Kebzer: Ραπ αλά ελληνικά

Τα δάχτυλά του όταν δεν πίεζαν βαλβίδες σπρέι για να βάψουν τοίχους της πόλης, «έκοβαν» κι «έραβαν» από κλασικές ελληνικές ταινίες για να «κεντήσουν» πάνω τους MCs της ελληνικής hip hop σκηνής. Έχοντας ζήσει τη γέννηση και την έκρηξη του rap στη χώρα μας, ο Kebzer, ταιριάζει καδένες με ρίμες χωρίς να γίνεται κιτς και ευθύνεται για τον πρώτο συναρπαστικό δίσκο στην πόλη μετά την καραντίνα.

Κάνεις ακόμα graffiti, επιμένεις να φτιάχνεις beats, συνεχίζεις να «πειράζεις» και να σκρατσάρεις βινύλια. Τι σε γοήτευσε σε αυτά τα hip hop elements; 
Η γενικότερη κουλτούρα του hip hop, δηλαδή τα τέσσερα στοιχεία, rap (Mcing), djing (Turntablism), graffiti (Writing) και breakdance (B-boying) κατά ένα περίεργο τρόπο συνδέονται μεταξύ τους ή μπορείς να πεις ότι καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα. Βλέπω την ίδια ροή σε όλα, τις ίδιες ιδέες και μήνυμα, οπότε το να κάνω μόνο το ένα είναι σαν να κάνω και τα υπόλοιπα ταυτόχρονα. Αυτό που με τράβηξε είναι αυτή όλη αυτή η «χρωματιστή» επιθετικότητα που επιδεικνύουν, πάντα με κοινή βάση το γούστο ή στιλ, έξω από ακαδημαϊκές φόρμες. Μπορεί πλέον να φαίνονται κοινότυπα σαν εικόνες και ήχοι, να διδάσκονται σε σχολές και να τα βλέπουμε σε μουσεία και γκαλερί, αλλά πριν από 30 χρόνια ήταν ό,τι πιο φρέσκο υπήρχε και στάθηκα πολύ τυχερός που τα πρόλαβα σε «άγουρη» ακόμα μορφή.

Τι θυμάσαι από την πόλη, όταν μετακόμισες στην Αθήνα από τη Μυτιλήνη;
Τη συμπυκνωμένη ενέργεια που εκπέμπει η Αθήνα. Έστω και στο ελάχιστο να έχεις κάποια δημιουργική τάση, αυτή η πόλη στην πολλαπλασιάζει αυτόματα. Είναι τόσο μεγάλη η ποσότητα πληροφορίας που λαμβάνουμε όλοι σε καθημερινή βάση, που είναι αδύνατον να μην παρασυρθείς από το ρεύμα. Επίσης, εδώ απολαμβάνεις το προνόμιο να συναναστρέφεσαι με πάρα πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους, να ανταλλάζεις απόψεις και εννοείται να επηρεάζεσαι αντίστοιχα. Μπορεί να μην είναι η ωραιότερη πόλη, ειδικά συγκρινόμενη με την επαρχία, αλλά έχει σίγουρα τη μοναδική αστική γοητεία της που αντανακλάται στα πάντα και ειδικά στον χώρο του «urban».

H πρώτη instrumental έκδοση rap δίσκου στην Ελλάδα φέρει την υπογραφή σου. Πώς σου ήρθε το Kebzer;
Περιέργως, ναι, έβγαλα την πρώτη instrumental έκδοση ραπ δίσκου στην Ελλάδα μόλις το 2010, όταν κάναμε το άλμπουμ «Στον Πυρήνα» με το συγκρότημά μου τους Xpreshonists. Και λέω περιέργως, γιατί παραδοσιακά στον χώρο του παγκόσμιου hip hop κυκλοφορούσαν ήδη από χρόνια και οι ορχηστρικές εκδόσεις των άλμπουμ, αλλά για κάποιο περίεργο λόγο αυτό δεν εφαρμόζονταν εδώ. Ευτυχώς αυτό άλλαξε και πλέον μπορούμε να ακούσουμε και εγχώριους δίσκους σε ορχηστρική έκδοση, κάτι που βρίσκω εξίσου σημαντικό με την κανονική έκδοση γιατί η μουσική στο hip hop στέκεται από μόνη της, ενώ απευθύνεται και ευκολότερα στο κοινό που δεν ακούει ραπ. Όσον αφορά το ψευδώνυμό μου, ενώ στον χώρο μας τα περισσότερα έχουν κάποια συγκεκριμένη ερμηνεία ή ιστορία, το δικό μου είναι απλά ο συνδυασμός των τεσσάρων γραμμάτων που μου άρεσαν περισσότερο να σχεδιάζω, συν την προσθήκη ER στο τέλος που παραδοσιακά πρόσθεταν κάποιοι στο graffiti.

