O Λέοναρντ Κοέν ύμνησε τον έρωτα, τον πόνο και τη μοναξιά

Ήταν 21 Σεπτεμβρίου που γεννήθηκε ο Λέοναρντ Κοέν, ο καλλιτέχνης που ύμνησε -όσο κανείς άλλος- τον έρωτα, τον πόνο, αλλά και τη μοναξιά. Ένας άνθρωπος που με τη μουσική του σημάδεψε χιλιάδες ψυχές που ταυτίζονταν με τις απόψεις του. Διότι τα τραγούδια του δεν επρόκειτο για απλούς στίχους, αλλά για μελοποιημένες απόψεις.

Γεννήθηκε στο Μόντρεαλ του Καναδά και ήταν παιδί ευκατάστατης οικογένειας Εβραίων. Η ζωή από πολύ μικρή ηλικία του έδειξε το σκληρό της πρόσωπο, αφού σε ηλικία μόλις εννέα ετών χάνει τον πατέρα του και έμεινε μόνος μαζί με τη μητέρα και τη μικρότερη του αδελφή Esther. Η παιδική του ηλικία ήταν γεμάτη μουσική, ενώ από την εφηβεία και έπειτα έδειξε ιδιαίτερη κλίση στην ποίηση. Αγαπημένος του ποιητής ήταν ο Federico Garcia Lorca. Μελοποίησε το ποίημα του «Take this Waltz» το 1988.

Πολλοί, από εμάς ωστόσο, δεν γνώριζαν ότι ο Cohen ξεκίνησε την καριέρα του ως συγγραφέας-ποιητής και όχι ως μουσικός. Φοίτησε στα Πανεπιστήμια McGill και Columbia, σπούδασε αγγλική φιλολογία και νομικά, χωρίς ποτέ να εγκαταλείψει την αγάπη του για την ποίηση. Στις αρχές του 1960, αποφασίζει να εκδώσει την πρώτη του ποιητική έκδοση «Let us compare mythologies» και με αυτόν τον τρόπο άρχιζε να γίνεται γνωστός στους λογοτεχνικούς κύκλους του Καναδά.

Η σχέση του με την Ελλάδα και η στροφή προς το τραγούδι

Στα μέσα του 1960 ο Leonard Cohen εγκαθίσταται στην Ελλάδα και συγκεκριμένα σχτην Ύδρα, όπου ολοκλήρωσε μία ποιητική συλλογή και δύο νουβέλες. Το νησί αποτελούσε το ψυχικό του καταφύγιο επί 10 χρόνια. Η επιστροφή του στον Καναδά, όμως, σημαδεύτηκε από τη συνάντηση με την Judy Collins. Εκείνη ήταν που τον έπεισε να ακολουθήσει επαγγελματικά το τραγούδι και τον στήριξε από την πρώτη στιγμή. Μάλιστα, συνεργάζονταν μαζί για περισσότερο από 20 χρόνια.

Η φιλία του με τη Νάνα Μούσχουρη, τα τραγούδια του και οι γυναίκες που τον σημάδεψαν

Ο Leonard Cohen δεν αγαπούσε μόνο την Ελλάδα, αλλά και τους καλλιτέχνες της.Το 1970 συνάντησε  τη Νάνα Μούσχουρη σε μια από τις συναυλίες της στον Καναδά, την προσκάλεσε για γεύμα στο σπίτι του κι από τότε κράτησαν φιλική και καλλιτεχνική επαφή. Αξίζει να σημειωθεί, πως ο Cohen όταν έμαθε για τη μουσική επιστροφή της Νανάς το 2014, της έστειλε την εξής επιστολή:

«Είκοσι χρόνια πριν, σε αυτόν τον περίεργο κόσμο, ύψωσες τη φωνή σου. Σε άκουγα τότε, σε ακούω και τώρα. Όλοι σε ακούμε».

Για τον Cohen όλα τα τραγούδια έκρυβαν και μια ιστορία, μια διαφορετική ιστορία που άλλοτε έκρυβε πόνο και θλίψη, άλλοτε οργή κι άλλοτε ρομαντισμό. Το τραγούδι-ορόσημο στην καριέρα του, είναι το «Hallelujah», που κατά τα λεγόμενα του Bono των U2 είναι το «τελειότερο» τραγούδι.

