Ένας 18χρονος εξηγεί γιατί αξίζει να ακούσουμε Beethoven σήμερα

Γράφει ο Γιώργος Τριανταφύλλου*

Συμπληρώθηκαν 250 χρόνια απ’ την γέννηση του μεγάλου συνθέτη, Ludwig Van Beethoven, ο οποίος αφού έφτασε στο απόγειο της κλασικής μουσικής, έβαλε τα θεμέλια για αυτήν του ρομαντισμού. Ήταν αυτός που συνέθεσε τα μεγαλύτερα έργα του ως κωφός. Δεν θεωρείται ένας δεύτερος Μozart και για αυτό ξεχωρίζει. Ξεχωρίζει γιατί εισήγαγε το δικό του «στοιχείο» στη συμφωνική μουσική.

Άραγε ακούνε πολλοί άνθρωποι Beethoven σήμερα; Όσοι είναι στην ηλικία μου τον γνωρίζουν κυρίως απ’ τις παρτιτούρες του ωδείου ή από μικρά αποσπάσματα γνωστών έργων του. Τα αποσπάσματα αυτά έχουν χρησιμοποιηθεί σε δεκάδες ταινίες, διαφημίσεις, εκδηλώσεις κ.ο.κ. Ενώ τα συναντάμε σε αίθουσες αναμονής και τηλεφωνικές γραμμές δημόσιων υπηρεσιών. Θα μπορούσε να πει κανείς πως ναι, είναι «σπαστικά» (και εγώ το έλεγα μέχρι πρότινος, επειδή τα άκουγα στο «πόδι» και δεν προλάβαινα να γνωρίσω τη μουσική του) καθώς σήμερα ο πολιτισμός, η τεχνολογία και οι κοινωνίες έχουν εξελιχθεί και για αυτό έχουμε μια διαφορετική μουσική κουλτούρα.

Έτσι από πολλούς δημιουργείται και το ερώτημα «Είναι δυνατόν να υπάρχει κάποιος λόγος για να ακούσω Beethoven σήμερα;»

Αρκετοί ίσως θεωρούν την μουσική του εξωπραγματική και αναχρονιστική.  Απ’ την άλλη πλευρά, πολλοί τον ακούν επειδή θέλουν να περνάνε το χρόνο τους παραγωγικά, παίζοντας μουσική. Πολλοί επειδή θέλουν να γνωρίσουν το διαφορετικό. Πολλοί επειδή είναι διαχρονικός. Αλλά κάποιοι τον ακούμε, επειδή, πολύ απλά, τον λατρεύουμε. Εγώ τον «γνώρισα» τυχαία πέρσι τον Μάη, την περίοδο του 1ου Lockdown και θα σας εξηγήσω, γιατί κατά την άποψη μου αξίζει κανείς –πόσο μάλλον σε νεαρή ηλικία όπως εγώ- να τον ακούσει!

Η Μουσική του Beethoven συμβάλλει στην ελάττωση του άγχους. Πράγματι, θα συνιστούσα σε κάποιον της ηλικίας μου, ειδικά αν είναι Γ' λυκείου όπως εγώ και το άγχος του έχει βαρέσει «κόκκινο», να δοκιμάσει να κλείσει τα μάτια, να ξαπλώσει και να ακούσει Beethoven. Το ίδιο θα πρότεινα και σε άτομα μικρότερης αλλά και μεγαλύτερης ηλικίας, διότι απ’ όταν έβαλα στην ζωή μου την μουσική αυτή, άρχισα να έχω αισθητά λιγότερο άγχος.

Βοηθάει στο διάβασμα. Αν δεν μπορεί κανείς να αποδώσει, να συγκεντρωθεί σε αυτό ή να κάνει μια εργασία, ακούγοντας Beethoven μπορεί και να το καταφέρει! Υπάρχουν πολλά playlist στο youtube, και με έχουν βοηθήσει να διαβάσω ή να δουλέψω με μεγαλύτερη ευχαρίστηση και ευκολία αρκετές φορές.