Το «Απεταξάμην» εξερευνά τον λαϊκό ήχο της χώρας, ανατρέχει σε κλασικά raps της ελληνικής σκηνής και κυκλοφορεί με κυριλλική γραφή. Πώς κατέληξες στα samples;
Οι καταβολές μου από τη δεκαετία του ’80 είναι ελαφρολαϊκά, λόγω οικογενειακού περιβάλλοντος. Αυτό ήταν τότε το αντίστοιχο του αμερικάνικου soul και funk, προσαρμοσμένου στην ελληνική πραγματικότητα. Δυστυχώς αυτή η μουσική έχει υποτιμηθεί στην Ελλάδα, ίσως επειδή συνδέθηκε με παρακμιακές καταστάσεις στα μπουζούκια κ.λπ. αλλά δεν πιστεύω ότι έχει να ζηλέψει σε κάτι από τα αμερικάνικα, σε στιλ και περιεχόμενο, πάντα βέβαια από την ανάλογη σκοπιά. Έχουν υπάρξει εκπληκτικοί μουσικοί που συμμετείχαν σε αυτή τη δισκογραφία και εγώ απλά εξερευνώ αυτή τη δεξαμενή, χωρίς να προσπαθώ να βρω κάτι εκεί μέσα που να «θυμίζει» αμερικάνικο. Έχω αποδεχτεί τις καταβολές μου ως είναι και τις εκθέτω στα κομμάτια μου με τον μέγιστο δυνατό σεβασμό. Αντίστοιχα χρησιμοποιώ και μικρά μέρη από κλασικά ελληνικά raps, στο ίδιο μοτίβο με τα samples. Σχετικά με την κυριλλική καλλιγραφία που χρησιμοποιώ στα εξώφυλλα που σχεδιάζω ο ίδιος, για μένα αυτή η αισθητική είναι η αντίστοιχη π.χ. της γοτθικής ή μεξικάνικης καλλιγραφίας που βλέπουμε σε ξένα εξώφυλλα, πάλι όμως προσαρμοσμένη στην ελληνική πραγματικότητα, όπως την έχουμε δει στην Αγιογραφία και στη Βυζαντινή τέχνη γενικότερα.

Έχεις αποκηρύξει κάτι μετά από τόσα χρόνια ενασχόλησης με τo hip hop;
Ναι βέβαια. Έχω αποκηρύξει πλέον την εξάρτησή μου από τους ράπερ. Έχω σταματήσει να πιστεύω ότι για να σταθεί ένας δίσκος απαιτείται η αναγκαστική παρουσία ενός ράπερ καθ’ όλη τη διάρκειά του. Αυτό ήταν ένα λάθος που επαναλάμβανα διαρκώς στο παρελθόν, με αποτέλεσμα να κάνω συνεχώς εκπτώσεις στο τελικό αποτέλεσμα εξαιτίας των αναγκαστικών υποχωρήσεων που έπρεπε να κάνω. Επίσης έχω αποκηρύξει την όποια προσπάθεια «εκσυγχρονισμού» του ήχου μου. Με την ξέφρενη ανάπτυξη του ραπ τα τελευταία χρόνια, υπέπεσα και εγώ στο λάθος να σκεφτώ πιθανούς τρόπους εκσυγχρονισμού ώστε να παραμείνω σχετικός, αλλά αυτό ήταν απλά μάταιο, καθότι δεν είναι θέμα εκσυγχρονισμού αλλά θέμα χρόνου. Κοινώς, αποδέχτηκα πλέον ότι δεν ανήκω ηλικιακά στον πυρήνα, ούτε έχω τον χρόνο και την ενέργεια για να παραμείνω σε αυτόν. Γι’ αυτό υπάρχουν οι επόμενες γενιές και έτσι συμβαίνει σε όλα τα πράγματα.

Πάσχει από μιμητισμό το ελληνικό hip hop ή όχι;
Δυστυχώς ναι. Παραμένουμε ακόμα στο στάδιο του ελληνόφωνου ραπ και δεν έχουμε μεταβεί στο ελληνικό ραπ. Στηριζόμαστε  υπερβολικά στις αμερικάνικες επιρροές, παρόλο που δεν έχουμε να ζηλέψουμε πλέον τίποτα σε ταλέντο και πηγές έμπνευσης τοπικά. Θα ήθελα κάποια στιγμή να το ξεπεράσουμε αυτό το στάδιο γιατί είμαι σίγουρος ότι θα παράγουμε συνολικά ως σκηνή πολύ ενδιαφέροντα πράγματα, ειδικά για το εξωτερικό.

