Παρακολουθήσαμε το ρεσιτάλ της Ανίτα Ρατσβελισβίλι στη Ρωμαϊκή Αγορά, σε μουσική διεύθυνση Λουκά Καρυτινού και με τη συμμετοχή της Ορχήστρας της ΕΛΣ
Ήταν μια βραδιά που την περιμέναμε όλοι οι… διψασμένοι του λυρικού θεάτρου, έπειτα από μήνες μουσικής ξηρασίας. Και δεν απογοητευτήκαμε.
«Σας παρακαλούμε να έρθετε νωρίς και να έχετε οπωσδήποτε μαζί σας μάσκα…». Αυτές ήταν οι οδηγίες που έλαβα μαζί με το ηλεκτρονικό εισιτήριο για την είσοδό μου στη Ρωμαϊκή Αγορά, τον χώρο στον οποίο θα δινόταν η πρώτη post-Covid 19 συναυλία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, στο πλαίσιο του νέου θεσμού του Υπουργείου Πολιτισμού «Όλη η Ελλάδα, ένας Πολιτισμός».
Μια πολυαναμενόμενη συναυλία, κυρίως λόγω της παρουσίας της Ανίτα Ρατσβελισβίλι, της σπουδαιότερης ίσως μέτζο σοπράνο του καιρού μας και παλιάς μας γνώριμης − όλοι θυμόμαστε την παθιασμένη ερμηνεία της στην Κάρμεν, δύο χρόνια πριν, στο Ηρώδειο. Κανονικά θα την είχαμε ήδη απολαύσει στο ντεμπούτο της ως Σαρλότ στον Βέρθερο του Ζιλ Μασνέ που είχε προγραμματιστεί να ανέβει τον περασμένο Μάιο στη Λυρική. Μπήκε όμως ο κορωνοϊός στη ζωή μας και τα ανέτρεψε όλα. Έτσι, η αφιλοκερδής συμμετοχή της στη συναυλία της ΕΛΣ ήταν για όλους εμάς μια μικρή παρηγοριά.
Ο ήλιος δεν είχε δύσει ακόμα όταν έφτασα στη Ρωμαϊκή Αγορά. Στην είσοδο, οι πάντα ευγενείς κοπέλες της υποδοχής πρόσφεραν μπουκαλάκια με νερό αλλά και μάσκες για όσους είχαν ξεχάσει να φέρουν. Περνώντας την πύλη, η εικόνα που αντίκρισα ήταν, αν μη τι άλλο, πρωτόγνωρη. Θύμιζε περισσότερο installation και λιγότερο συναυλιακό χώρο… Στο μεγάλο αίθριο είχαν τοποθετηθεί, αραιά-αραιά, μόλις 350 καρέκλες. Την ίδια αραιή διάταξη έβλεπες και στη σκηνή − οι αποστάσεις τηρούνται υποχρεωτικά και για τα μέλη της ορχήστρας, με κίνδυνο ο ήχος του συνόλου να μην ακούγεται όπως τον έχουμε συνηθίσει.
Οι μοναχικές καρέκλες σιγά-σιγά γέμισαν και στις 20.30 ακριβώς, αμέσως μετά την είσοδο της Προέδρου της Δημοκρατίας, ο Λουκάς Καρυτινός πήρε τη θέση του στο πόντιουμ.
Το σοφά μελετημένο πρόγραμμα της συναυλίας περιλάμβανε δημοφιλή, αλλά όχι χιλιοπαιγμένα ορχηστικά αποσπάσματα από το οπερατικό ρεπερτόριο και η αρχή έγινε με την εισαγωγή από τη Μήδεια του Κερουμπίνι. Είναι αλήθεια πως οι πρώτες νότες ακούστηκαν περίεργα, αισθανόσουν ότι δεν φτάνουν από την ορχήστρα αλλά μόνο από τα ηχεία. Η συγκίνηση όμως περίσσευε και η επιβεβαίωση ήρθε με το ζεστό χειροκρότημα εντός αλλά και εκτός Ρωμαϊκής Αγοράς καθώς ένα πολυπληθές κοινό είχε ήδη πάρει θέση περιμετρικά της περίφραξης και απολάμβανε τη μουσική. Είναι όμορφο να ακούς μετά από τόσο καιρό ζωντανό και όχι διαδικτυακό ήχο...
Η εμφάνιση της Ανίτα Ρατσβελισβίλι, όπως ήταν φυσικό, συνοδεύτηκε από ένα ακόμα πιο ζεστό χειροκρότημα. Πληθωρική, ντυμένη με αρχαιοελληνικής έμπνευσης ιβουάρ εσθήτα και χρυσό διάδημα στο κεφάλι, στάθηκε μπροστά από την ορχήστρα και με το περίφημο τραγούδι «του βέλου» της Πριγκίπισσας του Έμπολι από τον Ντον Κάρλο του Βέρντι, η φωνή της απλώθηκε αβίαστα παντού, σε πείσμα της μέτριας ακουστικής του ανοιχτού χώρου. Έπειτα από το θριαμβευτικό «Εμβατήριο της Στέψης» της ορχήστρας, από τον Προφήτη του Μάγερμπερ, η Ανίτα επανήλθε και, αλλάζοντας τη σειρά του προγράμματος, τραγούδησε την υψηλών απαιτήσεων δραματική άρια «Ο Don Fatale» και πάλι από τον Ντον Κάρλο, αποκαλύπτοντας σε όσους δεν το γνώριζαν το τεράστιο φωνητικό και ερμηνευτικό της μέγεθος.
Με τις γνώριμες ανατολίτικες μελωδίες του Βακχικού χορού και την αισθαντική άρια της αποπλάνησης «Mon coeur s’ ouvre à ta voix» από την όπερα Σαμψών και Δαλιδά του Σαιν-Σανς, το θερμόμετρο είχε πια ανέβει για τα καλά και τα «brava» πύκνωναν μαζί με τα χειροκροτήματα. Το ρεσιτάλ θα έκλεινε βάσει προγράμματος, με την ορχηστρική εισαγωγή από τη Λουίζα Μίλλερ του Βέρντι και με την τελευταία εμφάνιση της Ανίτα Ρατσβελισβίλι με μια υπέροχη άρια, τη μελαγχολική «Ô ma lyre immortelle», από την όχι και τόσο γνωστή όπερα του Γκουνό, Σαπφώ.
Όμως ο ενθουσιασμός ήταν πολύ μεγάλος για να τελειώσει η βραδιά χωρίς μπιζ. Έτσι, η ντίβα της Met, επέστρεψε στη σκηνή ως φλογερή Κάρμεν και με τρομερό κέφι ερμήνευσε τρεις από τις δημοφιλέστερες άριες της όπερας που την έκανε διάσημη σε όλο τον κόσμο. Ένα θριαμβευτικό φινάλε όπως ακριβώς το περιμέναμε... Μέσα σε χειροκροτήματα και φωνές, η Ανίτα Ρατσβελισβίλι αποχαιρέτισε με ένα πλατύ χαμόγελο το κοινό κι ύστερα, σταύρωσε τα χέρια και γυρνώντας, μια αριστερά και μια δεξιά, υποκλίθηκε στους «εκτός των τειχών», ευχαριστώντας νοερά όλους εκείνους που η δύναμη της μουσικής τούς έκανε να μείνουν καθηλωμένοι, για 75 λεπτά, πίσω από τα κιγκλιδώματα της Ρωμαϊκής Αγοράς και να απολαύσουν τη μαγεία της φωνής της…
4°
© Ανδρέας Σιμόπουλος
