Tο «χαμένο» άλμπουμ του John Coltrane και ο νέος δίσκος του Kamasi Washington

Πριν από μία δεκαετία είχα γράψει σε αυτή τη στήλη ένα κείμενο για την απόλαυση της ακρόασης. Επειδή το «χαμένο» άλμπουμ του John Coltrane και ο καινούργιος δίσκος του Kamasi Washington είναι φτιαγμένα γι’ αυτή ακριβώς την απόλαυση, χτισμένα με εξαιρετικά υλικά, με φροντίδα, μεράκι, αγάπη και σεβασμό, από μουσικούς που έχουν το ταλέντο να ξεπερνάνε την ανθρώπινη φύση, θα μου επιτρέψετε να παραθέσω ένα απόσπασμα από εκείνο το κείμενο:

[Διαβάζοντας το βιβλίο του Pολάν Mπαρτ «Aπόλαυση - Γραφή - Aνάγνωση» βρήκα πως πολλές σκέψεις του ταιριάζουν απόλυτα και με την ακρόαση. Πήρα λοιπόν κάποια αποσπάσματα από το βιβλίο κι άλλαξα απλώς τις λέξεις που αναφέρονται στο διάβασμα με τις αντίστοιχες που αναφέρονται στην ακρόαση και να το αποτέλεσμα:

«Δεν σας έχει τύχει ποτέ, ενώ ακούτε ένα δίσκο, να σταματάτε συνεχώς την ακρόασή σας, όχι από έλλειψη ενδιαφέροντος αλλά, αντιθέτως, από μια συρροή ιδεών, διεγέρσεων, συνειρμών; Mε μια λέξη, δεν σας έτυχε ποτέ να ακούτε ανασηκώνοντας το κεφάλι;

Γι’ αυτήν ακριβώς την ακρόαση επιχείρησα να γράψω – πρόκειται για μία ακρόαση που είναι ταυτόχρονα ασεβής, καθώς κόβει τη μουσική, κι αχόρταγη, μιας κι επιστρέφει σ’ αυτήν για να τραφεί».

«...Aντιθέτως η ευχαρίστηση της μουσικής είναι ατοπική, ακοινωνική – παράγεται με έναν απρόβλεπτο τρόπο στις “οικογένειες” του πολιτισμού και της “γλώσσας”: κανένας δεν μπορεί να καταγράψει την ευχαρίστησή του, κανείς δεν μπορεί να την ταξινομήσει. Eρωτική της ακρόασης λοιπόν; Nαι, με την προϋπόθεση ότι δεν θα σβηστεί ποτέ η διαστροφή, θα έλεγα ακόμη και ο φόβος».

«...σε ό,τι με αφορά, θα διατύπωνα το ηθικό ζήτημα κατ’ αυτόν τον τρόπο: υπάρχουν νεκρές ακροάσεις (καθυποταγμένες στα στερεότυπα, στις διανοητικές επαναλήψεις, στη συνθηματολογία) και υπάρχουν και ζωντανές ακροάσεις (που παράγουν μια εσωτερική μουσική, που προσομοιάζει σε μια δυνητική δημιουργία του ακροατή)».]

Καθώς τα δύο άλμπουμ έρρεαν διαρκώς μέσα στο σπίτι εναλλάξ και επαναλαμβανόμενα, ξαναθυμήθηκα αυτό το κείμενο για την απόλαυση της ακρόασης που τείνει να χαθεί καθώς πολλοί «ακροατές» ακούνε πλέον γρήγορα, πρόχειρα, βιαστικά, αποσπασματικά, χωρίς αφοσίωση, χωρίς «πολλές και κατ’ ιδίαν ακροάσεις» που έλεγε και ο Χατζιδάκις και με φτωχή ποιότητα ήχου βασισμένη σε συμπιεσμένα αρχεία mp3 και σε φτηνιάρικα ακουστικά. Όπως έλεγε και η Λαμπέτη κοιτώντας το κοινό από τις κουίντες: «Δεν σας αξίζει…».

John Coltrane – Both Directions at Once: The Lost Album

Προφανώς και το «χαμένο άλμπουμ» δεν είναι αυτό που μετράει το μπόϊ του καθώς έχει ηχογραφήσει πραγματικά σπουδαίους δίσκους που έχουν σημαδέψει την τζαζ και την μουσική. Όμως αυτές οι ηχογραφήσεις του John Coltrane -παρέα με μια ομάδα σπουδαίων μουσικών που ο καθένας τους είναι ένα ξεχωριστό κεφάλαιο για τη μουσική (McCoy Tyner, Elvin Jones και Jimmy Garrison)- επιβεβαιώνουν το δημιουργικό του μεγαλείο, την πνευματικότητα του, το εμπνευσμένο του παίξιμο και καθώς πρόκειται για δοκιμαστικές ηχογραφήσεις και jamαρίσματα, έχεις την αίσθηση πως βρίσκεσαι μέσα στο στούντιο όχι μόνο ακούγοντας αλλά βλέποντας και αγγίζοντας αυτή την εμπνευσμένη παρέα.

Kamasi Washington – Heaven & Earth

Όσοι έχουν εντρυφήσει στο προηγούμενο τριπλό: “Epic” θα βρουν εδώ αρκετά κοινά σημεία που ο σπουδαίος μουσικός τα επαναδιαπραγματεύεται, τα εξελίσσει, τα εμπλουτίζει, τα ξαναβλέπει με άλλο μάτι. Απολαυστικό και cool παίξιμο από τον ίδιο και την παρέα του, στοιχεία από orchestral soul, χορωδιακά φωνητικά αλλά και ερμηνείες που παραπέμπουν στη δεκαετία του ’70 από μαύρους μουσικούς, αναφορές στη σόουλ και το φανκ αλλά και στην τζαζ της δεκαετίας του ’50. Ένα γοητευτικό μουσικό σύμπαν γεμάτο από την κουλτούρα της μαύρης μουσικής από την μεταπολεμική περίοδο ως τις μέρες μας.