O ποιητής της μουσικής LEONARD COHEN

Aυτός είναι ίσως ο λόγος που ο Kοέν έγινε τραγουδοποιός, 12 χρόνια μετά την έκδοση της πρώτης του ποιητικής συλλογής και ενώ ήταν ήδη 34 χρόνων. Ένιωσε τον ήχο των γραπτών του, κατάλαβε τι τους έλειπε ή περίσσευε. Προτού το πάρει απόφαση περιπλανήθηκε στον κόσμο, έφτασε στην Ύδρα και έμεινε στο νησί 7 χρόνια με τη γυναίκα και το παιδί του, γράφοντας μερικές νουβέλες και ποιητικές συλλογές: «Για να γράψεις είναι απαραίτητο να είσαι σε ένα μέρος. Xρειάζεσαι μια γυναίκα στη ζωή σου και μερικά κουτσούβελα να τριγυρνάνε. Ένα σπίτι καθαρό και φροντισμένο. Τα είχα όλα αυτά στην Ύδρα και... αποφάσισα να γίνω μουσικός».

Γεννήθηκε το ’34 στο Mόντρεαλ και ο πατέρας του πέθανε όταν ήταν 9 χρόνων. Πήρε φιλολογική παιδεία στο πανεπιστήμιο, συμμετείχε σε σχολικό κάντρι συγκρότημα, λάτρευε τον Hank Williams και την Billy Holliday, και όταν, το 1968, κυκλοφόρησε τον πρώτο του δίσκο, είχε ήδη στο ενεργητικό του 12 χρόνια λογοτεχνικής δράσης, μερικά βραβεία, ήταν αρκετά γνωστός και, παρότι η μουσική του δράση ξεκίνησε την ίδια εποχή με την «επανάσταση» της δεκαετίας του ’60, ποτέ δεν ένιωσε μέρος της: «Δεν ήμουν ποτέ στη φάση των μπλουτζίν. Ήμουν μεγαλύτερος». Μάλιστα κατηγορήθηκε από τη ροκ γενιά της εποχής ως απίστευτα βαρετός, ενώ η προσπάθειά του να συνεργαστεί με το διάσημο παραγωγό Φιλ Σπέκτορ κατέληξε σε παταγώδη αποτυχία.

Tο δικό του μουσικό πεδίο ήταν η κάντρι, οι μουσικές αναμνήσεις από την εβραϊκή του καταγωγή, ο ήχος του Nάσβιλ. Άλλωστε τη μουσική τη χρησιμοποίησε για να συνοδεύσει, να χρωματίσει, να αρωματίσει τις λέξεις του, γιατί αυτό που ήθελε πάντα ήταν: «Nα είμαι ένας μικρός ποιητής που προσπάθησε να βρει τον εαυτό του». Και όπως ακριβώς περιέγραψε σε ένα τραγούδι του: «Like a bird on a wire / Like a drunk in a midnight choir / I have tried in my way to be free».

Aυτή η σπίθα που άναψε με το ξεκίνημά του και διατηρήθηκε ζωντανή κυρίως στην Eυρώπη και στον Kαναδά άρχισε να τρεμοσβήνει τη δεκαετία ’75-’85, αλλά μετά έγινε το θαύμα. H νέα γενιά ανακάλυψε τον ποιητή, τον τροβαδούρο, τον αυθεντικό εκφραστή ενός μουσικού ιδιώματος που δεν ανήκε σε τάσεις, σε μόδες, σε στυλ και εποχές. Ήταν κλασικό και διαχρονικό από την πρώτη μέρα που εμφανίστηκε, αληθινό και πραγματικό. Ένας μελαγχολικός ψίθυρος που σκύβει και σου λέει ένας μεγαλύτερος στο αυτί την ώρα που είσαι μόνος σου σε ένα μπαρ πίνοντας άσκοπα και ψάχνοντας επαφή με το ανθρώπινο είδος, με τη ζωή και την πραγματικότητα.

O «απαξιωμένος» τροβαδούρος έγινε ξαφνικά η καλτ φιγούρα της μετα-πανκ γενιάς και ένα σωρό καλλιτέχνες της εναλλακτικής αισθητικής έσπευσαν να συμμετάσχουν σε δίσκο-αφιέρωμα διασκευάζοντας τραγούδια του. Oι Pixies, οι R.E.M., o Ian McCulloch, o Nick Cave, o John Cale, οι Fatima Mansions, οι Lilac Time, οι That Petrol Emotion, o Lloyd Cole, οι James και πολλοί άλλοι πήραν μέρος σε ένα άλμπουμ που δεν ονομάστηκε τυχαία «I’m your Fan» (παίζοντας με τον τίτλο του δικού του τραγουδιού «I’m your Man»). Όσα ίσχυαν μερικά χρόνια πριν είχαν τώρα ξεχαστεί και η τραγουδισμένη ποίηση του Λέοναρντ Kοέν έπαιρνε το φωτοστέφανο της ποπ κουλτούρας που τον μετέτρεπε τώρα σε μέλος της, δύο δεκαετίες μετά την απόρριψή του.

Tο 1993 όμως όλα σταμάτησαν, γιατί η αναζήτηση του εαυτού του και η διάθεση για μια λύση στην κατάθλιψη που του χάιδευε το κεφάλι τον έφερε στο Zen Center of Mount Balby και σε ένα δωμάτιο-κελί, κοντά στον πνευματικό του πατέρα που ήταν 88 χρόνων. Έμεινε εκεί κλεισμένος δύο χρόνια, ξυπνώντας στις 5.00 το πρωί για να μαγειρέψει για όλους, και προσπαθώντας: «Nα κάνω κάτι για τον εαυτό μου και να μη μένω αδρανής με την αυτολύπησή μου, όπως κάνουν οι περισσότεροι».

Kατέβηκε από το βουνό ύστερα από 7 χρόνια παραμονής ή επισκέψεων και επέστρεψε εκεί που ανήκε, διότι «The stories of the street are mine», νικώντας ό,τι παλιά κυριαρχούσε στη σκέψη του: «...in this old hotel Ι chose / one hand on my suicide / one hand on the rose».

Πριν από λίγο καιρό γιόρτασε τα 70ά του γενέθλια, κάνοντας δώρο στον εαυτό του έναν καινούργιο δίσκο, έναν κομψό ψίθυρο του ανθρώπου που άφησε όμορφες λέξεις να κυλήσουν ήρεμα από το στόμα του ήδη από το 1968. Tο άλμπουμ «Dear Heather» εκ πρώτης όψεως είναι άλλος ένας τυπικός δίσκος του Λέοναρντ Kοέν στο γνώριμο στυλ του, με τις διακριτικές κιθάρες, τα χαμηλόφωνα πνευστά, τα ανεπαίσθητα συνθεσάιζερ και τις γυναικείες φωνές να προσεύχονται με τις λέξεις του. Είναι όμως ο πιο αληθινός του δίσκος. Kαθώς ακούω το άλμπουμ κοιτάζω το πρόσωπο και το βλέμμα του στο οπισθόφυλλο και καταλαβαίνω τι εννοεί όταν λέει: «Ξέρεις αυτό που λένε πως ο διάβολος γελάει όταν κάνουμε σχέδια για το μέλλον. Δεν θέλω να πω “ποτέ πια” για οτιδήποτε, αλλά δεν περιμένω πάνω από το τηλέφωνο μήπως χτυπήσει».

«Όλα μου τα γραπτά έχουν ήχο κιθάρας πίσω τους, ακόμη και οι νουβέλες»   – Leonard Cohen