Μουσικη

Brian Eno - The Ship

Η μοναχική περιπλάνηση στο αχανές περιβάλλον των ήχων συνεχίζεται αδιάλειπτα επί 40 χρόνια. Το σκάφος του ούτε σε αυτό το κοσμικό ταξίδι μπάζει νερά. Wave. After.

Μάκης Μηλάτος
ΤΕΥΧΟΣ 570
1’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

«Η ανθρωπότητα φαίνεται να ακροβατεί μεταξύ ύβρεως και παράνοιας. Η ύβρις από την συνεχώς αυξανόμενη δύναμή μας έρχεται σε αντίθεση με την παράνοια πως είμαστε μονίμως και διαρκώς υπό απειλή. Γνωρίζουμε ότι έχουμε περισσότερα από ό,τι μας αξίζει ή από ό,τι μπορούμε να υπερασπιστούμε και γι’ αυτό γινόμαστε νευρικοί. Κάποιος ή κάτι μπορεί να μας τα πάρει όλα. Αυτός είναι ο τρόμος των πλουσίων. Αυτή η παράνοια οδηγεί σε αμυντική στάση και όλοι καταλήγουν στα χαρακώματα αντιμετωπίζοντας ο ένας τον άλλον βουτηγμένοι μέσα στη λάσπη.Σε μουσικό επίπεδο, θέλησα να κάνω ένα δίσκο με τραγούδια που δεν βασίζονται σε γνώριμες ρυθμικές δομές και σε μία κανονική χορωδιακή ανάπτυξη, αλλά σε κάτι που θα επέτρεπε στις φωνές να υπάρχουν στο δικό τους χώρο και το χρόνο, όπως τα γεγονότα σε ένα τοπίο. Ήθελα να τοποθετήσω τα ηχητικά γεγονότα ελεύθερα σε ανοιχτό χώρο».

Αυτά σημειώνει μεταξύ άλλων ο Brian Eno σε ένα σημείωμα για το καινούργιο του άλμπουμ –6ο για την Warp– που ολοκληρώνεται με τις λέξεις «Wave. After. Wave. After. Wave».

To «The Ship» ταξιδεύει πάνω σε αυτό τον κυματισμό με έναν περιπετειώδη, συναρπαστικό τρόπο. Μπορεί να μην υπάρχει η έκπληξη του πρώτου καιρού αλλά ο Eno είναι ένας μουσικός ερευνητής που δεν είναι ποτέ ο ίδιος και ποτέ βαρετός, κάτι που φαίνεται στις λεπτομέρειες που εδώ έχουν πολύ μεγάλη σημασία, όπως και οι πολλές και κατ’ ιδίαν ακροάσεις. Δεν προσδοκώ από ένα δημιουργό με 50 χρόνια ιστορίας και δεκάδες άλμπουμ στο ενεργητικό του να με εκπλήξει όπως στη δεκαετία του ’70, αλλά να με γοητεύσει και να προκαλέσει τα εγκεφαλικά μου κύτταρα. Μας χωρίζουν –σχεδόν– 40 χρόνια από την εποχή που ο Brian Eno μας άφηνε άφωνους κι έπαιζε παιχνίδια με το μυαλό μας σαν τριπάκι, με άλμπουμ που δεν ήταν απλώς «μουσική περιβάλλοντος» αλλά δημιουργούσαν ένα μουσικό περιβάλλον μέσα στο οποίο μπορούσες να εισχωρήσεις, να χαθείς σαν αστροναύτης που κόβεται το σχοινί που τον συνδέει με το διαστημόπλοιο και περιφέρεται μόνος στο σύμπαν. Τα «Music for airports», «Music for films», οι δίσκοι με τον Robert Fripp αλλά και με τους Cluster, οι εικόνες του «Before and after science» δίνουν κι εδώ το «παρών» μαζί με σημεία που φέρνουν στο νου τον David Sylvian ή τον Scott Walker. Με το spoken word λόγο του να ακούγεται σε χαμηλές συχνότητες κι ένα υπνωτιστικό, μινιμαλιστικό, ambient μουσικό ταξίδι να αναπτύσσεται διαρκώς, το «The Ship» σε ρουφάει εντός του και σταδιακά μετατρέπεται σε ένα κομψό, απόκοσμο, γλυκό και τρομακτικό φιλμ του Ταρκόφσκι. Με υλικό από τον 1ο Παγκόσμιο Πόλεμο (η σύγκρουση αυτοκρατοριών λόγω της ύβρεως και της παράνοιας) και από τον Τιτανικό (το καράβι που δεν μπορεί να βυθιστεί) ο Brian Eno δημιουργεί –για πρώτη φορά– έναν πολιτικό λόγο που τον περιβάλλει με ήχους που δημιουργούν έναν καινούργιο κόσμο από παλιά υλικά. Όπως ακριβώς συμβαίνει στο σύμπαν.

Και το τέλος είναι λυτρωτικό, σχεδόν σαν happy end, με τη διασκευή του τραγουδιού των Velvet Underground «I’m set free», που φέρνει στο νου την κομψότητα των τραγουδιών του «Here come the warm jets». Νομίζω

image