Λίνα Τόνια: Ποια είναι η νέα συνθέτρια με το σπάνιο βιογραφικό;

«Χωρίς μουσική ο κόσμος θα ήταν λάθος» είχε πει ο Νίτσε, και για την πολυβραβευμένη συνθέτρια Λίνα Τόνια, ο ίδιος ο κόσμος, τα φαινόμενα και τα μυστήριά του είναι που ανάβουν τη σπίθα της έμπνευσης για νέες δημιουργίες. Παρά το νεαρό της ηλικίας της, έχει καταφέρει να διακριθεί επανειλημμένως σε διεθνείς διαγωνισμούς για τα έργα της, μεταξύ άλλων στη Νέα Υόρκη, τη Μόσχα, το Λονδίνο, τη Βιέννη, το Παρίσι, τη Βαϊμάρη, το Εδιμβούργο, το Ζάγκρεμπ και τη Σόφια. Τι όμως μπορεί να λειτουργεί σαν εφαλτήριο για τη σκέψη της και να τροφοδοτήσει μια νέα της δημιουργία; 

Ακόμα και ένα ορμητικό ηφαίστειο, ένας ανεμοστρόβιλος, οι αστεροειδείς και οι πλανήτες μπορούν να αποτελέσουν το έναυσμα για μια νέα σύνθεση της. Το τελευταίο της, μάλιστα, έργο με τίτλο «Mare Imbrium» που σημαίνει η θάλασσα των βροχών και παρουσιάστηκε πρόσφατα σε διεθνές φεστιβάλ της Ιαπωνίας, είναι εμπνευσμένο από τη Σελήνη. 

Άλλωστε με τη δημιουργικότητά της έχει τη δυνατότητα να «φέρνει» κάτι που μοιάζει άπιαστο και μακρινό, πιο κοντά και να του δίνει μιλιά και εκφραστικότητα.

Η ζωή της όμως ήταν πάντα γεμάτη μουσική. Αφού αποφοίτησε από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, με κατεύθυνση τη Σύνθεση συνέχισε με διδακτορικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου και πρόσθετες σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης. Έπειτα ακολούθησαν οι διακρίσεις και τα ταξίδια ανά τον κόσμο. Αλλά το κλειδί για όλα αυτά είναι η έμπνευση που συχνά, σύμφωνα με την ίδια, κρύβεται στο συναισθηματικό της κόσμο. Άλλωστε, όπως λέει, «η σύνθεση είναι μία τόσο προσωπική διαδικασία που είναι αδύνατο να μην παίρνει αφορμή από μέσα μας».

Τι είναι μουσική για σένα;
Η μουσική, τα πρώτα χρόνια της ζωής μου, υπήρξε ένα παράθυρο που μου έδινε την ευκαιρία να δραπετεύω σε έναν κόσμο που με γοήτευε συνεχώς. Στην πραγματικότητα, μέσω της μουσικής γνώρισα τον εαυτό μου και την ανάγκη της δημιουργίας. Σήμερα θεωρώ ότι η μουσική είναι η μητρική μου γλώσσα.

Πότε και πώς κατάλαβες ότι η μουσική δεν είναι απλώς το χόμπι σου ή ένα μέσο έκφρασης αλλά κάτι πολύ μεγαλύτερο;
Όταν άρχισα να συνθέτω μουσική. Η διαδικασία της δημιουργίας, πέρα από τη συναισθηματική και πνευματική εκπλήρωση που μου προσφέρει, με έκανε να αισθανθώ μια ευθύνη απέναντι στην τέχνη, στον εαυτό μου αλλά και στην ιστορία του τόπου μου. Γράφω γνωρίζοντας ότι καταθέτω μία μικρή πολιτισμική κληρονομιά η οποία δεν είχε ποτέ σκοπό να αποκτήσει οπαδούς, αλλά θα είναι πάντα ένα «ανοιχτό βιβλίο» για όσους θελήσουν στο μέλλον να κοιτάξουν τον κόσμο των ήχων, με άλλη ματιά.

Σε πολύ μικρή ηλικία άρχισες να διακρίνεσαι για τις συνθέσεις σου στο εξωτερικό. Πώς αισθάνεται ένα κορίτσι όταν κατακτά τέτοιους στόχους τόσο νωρίς;
Είναι αλήθεια ότι οι επιτυχίες ήρθαν πολύ νωρίς στη ζωή μου. Ευτυχώς δεν αισθάνθηκα ποτέ να με ησυχάζει αυτό. Η χαρά της επιτυχίας ήταν μεγάλη αλλά διαρκούσε πολύ λίγο γιατί υπήρχε πάντα ένας επόμενος στόχος που απαιτούσε αφοσίωση, δουλειά και καθαρή σκέψη.