Σχεδόν 30 χρόνια στη φάση. Τι έχει αλλάξει από τότε που τα πράγματα ήταν underground;
Σίγουρα έχει αλλάξει η πρόσβαση στην πληροφορία, και αυτό εννοείται προς το καλύτερο. Επίσης έχουν αλλάξει οι όροι πρόσβασης σε αυτή την κουλτούρα. Πολλοί μνημονεύουν τα πέτρινα χρόνια ως τα καλύτερα, αλλά εγώ δεν τα θυμάμαι τα πράγματα τόσο ρόδινα στα μέσα του ’90. Ήταν πολύ δύσκολο να βρεις καινούργια μουσική να ακούσεις, περιοδικά, βίντεο, όπως ήταν και δύσκολο να βρεις καινούργιο κόσμο για να ανταλλάξεις ιδέες, απόψεις, τεχνικές κ.λπ. Σίγουρα τότε όλα ήταν φρέσκα, τα ανακαλύπταμε πρώτοι τη στιγμή της γέννησής τους. Και επίσης υπήρχε έντονο το στοιχείο του κινήματος, νιώθαμε όλοι μέρος μια μεγαλύτερης ιδέας που έπρεπε να μεγαλώσει. Όσοι προλάβαμε εκείνη την εποχή απολαμβάνουμε ακόμα το προνόμιο της παρθενογένεσης μιας κουλτούρας με τόσο μεγάλο εύρος όπως το hip hop.

Υπάρχει άλμπουμ που μπορείς να ισχυριστείς πως σου άλλαξε τη ζωή;
Ναι, το «Η Γεύση του Μένους» των Terror X Crew, το «All We Got Iz Us» των Onyx και το «Double Cup» του DJ Rashad. Και τα τρία αυτά άλμπουμ είναι τόσο καλά σε μουσική και στήσιμο που πραγματικά, όταν τα άκουσα πρώτη φορά κάτι έκανε κλικ μέσα στο μυαλό μου και από τότε δεν άκουσα ξανά ποτέ με τον ίδιο τρόπο μουσική.

Κάνοντας παρέα και μαθαίνοντας δίπλα στον DJ ALX, ποιο ήταν το μεγαλύτερο μάθημα που πήρες; Και τι θα έλεγες σε κάποια ή κάποιον που θέλει να γίνει DJ;
Δίπλα στον DJ ALX αυτό που έμαθα είναι ότι η μουσική είναι επιστήμη. Και όπως κάθε επιστήμη, απαιτείται η δέουσα σοβαρότητα και βάθος σε τεχνικές γνώσεις για να εκτελεστεί σωστά. Και σίγουρα χρόνος, απαιτείται πολύς για να ωριμάσουν όλες οι γνώσεις και να μετουσιωθούν σε ένα συνεχές δημιουργικό αποτέλεσμα.

Πότε και γιατί αποφάσισες να αποχωρήσεις από τα νυχτοκάματα των bars; 
Αν και δεν υπήρξα ποτέ επαγγελματίας του χώρου, με την συμβατική έννοια της σταθερής δουλειάς ως DJ ή μουσικού, γιατί από πολύ νωρίς αποφάσισα να μην ακολουθήσω το hip hop επαγγελματικά, σταμάτησα οριστικά τις όποιες εμφανίσεις το 2015 γιατί πλέον τόσο οι επαγγελματικές μου υποχρεώσεις όσο και οι οικογενειακές δεν μου επέτρεπαν άλλο να συνεχίσω. Κοινώς, life happened και είχα άλλες προτεραιότητες πλέον.

Αγαπάς πολύ τα boom bap beats. Γιατί;
Αγαπάω τον ηχοκρατορικό ήχο, δηλαδή τα ελληνικά samples, τα ημιτόνια και τα βαριά drums, ανακατεμένα όλα σε έντονο sinister ή «στραβωμένο» ύφος. Αυτή ήταν η σχολή της Ηχοκρατορίας από την αρχή, στα μέσα του ’90, και κόλλησα απευθείας μαζί της από την πρώτη στιγμή που άκουσα ελληνικό ραπ. Αυτό μου κάθεται ακόμα καλύτερα στα αυτιά μου και ειλικρινά μέχρι να ακούσω κάτι καλύτερο δεν βρίσκω κανένα λόγο να σταματήσω να ακούω ή να φτιάχνω αυτό το στιλ. Το ίδιο ισχύει και με τα αμερικάνικα, ακόμα ακούω μόνο νεοϋορκέζικο 90s και μάλιστα ακόμα ανακαλύπτω δίσκους από τότε που έτυχε να μείνουν στα αζήτητα. Είναι εκπληκτικό το βάθος που έχει αυτή η σκηνή, ειδικά από την πενταετία 1994-1999.

