Μουσικη

Το πρώτο μου πανικοβάλ. Keith Richards

Το πρώτο ροκ-εν-ρολ που άκουσα

Γιάννης Νένες
ΤΕΥΧΟΣ 397
4’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Το ροκ εν ρολ στην πιο ατόφια του μορφή και την αυθεντική αγάπη για τα blues

Είμαι σχεδόν δώδεκα χρονών, Κυριακή μεσημέρι, στον κινηματογράφο Άστρον της λεωφόρου Κηφισίας, που τώρα πια είναι ένα ξεσκισμένο, πεθαμένο μοβ εγκαταλελειμμένο κτίριο. Τότε έλαμπε, γυάλιζαν οι προθήκες με τις αφίσες και τις φωτογραφίες από τα μεγάλα φιλμ των 70s. Βρίσκομαι στα πίσω καθίσματα της κλειστοφοβικής χαμηλοτάβανης πλατείας που κοιτάζει ανηφορικά την οθόνη σαν να πρόκειται να απογειωθούμε – κι από πάνω μας οι καλές θέσεις, στον ευάερο, ευρύχωρο εξώστη, έτσι είναι φτιαγμένο το Άστρον. Το σινεμά είναι γεμάτο, φίσκα, τραντάζεται από φωνές, γέλια, ουρλιαχτά, είναι εκεί όλο το σχολείο.

Εμείς, τα πρωτάκια του Γυμνασίου λουφαγμένα «στο πορτ μπαγκάζ» και οι άλλοι, οι μεγάλοι, όλες οι τάξεις της περιοχής, Αμπελόκηποι, Ζωγράφου, απλωμένοι παντού σαν συναυλία. Η Έκτη διοργανώνει προβολή δύο ροκ ταινιών. Δύο ντοκιμαντέρ – το ιστορικό τριήμερο «Monterey International Pop Festival» (Ιούνιος του 1967) και το «Gimme Shelter» που παρακολουθεί τους Rolling Stones στην περιβόητη αμερικάνικη περιοδεία τους το 1969, εκείνη που άρχισε σαν μία γκλίτερ έκρηξη ουτοπικής χαράς του ροκ εν ρολ για να καταλήξει στη διαβολική σκοτεινιά του εφιάλτη στο Altamont, με τους Hell’s Angels να μαχαιρώνουν ένα θεατή.

● ● ● Δεν είχα ιδέα. Τότε είχα μόνο κάτι σαρανταπεντάρες κασέτες με Beatles και Κώστα Τουρνά.

● ● ● Το ροκ κυλάει στην οθόνη, όλοι κουνιούνται ρυθμικά, υπάρχουν καλές δονήσεις γύρω μου, τις νιώθω να τρίζουν ελαφρά τους κροτάφους μου, μία αλλόκοτη αίσθηση ότι κάτι κλιμακώνεται. Ανεβαίνει. Δυναμώνει. Μία μικρή παύση…

● ● ● …Και σκάει.  Οι πρώτες νότες του «Satisfaction» με ακινητοποιούν, η κιθάρα του Keith τσουρουφλίζει τον εγκέφαλό μου, η κόκκινη εσάρπα του Jagger ανεμίζει μία φλόγα. Κάτι συμβαίνει στους βουβώνες μου και κάτι συμβαίνει στο κεφάλι μου. Η καρδιά μου χτυπάει λίγο πιο γρήγορα, νιώθω το αίμα να κυλάει παντού πλούσιο και να με δροσίζει σαν να έχω πάρει όλο το μπουκαλάκι πόπερς (αργότερα θα συνέβαινε κι αυτό), είναι λίγο έκσταση, λίγο στύση, λίγο πανικός (αργότερα θα το ονόμαζα πανικοβάλ), μία ανείπωτη, αδικαιολόγητη χαρά ότι μόλις βρήκα το ρυθμό μου. Μόλις άκουσα το μέτρημα: ένα-δύο-τρία και ρολλλ. Ένα-δύο-τρία και παύση. Χτυπάς, χτυπάς και σταματάς. Κοιτάς, ακίνητος, κινείς το βλέμμα, μια ανάσα, ένα κρακ στον ώμο. Και πάλι χτύπημα, χτύπημα.