Ποια εσωτερική ανάγκη σε ωθεί να εκφράζεσαι και να επικοινωνείς μέσα από το συγκεκριμένο είδος μουσικής;
Η ανάγκη της δημιουργίας. Θεωρώ ότι η δημιουργία συνδέεται με την έννοια του πρωτόπλαστου. Με ενδιαφέρει ένας κόσμος τον οποίο θα πλάσω με τη φαντασία μου, τη σκέψη μου, την έμπνευσή μου και την ανάγκη μου σε αυτό που θεωρώ εγώ ιδανικό. Όλοι ονειρευόμαστε το ιδανικό μέσα στο οποίο να ζει το «απόλυτο» στις πιο φωτεινές του ανταύγειες. Τι πιο όμορφο να μπούμε στη διαδικασία να το δημιουργήσουμε; Αλλά ακόμη περισσότερο, τι πιο όμορφο να γνωρίζουμε ότι αφού το δημιουργήσουμε μπορούμε να το μοιραστούμε με τον κόσμο γύρω μας;

Ποια στιγμή από τα ταξίδια σου και τις συμμετοχές σου σε φεστιβάλ ανά το κόσμο είναι πιο έντονα χαραγμένη στο μυαλό σου;
Η βράβευσή μου στη Μόσχα στον διεθνή διαγωνισμό Jurgenson τον 2007. Ήταν μία πρωτόγνωρη εμπειρία για μένα. Ήμουνα μόλις 22 ετών και δεν είχα φανταστεί ότι η μουσική που γράφω μπορεί να ενδιαφέρει κάποιον άλλο εκτός από εμένα και μάλιστα μέσα σε μία παγκόσμια διαδικασία με τη συμμετοχή 154 έργων από 39 χώρες. 

Τι θα συμβούλευες ένα νέο παιδί που ξεκινάει τώρα και θέλει να ακολουθήσει το δρόμο της σύνθεσης;
Να βουτήξει σε αυτό τον κόσμο με ορμή μένοντας ο εαυτός του. Είναι πολύ σημαντικό για έναν δημιουργό να έχει τη δική του ταυτότητα. Σκοπός δεν είναι να αναπαράγει ένα στοιχείο αλλά να ανακαλύψει κάτι δικό του το οποίο θα χτίσει με όραμα, συνέπεια και πολύ δουλειά. Αυτό απαιτεί συνειδητότητα, δηλαδή μία κατάσταση επίγνωσης για ότι κάνει. 

Ποια είναι τα άμεσα σχέδιά σου;
Αυτή τη στιγμή συνθέτω ένα καινούργιο έργο για πιάνο, βιολί και βιολοντσέλο που θα παρουσιαστεί στις 9 Απριλίου στην Ατλάντα των Ηνωμένων Πολιτειών, ενώ τις επόμενες μέρες θα βρεθώ στη Βιέννη για να παρακολουθήσω την τελική φάση διεθνούς διαγωνισμού στον οποίο έχει επιλεγεί ένα από τα πρόσφατα έργα μου.

---

Σημαντικότερες διακρίσεις - επιτυχίες

Έργο «Μνημόνιον» για κουαρτέτο εγχόρδων: Α’ Βραβείο στον 4ο Διεθνή Διαγωνισμό Σύνθεσης Jurgenson στη Μόσχα. (Σεπτέμβριος 2007)

Έργο «Ο Κήπος με τις αυταπάτες»: Γ’ Βραβείο στον Διεθνή Διαγωνισμός Σύνθεσης «Golden Key International Composition Competition» στη Νέα Υόρκη. (Ιανουάριος 2010)

Έργο CONtrust για φλάουτο, κλαρινέτο και τσέλο: Β’ Βραβείο στον Διεθνή Διαγωνισμό Σύνθεσης «Via Nova» που πραγματοποιήθηκε στη Βαιμάρη (Μάιος 2010)

Έργο Krama για σύνολο δωματίου: Α’ Βραβείο 7ος Διεθνής Διαγωνισμό Σύνθεσης Young Virtuosos στη Σόφια. (Απρίλιος 2011)

Τον Απρίλιο του 2015 παρουσιάστηκε η όπερα της Fear (&)s the Love στη Μουσική Μπιενάλε του Ζάγκρεμπ όπου και απέσπασε το 3ο βραβείο.

Τον Νοέμβριο του 2015 παρουσιάστηκε το έργο της ΕΝΝΕΑ για κουαρτέτο εγχόρδων στο φεστιβάλ σύγχρονης μουσικής WIEN MODERN στη Βιέννη

Τον Σεπτέμβριο του 2018 φιλοξενήθηκε ως guest composer σε διεθνές Φεστιβάλ σύγχρονης Μουσικής στην Ιαπωνία όπου παρουσιάστηκαν τα έργα της Mare imbrium και Etude for solo trumpet.