Τα περισσότερα χρήματα που έχεις δώσει για κάποιο μηχάνημα είναι…
Τα περισσότερα χρήματα που έχω δώσει για ένα μηχάνημα είναι για ένα E-MU EMAX 1 sampler, που κατέληξα εμμέσως πλην σαφώς να το αγοράσω τέσσερις (διαφορετικές) φορές σε διάρκεια 13 χρόνων μέχρι να καταφέρω να αποκτήσω ένα λειτουργικό, μόλις φέτος. Βέβαια απέκτησα παράλληλα πάρα πολλά ανταλλακτικά, αλλά με λίγο περισσότερη τύχη θα είχα γλιτώσει όλη αυτή την ταλαιπωρία και φυσικά έξοδα...

Πώς σε βρήκε η περίοδος του lockdown;
Ευτυχώς συνέχισα να δουλεύω από το σπίτι μου χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα, οπότε όντας εξασφαλισμένος οικονομικά μπόρεσα να αφιερώσω όλο τον ελεύθερο χρόνο που απέκτησα ξαφνικά στην ολοκλήρωση του νέου μου άλμπουμ «Απεταξάμην», που μόλις κυκλοφόρησε. Γενικά τα άτομα της δικιάς μας κουλτούρας είμαστε αυτό που λέμε «σπιτόγατοι», κλεισμένοι στα home studios όλη μέρα, οπότε το lockdown δεν μας ήρθε και τόσο ουρανοκατέβατο και προσαρμοστήκαμε όλοι σχετικά εύκολα, θα έλεγα. Βοήθησε σε αυτό εννοείται και το ίντερνετ και οι επαφές που διατηρήσαμε μεταξύ μας, έστω διαδικτυακά.

Πώς βλέπεις την επόμενη μέρα;
Σχεδόν την ίδια με την προηγούμενη. Θα συνεχίσω να κάνω μουσική, scratches και σχέδια στους δικούς μου ρυθμούς και θα μοιράζομαι κάποια από αυτά δημόσια, απλά πλέον η υγεία μου και των γύρω μου έχει μεγαλύτερη βαρύτητα από αυτά. Παράλληλα θα συνεχίσω να εργάζομαι για την εξάπλωση της κουλτούρας του beatmaking ως αυτόνομου μουσικού είδους, όπως θα συνεχίσω να στηρίζω και την ανάπτυξη του turntablism και του wildstyle.

Τα 10 τραγούδια που μου άλλαξαν τη ζωή: Η λίστα του Kebzer στο Spotify του Athens Voice Radio 102.5

Μου ζητήθηκε να φτιάξω μια προτεινόμενη playlist με 10 κομμάτια για το Spotify του Athens Voice Radio 102.5 και αντί να κάνω το προφανές και να προτείνω τα 10 αγαπημένα μου κομμάτια ραπ (που θα ήθελα εξίσου), προτίμησα να εκμεταλλευτώ την άλλη ιδιότητά μου, αυτή του DJ, και να φτιάξω μια playlist με 10 κομμάτια για συνοδεία σε κάποιο χαλαρό καλοκαιρινό βράδυ. Όταν χτίζω μια playlist, συνήθως φτιάχνω μια εικόνα στο μυαλό μου που κινείται αργά σαν ένα μεγάλο μονοπλάνο και εγώ προσθέτω το soundtrack. Στην προκειμένη περίπτωση η εικόνα είναι ένα καλοκαιρινό βράδυ κάπου στην Αθήνα, μεγάλο μπαλκόνι συνοδεία κάτι δροσιστικού, μαζεμένη παρέα με διάφορα μουσικά backgrounds αλλά και κοινό σημείο την συμπάθεια στο urban. Η διάθεση είναι νωχελική μεν, αλλά για κουβέντα δε. Η σειρά των κομματιών είναι απλά προτεινόμενη, όπως και τα τραγούδια. Κυρίως μου αρέσει να προτείνω καλλιτέχνες, όχι μόνο συγκεκριμένα κομμάτια.