Elvis Costello and The Roots

Δεν είναι τυχαίο που η τέχνη και ο τεχνίτης έχουν την ίδια ρίζα. Ο καλλιτέχνης είναι παρακλάδι αυτής της βασικής ιδέας που θέλει τον άνθρωπο που φτιάχνει, δηλαδή που δημιουργεί, να κάνει τέχνη. Θα μπορούσε ένας πολύ καλός χτίστης να κάνει ένα έργο σαν τη «Σαγράδα Φαμίλια»; Προφανώς όχι, όμως και ο Γκαουντί χωρίς πραγματικά καλούς τεχνίτες δεν θα μπορούσε να χτίσει τα ευφάνταστα αρχιτεκτονήματά του. Άλλωστε όλες οι (καλές) τέχνες δεν έχουν μόνο τον οίστρο και τη δημιουργία, τη φαντασία και το ταλέντο, έχουν και την «τσαγκαρική» τους. Τη μαστορική διαδικασία δηλαδή που είναι ίδια για όλες τις τέχνες και τις καλές και τις… απλές.

Ο ευφάνταστος καλλιτέχνης που δεν μπορεί να κάνει πράξη τη σύλληψή του δεν έχει και μεγάλη προοπτική, ενώ αντίθετα ένας σπουδαίος μάστορας στην ουσία είναι (εντέλει) καλλιτέχνης. Τι ήταν ο Παπαδιαμάντης ή ο Χαλεπάς; Τεχνίτες που έγιναν καλλιτέχνες ή καλλιτέχνες που εξασκούσαν την «τσαγκαρική» της τέχνης τους με μοναδικό τρόπο; Το ίδιο δεν είναι; Πριν από μερικά χρόνια γνώρισα ένα γέρο πετρά σε ένα κυκλαδίτικο νησί και τον είδα να δουλεύει στο τελευταίο σπίτι που έχτισε πριν τα παρατήσει. Πριν χτυπήσει την πέτρα με το σφυρί τής μιλούσε κι αυτή έσπαγε εκεί που ήθελε ο γέροντας. Έχτιζε σπίτια μιλώντας στις πέτρες και ήταν το ίδιο σαν να δίνει οδηγίες για μια παράσταση, σαν να ενορχηστρώνει ένα μουσικό έργο, σαν να γράφει τους διαλόγους για μια ταινία.

Εδώ έχουμε μια παρέα από καλούς τεχνίτες που έχουν αποδείξει ότι είναι και σπουδαίοι καλλιτέχνες, όμως σε αυτό το δίσκο νομίζω πως το κίνητρό τους είναι η «τσαγκαρική» της μουσικής διαδικασίας. Συναντήθηκαν τυχαία σε μια τηλεοπτική εκπομπή και –όπως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις– «μυρίστηκαν» όπως τα ζώα. Συνεννοήθηκαν με τα μάτια, τζαμάροντας για λίγο στα παρασκήνια, λέγοντας μερικές κουβέντες. Είχαν βρει ήδη τον κοινό κώδικα και τα υπόλοιπα ήρθαν φυσιολογικά…

Καλή παρέα, αλληλοσεβασμός, τζαμαρίσματα, αγάπη για το παρελθόν (από τη Stax και το bebop ως το funk και την τραγουδοποιία, από τις μεγάλες ορχήστρες και τα πνευστά ως το rock and roll και τα έγχορδα), επιθυμία να ξεφύγουν από αυτό που τους έχουμε συνηθίσει, σημασία στη λεπτομέρεια για ένα άλμπουμ κεντημένο σταυροβελονιά. Ακόμη και το εξώφυλλο είναι βασισμένο στην αισθητική του εξωφύλλου από το «Howl & Other Poems» του Allen Ginsberg, όπως είχε εκδοθεί στη σειρά «City Lights Pocket Poets» του ποιητή και εκδότη Lawrence Ferlinghetti. Όλα συμβολίζουν κάτι από την ευγενή τέχνη της ωραίας αισθητικής και της ηθικής αντιμετώπισης της μουσικής.

Μπορεί κανείς να απολαύσει την ακρόαση αυτού του δίσκου με τον ίδιο τρόπο που αισθάνεται μια ανεξήγητη ευφορία και θετική ενέργεια κάθε φορά που κοιτάζει ένα καλοχτισμένο πέτρινο σπίτι, που πιάνει στα χέρια του ένα ξυλόγλυπτο φτιαγμένο με μεράκι, που βλέπει ένα σιδερά να κοπανάει το σίδερο στο αμόνι, που ακούει ένα γέρο χωριάτη να παίζει τζαμπούνα και να διαπιστώσει για μία ακόμη φορά πως όταν κάτι είναι φτιαγμένο με μεράκι, με αγάπη, με σεβασμό και γνώση είναι όμορφο και καλοδεχούμενο ακόμη κι αν δεν είναι σπουδαίο ή πρωτότυπο. Και σε αυτό το άλμπουμ μπορεί να μην έχουμε την «καλλιτεχνία», αλλά η τέχνη περισσεύει.

makismilatos@gmail.com