Ο Σωτήρης Δεμπόνος, ένα βινύλιο και το soundtrack της «Άλυτης»

Ένα μαγικό παραμύθι στην κόψη: εκεί που ο αληθινός κόσμος συναντά το εσωτερικό μας σύμπαν. Ο συνθέτης της μουσικής που συνοδεύει την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Μίνωα Νικολακάκη «Άλυτη», Σωτήρης Δεμπόνος, μας μίλησε λίγο πριν την πρεμιέρα της ταινίας στους ελληνικούς κινηματογράφους, την Πέμπτη 10 Σεπτεμβρίου.

Σε πρωτοσυνάντησα στου «Χάρου τα δόντια», τον πρώτο σου δίσκο/soundtrack για τη Hitch-Hyke. Έχουν περάσει 25 χρόνια από τότε. Τι έχει μείνει σταθερό και τι έχει αλλάξει στη μουσική σου προσέγγιση ως προς τον κινηματογράφο;
Παραμένει σταθερή η άποψή μου ότι η μουσική δεν πρέπει να υπάρχει για να «υπηρετήσει» την εικόνα. Πρέπει να υπάρχει για να προσφέρει, όχι για να προσφερθεί. Μπορεί ενδεχομένως να βοηθήσει να καλυφθούν κάποιες αμηχανίες ή πλατειασμοί. Αλλά κυρίως υπάρχει για να υπηρετήσει την σκηνοθετική κατεύθυνση και, αν τα καταφέρει, να δημιουργήσει ένα ακόμα επίπεδο και να λειτουργήσει αντιστικτικά. Μετά από 25 χρόνια βέβαια υπάρχει εμπειρία, μεγαλύτερος πλούτος ηχοχρωμάτων ή διαφορετικών τεχνικών. Αλλά η βασικές προσεγγίσεις παραμένουν αναλλοίωτες.  

Πώς προέκυψε η συνεργασία σου με τον Μίνωα Νικολακάκη στην «Άλυτη»;
Το 2007 η Puzzlemusik εξέδωσε ένα 10ιντσο βινύλιο με το τίτλο Film Musik, που βασιζόταν σε υλικό που είχα συνθέσει για μία μεγάλου μήκους ταινία στην οποία τελικά δεν χρησιμοποιήθηκε. Ο Μίνως Νικολακάκης, ως μουσικόφιλος στο όριο του συλλέκτη, βρήκε το βινύλιο σε δισκοπωλείο, το αγόρασε χωρίς να με γνωρίζει και θεώρησε ότι το κλίμα αυτής της μουσικής ταιριάζει στην Άλυτη. Αυτή ήταν η αιτία και αφορμή της συνεργασίας μας. Παρεμπιπτόντως, θα αναφέρω εδώ και τη μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετώπισα στην μουσική της Άλυτης: Αφ’ ενός έπρεπε να βάλω τον Μίνωα σε ένα διαφορετικό κλίμα, αφ’ ετέρου να αποσυνδεθώ εγώ ο ίδιος αισθητικά από μία δική μου κινηματογραφική μουσική, που είχε φτιαχτεί για μία άλλη ταινία και που παραδόξως ταίριαζε και με την «Άλυτη» στις λίγες σκηνές που ενδεικτικά την είχε χρησιμοποιήσει ο Μίνωας.

Τι σε γοήτευσε πιο πολύ στην «Άλυτη»;
Ο συγκερασμός μιας ταινίας μυστηρίου σε ένα απομονωμένο περιβάλλον, με μία ερωτική ιστορία βασισμένη σε έναν από τους κλασσικότερους μύθους: Τα υπερφυσικά χαρακτηριστικά μιας δρυάδας από τη μια μεριά και τον ορθολογισμό ενός γιατρού από την άλλη. 

