνω ό,τι έκφραση και κατεύθυνση ήθελα. Τη σκιά των ματιών την έβαζα με τα δάχτυλα, γιατί δεν είχα χρήματα για να αγοράσω βουρτσάκια. Όλα τα έκανα από ένστικτο. Τελευταία πάντα έμπαιναν τα μαλλιά, το καπέλο και τα σκουλαρίκια. Και μετά στριφογύριζα μπροστά στον καθρέφτη για ώρες».

Info: Οι Simple Minds παίζουν στις 20/6 και ο Boy George στις 21/6 στο En Lefko Festival 2014 στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων. Για το πλήρες πρόγραμμα: http://enlefkofestival.gr