«Ο Άγγελος ο Ιτζουμέρ»

…Γιάφκα στους βράχους έστησε, κρυψώνα στα Τζουμέρκα,

γι’αυτό, Ιτζουμέρ τον βάφτισαν, ο άνεμος κι η πέτρα…

Η Άπειρος Χώρα, η Ήπειρος δηλαδή, με τη μακρά ιστορία και τους θρύλους, με το άγριο τοπίο, τα ψηλά κυκλωτικά βουνά, τα ποτάμια και τις χαράδρες της, η Ήπειρος της μουσικής πεντατονίας, των ανώνυμων λαϊκών μουσικών και των θεόπνευστων κλαρίνων του Πωγωνίου, η Ήπειρος των ηρώων, των δασκάλων και των Γραμμάτων, των κτιστάδων, των ασημοσκαλιστών και των αγιογράφων, η Ήπειρος των μεγάλων ευεργετών, ψυχωμένη και μεγαλειώδης, φτωχή και πλούσια μαζί, είναι η πατρίδα του Άγγελου Παπαγεωργίου. Δάσκαλος, δρομέας με ασκητική μορφή, τραγουδοποιός και λαϊκός ποιητής, λέει ότι «Ηπειρώτικη Ψυχή, είναι αυτό που κατεβαίνει κατευθείαν απ’τα Τζουμέρκα… Που κλαίει και συγκλονίζεται μ’ένα Πωγωνίσιο. Που επιμένει να βαστιέται λεύτερο κι απροσκύνητο σαν τον

Άραχθο που κατεβαίνει, μουγκρίζοντας και παρασέρνοντας στο διάβα του όσα η μάνα- Φύση τον προστάζει».

Μια φανταστική ιστορία, στα όρια του θρύλου, με πολιτικά, νέο-αντάρτικα τραγούδια, είναι ο δίσκος «Ο Άγγελος ο Ιτζουμέρ», που κυκλοφόρησε τον περασμένο Απρίλιο από την FM Records και ακούγεται ελεύθερα στο διαδίκτυο, με απρόσμενα μεγάλη απήχηση. Ο δίσκος περιέχει 13 τραγούδια, εκ των οποίων 6 σε στίχους του Άγγελου Παπαγεωργίου, 6 του Γιώργου Νικολακάκου ( παραγωγός του δίσκου), και ένα ακόμα πάνω σε ποίηση Γιώργου Κοτζιούλα. Την ενορχήστρωση έκανε ο Χρήστος Γιαννόπουλος.

Ο Ιτζουμέρ μ’ ένα μάνλιχερ στα χέρια, είναι άγγελος τιμωρός, εξολοθρευτής, εξάγγελος του Κυρίου, που αναδύεται από τα ηπειρώτικα βουνά και στήνει την κρυψώνα του στα παλιά αντάρτικα λημέρια, για να σταθεί στο πλάι του λαού και ν’αποδώσει δικαιοσύνη.

«Το μάνλιχερ που κρατάει ο Ιτζουμέρ των τραγουδιών, είναι υπαρκτό», λέει ο Άγγελος: «Είναι το όπλο του πατέρα μου, Σωτήρη Παπαγεωργίου, δασκάλου – ανθυπολοχαγού του ΕΛΑΣ κι έπειτα Μακρονησιώτη. Το μάνλιχερ που έφαγε κάμποσους ναζήδες και που μετά το τέλος του αντάρτικου, το έθαψε βαθιά στο χώμα ο πατέρας μου, σε κάποιο απ’τα Τζουμερκιώτικα υψώματα, λίγο έξω απ’το χωριό μας, τους Χουλιαράδες! Τυλιγμένο, μάλιστα, σε ένα τσουβάλι, ώστε να μη σκουριάσει και να είναι πάλι έτοιμο και «μάχιμο» για μελλοντική χρήση… Πού ακριβώς το είχε θάψει; Το λησμόνησε κι ο ίδιος. Δύσκολα χρόνια… Ο χαφιές παραμόνευε… Εξορίες… Κυνηγητά… Το μάνλιχερ έμεινε θαμμένο ψηλά στα Τζουμέρκα. Στα αμέτρητα τρεξίματά μου, εκεί ψηλά στα Τζουμέρκα, έξω απ’το χωριό μου, όπου αρέσκομαι να ανεβαίνω και να τρέχω με τις ώρες, ένιωσα πολλές φορές να πατάω πάνω απ’το μυστικό λάκκο που το βαστάει καλά κρυμμένο, χρόνια τώρα, κι “άκουσα” να εκπυρσοκροτεί, βαθιά στη γης, απ’τους κραδασμούς των διασκελισμών μου. Κι άμα ξεμάκραινα, “έβλεπα” από μακριά τον άγγελο Ιτζουμέρ, να κατεβαίνει από ψηλά, κι έχοντας ξεθάψει το μάνλιχερ, να το ζώνεται στην πλάτη και να κατεβαίνει κατά τον κάμπο, ήμερος κι αποφασισμένος. Και με τον άνεμο ξοπίσω του να σιουράει βαριά κι αργόσυρτα Πωγωνίσια.»