Το ότι ο πρωταγωνιστής της ταινίας είναι γιατρός, παίζει κάποιον ρόλο στη σχέση σου με την ταινία, καθώς έχεις κι εσύ σπουδάσει Ιατρική;
Καθόλου, ούτε μου πέρασε από το μυαλό. Γενικά την ενασχόλησή μου με την Ιατρική και την αντίστοιχη με την Μουσική τις κρατάω ξέχωρες, λίγο στεγανοποιημένες. Όχι γιατί θεωρώ κακό το αντίθετο, αλλά γιατί έτσι λειτουργώ καλύτερα. Μόνο στον προηγούμενο δίσκο μου το Blue Nevus λίγο τα ανακάτεψα καθώς στο lay-out είχε χρησιμοποιηθεί μία φωτογραφία ενός Blue Nevus όπως φαίνεται στο μικροσκόπιο και οι τίτλοι των tracks του δίσκου, τα οποία χαρακτηρίζονται όλα ως Blues,είχαν επιθετικούς προσδιορισμούς εμπνευσμένους από ιατρικούς όρους, με μία χιουμοριστική διάθεση.

Έχεις ασχοληθεί και με τη μουσική για το Θέατρο. Σε ποια σημεία μοιάζει η διαδικασία σύνθεσης μουσικής για το Θέατρο με τη διαδικασία σύνθεσης μουσικής για τον Κινηματογράφο και πού διαφέρουν;
Αν εξαιρέσεις ότι και στα δύο η μουσική είναι μία συνιστώσα ενός καλλιτεχνικού αποτελέσματος όπου συνδυάζονται πολλές τέχνες, δεν νομίζω ότι υπάρχουν πολλά κοινά. Μία ταινία είναι ήδη αποτυπωμένη. Μία θεατρική παράσταση είναι κάτι ζωντανό, κάθε μέρα λίγο διαφορετική, με τις ατυχίες και τους αυτοσχεδιασμούς της. Η μουσική έστω και ηχογραφημένη πρέπει αυτό να το λάβει υπ’ όψιν της. Να διευκολύνει παραδείγματος χάριν σκοτάδια με δύσκολες αλλαγές. Να έχει τονικότητα ή ενορχηστρώσεις που να διευκολύνουν τους ηθοποιούς όπου υπάρχει τραγούδι, πολύ περισσότερο αν είναι χορός. Να υπολογίσεις το υλικό που έχεις. Να συνεργαστείς με τους ηθοποιούς. Να προβλέψεις πιθανές αβαρίες. Η μουσική στο θέατρο κτίζεται παράλληλα με τις πρόβες. Στο κινηματογράφο έρχεται συνήθως μετά. Ας πούμε ότι είναι η διαφορά ενός ηχογραφήματος και ενός live. Νομίζω ότι η θεατρική μουσική πρέπει να παίζεται ζωντανά, όπως στο μουσικό θέατρο.

Το Blue Nevus ήταν μια δουλειά που δεν είχε –εμφανώς τουλάχιστον- σχέση με την εικόνα του Κινηματογράφου ή του Θεάτρου. Ποια είναι η διαφορά του να εργάζεσαι με βάση έναν οπτικό κόσμο από το να μην υπάρχει αυτός;
Το Ουράκας σε ποίηση του Αλέξανδρου Μοντεσάντου, που κυκλοφόρησε το 2000, όπωςκαι το οργανικό Farwest-tribal dances που ακολούθησε το 2007, επίσης δεν είχαν άμεση σχέση με σκηνική μουσική. Ο οπτικός κόσμος γίνεται άλλες φορές μια πηγή έμπνευσης κάτι που κάνει τα πράγματα πιο εύκολα κι άλλες φορές ένας δεσμευτικός οδηγός, κάτι που μπορεί να δυσκολέψει την μουσική έκφραση.