Παρόλ’ αυτά, αρκετά από τα τραγούδια του κρύβουν ενδιαφέρουσες και ταυτόχρονα, παράξενες ιστορίες. Το «Dance me to the end of love» έχει ως πηγή έμπνευσης όχι κάποιο love story του καλλιτέχνη, αλλά το Ολοκαύτωμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ το «Chelsea Hotel» γράφτηκε για τη Janis Joplin, όπως και άλλα πολλά.

Μπορεί ο ίδιος να μην παντρεύτηκε ποτέ, ωστόσο αγάπησε κι αγαπήθηκε. Άλλωστε, δήλωνε λάτρης του γυναικείου φύλου, αν και πολλές φορές το κακομεταχειριζόταν, κατά τα λεγόμενα της πρώην συντρόφου και συνεργάτιδας του Judy Collins.Μεγάλος του έρωτας και γυναίκα της ζωής του υπήρξε η Marianne Ihlen, την οποία γνώρισε στις Σπέτσες και έζησαν μαζί πάνω από 10 χρόνια. Ακόμη και το τέλος τους ήταν κοινό. Η Marianne έφυγε λίγο νωρίτερα από τη ζωή στα 81 έτη από λευχαιμία, όπως ακριβώς και ο Cohen. Ο ίδιος, μάλιστα, της έστειλε μια ερωτική, αποχαιρετιστήρια επιστολή.

«Αγαπητή Marianne,
έφτασε αυτή η ώρα που παραμεγαλώσαμε και τα σώματα μας αρχίζουν να καταρρέουν...
Νομίζω πως θα σε ακολουθήσω πολύ σύντομα.
Θέλω να ξέρεις πως είμαι σε απόσταση αναπνοής πίσω σου - αν απλώσεις το χέρι σου νομίζω ότι μπορείς να αγγίξεις το δικό μου!
Να ξέρεις ότι πάντα σε αγαπούσα, για την ομορφιά σου και τη σοφία σου, αλλά δεν χρειάζεται να πω περισσότερα, γιατί τα γνωρίζεις καλά.
Τώρα όμως, θέλω απλά να σου ευχηθώ να έχεις ένα πολύ καλό ταξίδι.

Αντίο παλιά μου φίλη. Σου στέλνω απέραντη αγάπη.
Τα λέμε σύντομα...»

Άλλη μακροχρόνια σχέση του ήταν και η μητέρα των παιδιών του Suzanne Elrod, με την οποία απέκτησε τον Adam και τη Lorca. Αν και δε  θεωρούσε τον εαυτό του και τόσο καλό πατέρα, τα παιδιά του τον θαύμαζαν, όχι μόνο ως καλλιτέχνη, αλλά και ως  άνθρωπο. Εξάλλου, με την κόρη του ζούσαν στο ίδιο σπίτι, ενώ ο γιος του ζούσε ακριβώς δίπλα τους. Τα τελευταία χρόνια κατάφερε να αποφορτιστεί από το βάρος και την κούραση των προηγούμενων ετών.

Λίγο πριν το τέλος

Ο Leonard Cohen ζούσε μια ήρεμη ζωή, έχοντας συντροφιά τα παιδιά και τα εγγόνια του. Ο gentleman της μουσικής -όπως τον αποκαλούσαν- αντιμετώπιζε το πρόβλημα υγείας του με απόλυτη αξιοπρέπεια, ως ένας πραγματικός κύριος. Διότι μέχρι το τέλος, ήταν κύριος. Εξάλλου, στην τελευταία του συνέντευξη τα είπε όλα. «Αισθάνομαι κερδισμένος από τη ζωή». Ο Cohen είχε δίκιο, την κέρδισε τη ζωή. Επένδυσε στις αξίες του, στη μουσική και δε θυσίασε ποτέ την τέχνη του. Με άλλα λόγια, έζησε όπως ήθελε. Ελεύθερος με το δικό του τρόπο, όπως συνήθιζε να λέει…

Leonard Cohen (1934-2016)