40 χρόνια από τη δολοφονία του Τζον Λένον: Ο Γιάννης Νένες γράφει για τον κόσμο των Beatles και όσα ένιωσε στις 8 Δεκεμβρίου του 1980.
Τζον Λένον. Στα 20 έφτιαξε τους Beatles. Στα 30 διέλυσε τους Beatles (και πήγε να ζήσει στη Νέα Υόρκη). Και στα 40 του τον δολοφόνησαν. Ήταν ακριβώς 40 και δύο μηνών. Από αυτή την άποψη καλά τα είχε τακτοποιήσει στη ζωή του.
Εγώ όμως τον αγαπούσα σαν Liverpudlian, είχα δικούς μου στο Merseyside, ένοιωθα ότι πατούσα τα άγια χώματα του Λίβερπουλ όπου είχαν περπατήσει οι Beatles με τα μυτερά τους winkle pickers. Ήταν κάτι σαν το αξιοθέατο της παιδικής μου ηλικίας. Η πρώτη μου γνωριμία με τη μουσική ήταν μία κασέτα των Beatles που μου είχε χαρίσει ο θείος μου.
Γι’ αυτό και, μέχρι να πάω 15, τους είχα ξεπεράσει. Είχα αγριέψει. Άκουγα άλλα, με είχε παρασύρει η ηδονιστική ροκ των Rolling Stones και μετά το κύμα του punk, του new wave, όλο αυτό που φούσκωνε και με παρέσυρε μαζί του, μακριά από τους εκατομμυριούχους πια Beatles, που σκονίζονταν στη δισκοθήκη μου.
Ο Λένον πάντως εξασκούσε ακόμα την επιρροή του επάνω μου. Αν μη τι άλλο, τα πρώτα μου σχολικά, μυωπικά γυαλιά και μέχρι τα 30 μου, ήταν στρόγγυλα, όπως-Λένον. Γιατί μου άρεσε που είχε γίνει χίπι (αλλά τελικά δεν ήταν), μου άρεσαν τα χάπενινγκ με την Γιόκο στο κρεβάτι στη σουίτα του ξενοδοχείου «για την ειρήνη». Μου άρεσε ο απόηχος του «All You Need Is Love», έδενε ωραία με το «Φράουλες και Αίμα». Αλλά δεν τον πίστευα στ’ αλήθεια. Μου φαινόταν ότι διασκέδαζε με μία πολύ ωραία ιδέα η οποία, πλέον, είχε ξεφτίσει σαν μπλουτζίν.
Εξάλλου με είχε γοητεύσει το bromance που είχε αναπτύξει με τον Πολ ΜακΚάρτνεϊ – τότε το λέγαμε απλώς «έλα-να-κάνουμε-συγκρότημα». Αλλά όταν το διέλυσαν, κάπως σαν να γκρεμίστηκαν τα όνειρά μου για την αγάπη αδερφού προς αδερφό, αυτή η αντρική συνωμοσία στην οποία είχα πιστέψει και τώρα ήρθαν αυτοί οι τύποι και μου είπαν «κοίτα, δεν είναι έτσι η ζωή, θα καταλάβεις όταν πας 30».
Κι έτσι, αφού δεν υπήρχε αγάπη ανάμεσα σε αδέρφια, bros, μου έμεινε μόνο το «Rock 'n' Roll». Αυτός ήταν και ο μόνος σόλο δίσκος του Λένον που μου άρεσε, διασκευές παλιών 50s και 60s κομματιών σε παραγωγή εκείνου του ημίτρελου, του Φιλ Σπέκτορ. Τα άλλα τραγούδια και άλμπουμ που κυκλοφορούσε μού φαίνονταν μία βαρετή απροσδιόριστη pop που, κάπου στο βάθος, ακουγόταν και ένα ενοχλητικό στρίγκλισμα, αυτή η Γιόκο πάλι μπροστά μου. Όπως όλοι όσοι φορούσαμε «γυαλιά Λένον», είχα θυμώσει με τη Γιόκο Όνο, με την Plastic Ono Band, τι ήθελε και χωνόταν η μαλακισμένη, πώς κολλούσε έτσι παντού το όνομά της – όπου Λένον και μία Όνο.
Ο Λένον είχε γνωρίσει την Όνο σε μία γκαλερί του Λονδίνου όπου εκείνη έκανε έκθεση: ένα καρφί μπροστά σε ένα ξύλινο πάνελ. Ο τίτλος ήταν «Καρφώστε ένα καρφί» και οι επισκέπτες έπρεπε να κάνουν ακριβώς αυτό, θα κάρφωναν το καρφί κι έτσι θα δημιουργούσαν ένα καλλιτεχνικό έργο με την υπογραφή Όνο. Στην επίσκεψή του, πριν ανοίξει η έκθεση, ο Λένον θέλησε να καρφώσει το καρφί και η Όνο έγινε έξαλλη - δεν ήξερε ακόμα ποιος ήταν. Τον γνώρισε όμως. Και δέχτηκε να τον αφήσει να καρφώσει το καρφί αν της έδινε πέντε σελίνια.