Σε ταξιδεύει. Πιστεύω πως, αν ακούσει κανείς την 6η συμφωνία (Ποιμαντική) του Beethoven και βγει μια βόλτα έξω στη φύση, θα δει όσα έβλεπε και εκείνος όταν την έγραφε –όταν την άκουσα πρώτη φορά έκανα το ίδιο και μετά αφού διάβασα για αυτήν εξεπλάγην- καθώς η χρήση των πνευστών, των εγχόρδων και όλη η σύνθεση είναι βγαλμένα μέσα απ’ αυτήν. Προσφέρει ψυχική ευφορία και να απαλλάξει κάποιον, έστω και για λίγο, από σκέψεις της καθημερινότητας.

Τονώνει τη φαντασία και γενικά την σκέψη. Μπορεί κανείς όταν νιώθει μόνος, να δοκιμάσει παράλληλα με ό,τι κάνει, να ακούσει μια απ’ τις συμφωνίες του. Έτσι θα του δοθεί έμπνευση για να «κατεβάσει» νέες ιδέες. Θα θαυμάσει την μουσική αυτή και θα κάνει με όμορφη συντροφιά την ενδοσκόπηση σου.

Ναι, η κλασική είναι παρεξηγημένη. Η 9η συμφωνία (Χορωδιακή) που συντελείται από μια πλούσια ορχήστρα περίπου 34 διαφορετικών οργάνων και μια μεγάλη χορωδία που εμφανίζεται στο 4ο μέρος της, χαρακτηρίζεται από πρωτόγνωρες εναλλαγές που στο σύνολο τους, δίνουν ένα έργο που κάποιος θα απολαύσει με μεγάλη διασκέδαση και ευχαρίστηση. Το χορωδιακό μέρος της είναι ιδιαίτερα γνωστό, διότι με τους στίχους του Σίλερ αποτελεί τον ύμνο της Ευρώπης. Είναι μια συμφωνία που ανεβάζει την αδρεναλίνη και με θαυμασμό παρατηρεί κανείς την αλληλουχία που υπάρχει απ’ την πρώτη έως την τελευταία νότα της.

Ανεβάζει την αυτοπεποίθηση! Ακούγονταςκάποιος την 3η συμφωνία που είχε γραφεί αρχικά για τον Ναπολέοντα, αλλά στη συνέχεια μετονομάστηκε ως Ηρωική, μπορεί και να εισπράξει τα συναισθήματα του συνθέτη, σε μια περίοδο που όλοι οι Ευρωπαίοι ζητούσαν τη μεγάλη κοινωνική αλλαγή. Σήμερα, πολλοί τη θεωρούν το μεγαλύτερο έργο του. Ασχέτως του αν έχει πολύ έντονο το στοιχείο της εποχής της, μπορεί να τονώσει την αυτοπεποίθηση και την αισιοδοξία όσων την ακούμε, ειδικά αν κάνουμε και μεγάλα όνειρα για το μέλλον.

Οι παραπάνω λόγοι, δείχνουν την διαχρονικότητα της τέχνης του και αποδεικνύουν πως ναι, ο Μπετόβεν είναι ακόμα «ζωντανός» και ας τα μουσικά δεδομένα άλλαξαν!

Μπορείτε να κάνετε την αρχή, ακούγοντας τη Σονάτα του Σεληνόφωτος, το δεύτερο μέρος της 7ης συμφωνίας ή αν έχετε πολλή ένταση και θέλετε κάτι ενδιαφέρον, να δοκιμάσετε την ασυναγώνιστη 5η συμφωνία.

*O Γιώργος Τριανταφύλλου είναι μαθητής, αρθρογράφος, υπεύθυνος του πυρήνα ελεύθερης έκφρασης μαθητών ChangetheworldGR.