Ο Leonard Cohen με τα δικά του λόγια

Στο τεύχος της A.V. που κυκλοφορεί ο Μάκης Μηλάτος γράφει για τον τελευταίο δίσκου του μεγάλου τραγουδοποιού - στις 11 Νοεμβρίου του 2016 ο Λέοναρντ Κοέν άφησε την τελευταία του πνοή. 

Μακάρι να μπορούσα να πω όλα όσα έχω να πω με μία λέξη.

Απεχθάνομαι όλα εκείνα που μπορούν να συμβούν ανάμεσα στην αρχή και το τέλος μιας πρότασης.

O Leonard Cohen τραγούδησε, έγραψε, και όσα συνέβησαν ανάμεσα στην αρχή και το τέλος κάθε του πρότασης είναι σπουδαία. Πόσο γλυκά νιώθεις τη στιγμή όταν πλέον είναι πολύ αργά. Ζώντας μια ελεύθερη και πλούσια ζωή –τώρα που πεθαίνω δεν μετανιώνω για κανένα παραστράτημα–, έγινε στοχαστής της μουσικής και του λόγου μοναδικός και ανεπανάληπτος, ένας περιπλανώμενος φιλόσοφος που μας ψιθυρίζει νουάρ ιστορίες με καθησυχαστικό τρόπο. Μπορεί να ήταν η απάτη του λογιστή του που τον ανάγκασε να επιστρέψει στην έντονη δράση, ένας πόλεμος με τους ανεμόμυλους που μου επέτρεψε να δουλέψω σκληρά και η δουλειά από μόνη της αποτελεί μια κάποια ευλογία. Μπορεί κάποιοι από τους πιο πρόσφατους δίσκους να έγιναν με «αυτόματο πιλότο», όμως τελικά η συναναστροφή μαζί του άξιζε τον κόπο. Ποτέ δεν βρήκα το κορίτσι, Ποτέ δεν έγινα πλούσιος, Ακολουθήστε με. 

Ο ίδιος σημείωνε το 2003 πως δεν είμαστε πεπεισμένοι ότι υπήρξε κάποια βελτίωση, το καινούργιο του άλμπουμ όμως, «You Want It Darker», έχει μόνο εκλεκτά συστατικά και ανεπανάληπτη ατμόσφαιρα. Ο γιος του Adam Cohen στην παραγωγή τον βγάζει από τη μουσική στασιμότητα και φέρνει ήχους, διακριτικές αποχρώσεις και λεπτεπίλεπτα στολίδια από gospel, blues, country, ακόμη και rock, δημιουργώντας αισθητική αξιοπρέπεια και γοητευτική φινέτσα για τον αφηγηματικό του λόγο που είναι πάλι σε υψηλό επίπεδο. Εκτός από τις χιλιάδες που είναι γνωστοί ή που θα ήθελαν να είναι γνωστοί ως ποιητές, ίσως ένας ή δύο να αξίζουν, οι υπόλοιποι είναι κίβδηλοι… Δεν χρειάζεται, βέβαια, να πω πως είμαι κίβδηλος κι αυτή είναι η δική μου ιστορία. Κι αν αυτό είναι το κύκνειο άσμα του, ίσως γιατί η ζωή είναι ναρκωτικό που δεν έχει καμία επίδραση πια, τι σημασία έχει; Το γεγονός είναι πως μας προσφέρει ένα ακόμη θαυμάσιο άλμπουμ και μας επιτρέπει να κοιτάξουμε εντός του. Πρέπει να ξεγυμνωθώ πολύ για να φτάσω στην αλήθεια. Δεν είμαι ούτε αυθόρμητος ούτε διαισθητικός τύπος.

Αν όντως αυτή, η 14η απόχρωση του σκοτεινού του σύμπαντος είναι και η τελευταία, μας αφήνει με τη γεύση ενός από τα καλύτερα και πιο ατμοσφαιρικά άλμπουμ που δημιούργησε και έρχεται να προστεθεί σε μια σειρά από σπουδαίους δίσκους που με τον τρόπο τους αποτελούν μία άτυπη κατηγορία για το 2016 και ορίζουν ένα «τέλος εποχής».

O David Bowie μας αποχαιρέτησε βάζοντας στον ουρανό ένα «Blackstar» ώστε να τον θυμόμαστε για πάντα, ο Iggy Pop υποκλίθηκε με το αξιοπρεπέστατο «Post Pop Depression», καλύτερο και από τις πιο αισιόδοξες προσδοκίες, οι Swans φτάνουν στο τέλος υπό την παρούσα σύνθεση μουσικών και το αποχαιρετιστήριο «The Glowing Man» (που θα έρθουν να μας παρουσιάσουν ζωντανά τον ερχόμενο Μάρτιο στη συναυλία της χρονιάς με τη συμμετοχή και του Ψαραντώνη) είναι ένας από τους καλύτερους δίσκους φέτος. Τέλος οι Rolling Stones επιστρέφουν στις ρίζες τους, στα blues απ’ όπου ξεκίνησαν, για το τελευταίο αντίο.