Ποιο το σκεπτικό πίσω από αυτόν τον στρατευμένο δίσκο με τους πολιτικούς στίχους; «Θέλουμε να εκφράσουμε την συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων που ζουν σε τούτη τη χώρα. Όσους πένονται και υποφέρουν τούτο τον καιρό. Έστω, και μέσα από χίμαιρες, το να δίνεις το παρών στους αγώνες για την αξιοπρέπεια τη δική σου και του λαού σου, είναι κι αυτό κάτι…»

…μόνος με μιαν ελευθερία 

που κουβαλούν μονάχα οι μόνοι… (Α.Π.)

«Ο Άγγελος με το πολυβόλο», χαρακτικό του Τάσου

Συμπεριλαμβανομένων των τραγουδιών του δίσκου, τα ποιήματα (στιχουργήματα) που δημοσιεύει ο Α. Π. είναι έμμετρα, με καταβολές από το δημοτικό ή το παραδοσιακό τραγούδι, ντοπιολάλητα, με πλούσια εικονοπλασία, λυρικότητα και αμεσότητα, με στίχους άλλοτε επικαιρικούς και σκωπτικούς, άλλοτε πολιτικοσατιρικούς, στρατευμένους και καταγγελτικούς κι άλλοτε πάλι ερωτικούς ή βγαλμένους από τα αυθεντικά τοπία, τους απλούς ανθρώπους και τους ολομόναχους γέρους πάνω στα βουνά τον χειμώνα. Σε κάθε περίπτωση, όμως, έρχονται αιφνιδιαστικά και συχνά ανασύρουν ένα λησμονημένο βίωμα, μια αλήθεια ή τις ρίζες:

«Το Ηπειρώτικο τοπίο με τα ψηλά βουνά και τις βαθιές χαράδρες, είναι μια τεράστια χοάνη. Μια χοάνη όπου μέσα της τρύπωσε η μουσική των άστρων του σύμπαντος κι αφού αιώνες στριφογύρισε και δουλεύτηκε εκεί μέσα, ξεπήδησε και χύθηκε απόξω κι αντιλάλησε σαν πεντατονία! Ε, λοιπόν, αυτή την πεντατονία πήραν οι ασπούδαχτοι-ανεπανάληπτοι Ηπειρώτες ανώνυμοι λαϊκοί μουσικοί και τραγουδάρηδες κι έφκιασαν αθάνατα μουσικά έργα, κυρίως πολυφωνικά της Β. Ηπείρου, Πωγωνίσια κ.α. Σχετικά με την ντοπιολαλιά… μα αν δεν την τιμάει και δεν την τελαλίζει ο λαϊκός ποιητής, τότε κάτι ύποπτο συμβαίνει. Διότι αν ποίηση σημαίνει, εκτός των άλλων ΚΑΙ κατάδυση στα εσώτατα, στα πιο προσωπικά, στο κύτταρο του γράφοντος, τότε πώς ο αληθινός ποιητής μπορεί ν’αρνηθεί τη Γλώσσα που μίλησε ο πατέρας κι ο παππούλης του, κι άρα κυλάει στο αίμα του;;»

*Ο «Άγγελος ο Ιτζουμέρ» θα κυκλοφορήσει προσεχώς στα δισκοπωλεία από την FM Records ως βιβλίο, όπου θα περιέχεται και το cd.

*Την Τρίτη, 20 Μαΐου, θα παρουσιαστεί ο δίσκος σε γνωστό στέκι των Εξαρχείων: «τσίπουρο άφθονο…και κλαρίνο να βαράει πωγωνίσια μέχρι να λαλήσει ο κόκορας και τα τσιμέντα στα Εξάρχεια…»

Κεντρική Φωτό:  MΕΝΕΛΑΟΣ ΣΥΚΟΒΕΛΗΣ, «Άγγελος», μνημείο που κατασκεύασε ο Ηπειρώτης γλύπτης Θόδωρος Παπαγιάννης, στο 14ο χιλ. της επαρχιακής οδού Ιωαννίνων-Τζουμέρκων. Είναι καμωμένο από μέταλλο.