Να, αυτά δεν μπορώ. Τις μπούρδες. Λίγο αργότερα τον κατηγόρησε πάλι ότι πήγε κι έκοψε μια δαγκωνιά σε ένα μήλο που ήταν μέρος της έκθεσης.
Λίγες μέρες πριν τη δολοφονία, τον Νοέμβριο του 1980, είχαν κυκλοφορήσει μαζί το «Double Fantasy», ένα άλμπουμ που είχε συζητηθεί πολύ γιατί ήταν η επιστροφή του Λένον στη δισκογραφία, μετά από πέντε χρόνια σιγής – τα οποία τα είχε αφιερώσει στο μεγάλωμα του γιού του Σον που είχε αποκτήσει με τη Γιόκο. Το άλμπουμ πήγε χάλια στα charts, οι κριτικοί το έθαψαν, το εξώφυλλο -μία ασπρόμαυρη φωτογραφία με τους δυο τους να φιλιούνται- ήταν στα μάτια μου μία τρυφερή αηδία που αργότερα θα γινόταν μία από τις πλέον χαρακτηριστικές φωτογραφίες της δεκαετίας που μόλις ξεκινούσε.
Το «Double Fantasy» βέβαια, τρεις εβδομάδες αργότερα, μετά τη δολοφονία του Λένον, έκανε τρελές πωλήσεις σε όλο τον πλανήτη, «επανεκτιμήθηκε» και, το 1981, ανακηρύχθηκε άλμπουμ της χρονιάς και κέρδισε το βραβείο Grammy.
Παιζόταν παντού, τα ραδιόφωνα είχαν λυσσάξει, όποτε το άκουγα ένοιωθα ένα σφίξιμο στο στομάχι, έναν έξαλλο θυμό, μία αγανάκτηση χωρίς λόγο, ακόμα και μία απόγνωση μπροστά σε ένα άγνωστο μέλλον, όλα ήταν πολύ ανακατεμένα μέσα στο κεφάλι μου – ηρέμησε, φίλε, είναι απλώς ένα άλμπουμ.
Τη μέρα που δολοφόνησε ο Τσάπμαν τον Λένον, ήμουν στη σχολή μου. Ήταν ένα πρωινό Δευτέρας με την αχλή sex & drugs & rock’n roll να πλανιέται ακόμα παντού, όταν κυκλοφόρησε η είδηση. Δεν θυμάμαι πώς. Αλλά έγινε αστραπιαία. Αναστάτωση. Δεν υπήρχαν σόσιαλ μίντια, δεν ξέραμε τι να κάνουμε – η λύση βέβαια ήταν το ραδιόφωνο. Πάντα το ραδιόφωνο.
Περίμενα να ακούσω λεπτομέρειες το απόγευμα στην εκπομπή του Γιάννη Πετρίδη. Ο Πετρίδης ήταν το Google μας εκείνα τα χρόνια. Αλλά θυμάμαι ότι κατηφόρισα μέχρι τη Χαριλάου Τρικούπη και το Happening είχε ήδη τιγκάρει τη βιτρίνα του με αντίτυπα του «Double Fantasy», παντού νόμιζα ότι έβλεπα μία περίεργη αγωνία.
Ήταν η πρώτη τρομοκρατική επίθεση που δεχόταν η ζωή μου. Ήταν ένα βίαιο τέλος της παιδικής μου ηλικίας, κάποιος είχε σκοτώσει με ένα πιστόλι, μέσα στο δρόμο, ένα πρωί λίγο πριν τα Χριστούγεννα έναν ροκ εν ρολ ήρωά μου. Ήταν η πιο κοντινή μου δολοφονία θα μπορούσα να πω.
Πολλές δεκαετίες μετά, στην τελευταία μετακόμιση, ανοίγοντας κούτες με βιβλία βρήκα ένα χοντρό paperback που, στην εφηβεία μου το κουβαλούσα παντού μαζί μου. Ήταν η Βίβλος μου, το βιβλίο που μου έμαθε να ακούω μουσική, με γέμισε πληροφορίες, ιστορία, ήχους και αγάπη. Ήταν η ιστορία της pop μουσικής, του Tony Palmer. Τίτλος: All You Need is Love.
Μιλήσαμε με τον τραγουδοποιό, μουσικό παραγωγό και γιατρό, Βασίλη Παπαζώτο, για τις πετυχημένες διασκευές στο project Μουσικό Μπαλκόνι και την αγάπη του για τη μουσική και ιατρική
12°