● ● ● «…Νομίζω ότι ο πρώτος δίσκος που αγόρασα ήταν το “Long Tall Sally” του Little Richard. Φανταστικός δίσκος, ακόμα και σήμερα. Οι καλοί δίσκοι γίνονται ακόμα καλύτεροι με το χρόνο. Ένα είναι όμως το κομμάτι που πραγματικά με συγκλόνισε, σαν να έγινε κάποια έκρηξη μια νύχτα, και το άκουσα στο μικρό μου τρανζιστοράκι χωμένος κάτω από τα σκεπάσματα στο κρεβάτι μου, στο σταθμό Radio Luxembourg: το “Heartbreak Hotel”. Εκεί, έμεινα άναυδος. Ποτέ μου δεν είχα ακούσει τέτοιο πράγμα ή κάτι παρόμοιο. Δεν είχα καν ακούσει τον Έλβις πριν. Ένιωσα σχεδόν σαν να ήταν κάτι που το περίμενα να συμβεί.

Όταν ξύπνησα, το επόμενο πρωί, ένιωθα να είμαι ένας διαφορετικός άνθρωπος. Ξαφνικά υπήρχαν πράγματα που με συγκλόνιζαν στη ζωή μου: ο Buddy Holly, ο Eddie Cochran, ο Little Richard, o Fats. Το Radio Luxemburg, που ήταν θρυλικό επειδή ήταν παράνομο και δεν μπορούσες να βρεις εύκολα τη συχνότητά του. Θυμάμαι, είχα μία μικρή κεραία και γύριζα γύρω γύρω στο δωμάτιο κρατώντας το ραδιοφωνάκι κολλημένο στο αυτί μου και στριφογυρίζοντας την κεραία. Προσπαθούσα να μην κάνω θόρυβο και ξυπνήσω τους γονείς μου. Μόλις έπιανα το σήμα καλά, έπαιρνα το τρανζιστοράκι κάτω από τις κουβέρτες στο κρεβάτι μου και κρατούσα την κεραία έξω, στραμμένη στη σωστή κατεύθυνση. Υποτίθεται ότι έπρεπε να κοιμάμαι, υποτίθεται ότι την άλλη μέρα είχα σχολείο, αλλά εγώ έμενα κολλημένος και άκουγα όλη τη νύχτα. Άπειρες διαφημίσεις για τα κοσμηματοπωλεία Τζέιμς Γουόκερ “σε κάθε μεγάλη λεωφόρο” και για το Ιρλανδέζικο σουίπστέικ με τους οποίους το Ράδιο Λουξεμβούργο είχε κάποιο είδος συνεργασίας. Στις διαφημίσεις άψογο το σήμα, καμπάνα. Μόλις έλεγε ο εκφωνητής “και τώρα θα ακούσουμε τον Fats Domino στο Blueberry Hill”, το σήμα χανόταν. Άντε και γαμήσου.