Πάντοτε είχες διάφορα projects ανοιχτά, είτε στον κινηματογράφο, είτε στο Θέατρο, είτε με μουσικές συνεργασίες, είτε με προσωπικές δουλειές. Αυτή τη στιγμή τι έχεις στα σκαριά;
Λίγους μήνες πριν από το soundtrack της Άλυτης κυκλοφόρησε από την Samedifference Music, καινούργιο σχετικά label υπό την αιγίδα της Inner Ear, ο πρώτος δίσκος του κουαρτέτου Farwest Mandolinistic Orchestra, στο οποίο συμμετέχω. Πέσαμε πάνω στο lockdown οπότε εκκρεμούν live και παρουσιάσεις. Δημιουργήθηκε επίσης ένα οπτικοακουστικό υλικό κατά τη διάρκεια του lockdown, συνοδευόμενο από κείμενα - αναφορές στον COVID-19, εκδόσιμο και λίγο αυτοβιογραφικό, που θέλει την τελική επεξεργασία του και το ξεσκαρτάρισμά του. Δημοσιοποιήθηκε τμηματικά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, υπάρχει όλο για όποιον ενδιαφέρεται στο www.debonos.gr. Ένα ακόμα υλικό όπου χρησιμοποιώ αποκλειστικά ως πηγή μια ηλεκτροκλασσική κιθάρα περασμένη από διάφορα φίλτρα, είναι στα τελειώματά του. Τέλος έχουμε ξεκινήσει ένα project με τον Χρήστο Αλεξόπουλο της Puzzlemusik, μια μουσική συλλογή με συμμετοχή καλλιτεχνών της Puzzle, συνοδευόμενη από οπτικό υλικό. Μία πρωτότυπη και ενδιαφέρουσα δουλειά που θα αρχίσει σύντομα να δημοσιεύεται τμηματικά. Τις λεπτομέρειες ας τις κρατήσουμε για έκπληξη. Κυρίως να είμαστε υγιείς και από ιδέες δεν θα στερέψουμε. Ούτε τυχόν δυσκολίες που θα έλθουν πρέπει να μας πτοήσουν.

Το soundtrack της ταινίας, κυκλοφορεί αυτές τις ημέρες σε βινύλιο (limited έκδοση 100 τεμαχίων) στα ενημερωμένα δισκοπωλεία. Το soundtrack κυκλοφορεί επίσης σε CD και streaming / download σε Spotify, i-Tunes, Deezer, Tidal και πολλές άλλες ψηφιακές πλατφόρμες.

Σωτήρης Δεμπόνος – Who is who

Ο Σωτήρης Δεμπόνος είναι μουσικός και συνθέτης με σπουδές στην κλασσική κιθάρα και στα ανώτερα θεωρητικά στην Αθήνα. Ασχολείται συστηματικά με την σύνθεση από το 1990 καιεμφανίζεται ως εκτελεστήςαπό το 2000 σε solo συναυλίες ενώ συμμετέχει και σε σχήματα της σύγχρονης ηλεκτρικής και αυτοσχεδιαζόμενης μουσικής σκηνής. Στις solo εμφανίσεις του από το 2005 παίζει με ιδιοκατασκευασμένοηλεκτρικό μαντολινο-κίθαρο, σε συνδυασμό με Live electronics και video-art. Εχει γράψει μουσικήγια τον κινηματογράφο και το θέατρο,κυρίως για τις παραστάσεις του θεατρικού οργανισμού «ΣΤΙΓΜΗ», του οποίου είναι ιδρυτικό μέλος. Βραβεύθηκε στο Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους της Δράμας (1999) με το ειδικό βραβείο «ηχητικών επιτεύξεων». Το 2014 ίδρυσε την «Farwest Mandolinistic Orchestra» από κοινού με τον Στάθη Ιωάννου (ηλεκτρική κιθάρα, live electronics). Ο Σωτήρης Δεμπόνος σπούδασε Ιατρική στο πανεπιστήμιο Αθηνών. Εργάζεται στην Αθήνα και ασκεί την ειδικότητα του Παθολογοανατόμου (διαγνωστική προσέγγιση βιοψιών). Πολλές ώρες το 24ωρο παρατηρεί ιστούς περιορισμένος στο οπτικό πεδίο ενός μικροσκοπίου, εν τούτοις πιστεύει ότι τον κόσμο δεν μπορούμε να τον κατανοήσουμε, αν δεν τον ακούσουμε…