Και τότε, εκείνη τη νύχτα, ξαφνικά μέσα στα παράσιτα, ακούστηκαν οι πρώτοι στίχοι: “Since my baby left me…” – και αυτό ήταν. Αυτό γύρευα. Αυτός ο ήχος ήταν που τράβηξε τη σκανδάλη μέσα μου. Ήταν το πρώτο ροκ-εν-ρολ που άκουσα. Είχε έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο ερμηνείας, έναν άλλο, καινούργιο ήχο, απογυμνωμένο, που δεν αστειευόταν, ούτε βιολιά, ούτε γυναικεία χορωδιακά και άλλες φλωριές. Άλλο πράμα. Γυμνό, κατευθείαν στις ρίζες της μουσικής, ένιωθες ότι ήταν πάντα εκεί αλλά δεν είχε ακουστεί ποτέ. Σε αυτό, πρέπει να υποκλιθώ στον Έλβις. Έβαλε τις βάσεις. Η σιωπή είναι ο καμβάς σου, αυτή είναι η κορνίζα σου και αυτό είναι το θέμα σου· φτιάξε το έργο σου αλλά μην το παραφορτώσεις. Αυτό μου έκανε το “Heartbreak Hotel”. Ήταν η πρώτη φορά που άκουγα κάτι τόσο σκληρό και στέρεο. Ποιος ήταν αυτός ο τύπος; Έπρεπε να δω τι άλλο έχει κάνει. Ευτυχώς πρόλαβα να πιάσω το όνομά του λίγο πριν χαθεί πάλι το σήμα του Radio Luxembourg. “Αυτός λοιπόν ήταν ο Elvis Presley και το Heartbreak Hotel”. Πω πω, μαλάκα!»

n● ● ● Τώρα, μισόγερος πια, μεταφράζοντας την αυτοβιογραφία του Keith Richards, «Life», αυτό, το παραπάνω απόσπασμα από το 2ο κεφάλαιο ήταν που κλείδωσε τη σχέση μου με το βιβλίο. Εκεί συνέβη η σχέση, βρήκα τον παλμό, μπήκα στο μυαλό του Keith Richards και άρχισα να ακολουθώ πάλι το συγκρότημα, με μία νέα αγάπη. Ξαναβρήκα το ροκ εν ρολ στην πιο ατόφια του μορφή και την αυθεντική αγάπη για τα blues – από εκεί που ξεκίνησαν όλα.

● ● ● Εκείνο το κυριακάτικο μεσημέρι βγήκα από το Άστρον και περπατούσα πέντε εκατοστά πιο πάνω από το έδαφος. Ήθελα να αρπάξω κάτι και να το δαγκώσω, ήθελα να κατρακυλήσω την Κηφισίας τρέχοντας στη μέση της δρόμου, μόνος, τρελός και ελεύθερος, εξόριστος από τα πάντα, στην κεντρική λεωφόρο.

Στο περίπτερο με τα ξένα περιοδικά, γωνία με Φειδιππίδου, υπάρχει ακόμα εκεί, είδα το γερμανικό Pop, ένα πολύχρωμο ιλουστρέ περιοδικό-παρτάλι με μουσική, glam rock και ελαφρύ σοφτ-πορν για 15χρονα. Στο εξώφυλλο ο Mick και ο Keith κολλητά στο μικρόφωνο, έτοιμοι να φιληθούν με μία ηλεκτρική αύρα γύρω τους. Το πήρα, κόλλησα τη φωτογραφία στον τοίχο και τη Δευτέρα το μεσημέρι αγόρασα το πρώτο μου βινύλιο Rolling Stones.


● Η αυτοβιογραφία του Keith Richards «LIFE» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Το Ροδακιό, πρώτο βιβλίο της σειράς Laternative, σε μετάφραση «του πανικοβάλ».

● Η παρουσίαση του βιβλίου θα γίνει σε ένα πολύωρο event στο six d.o.g.s με live από 11 συγκροτήματα (Zebra Tracks - Yuri’s Accident - Stella - Space Blanket - Sad Disco - Delightful - My Drunken Haze - Liarbirds - Keyser Soze - I Saw 43 Sunsets – Daughter), DJ sets (Dear Quentin - Untitled - Γιώργος Μιχαλόπουλος - Θοδωρής Κανελλόπουλος - Λατέρνατιβ) και αναγνώσεις (Νίκος Πετρουλάκης - Γιάννης Νένες - Γιώργος Νίκας - Λατέρνατιβ). Το Σάββατο 23/6, στις 19.30. Είσοδος ελεύθερη.