Νίκος Πλατύραχος

Το νέο του άλμπουμ «Ονειρογραφία», που κυκλοφορεί από τη Lyra, περιλαμβάνει τραγούδια και ορχηστρική μουσική με κινηματογραφική ατμόσφαιρα και ονειρική διάθεση. Στη νέα του αυτή δουλειά τα τραγούδια ερμηνεύουν γνωστοί ερμηνευτές και ερμηνεύτριες όπως η Μαρία Φαραντούρη, η Ελευθερία Αρβανιτάκη, ο Γιώργος Νταλάρας, ο Ψαραντώνης, η Ασπασία Στρατηγού, ενώ συμμετέχουν η Σύγχρονη Ορχήστρα της ΕΡΤ και η Ορχήστρα των Χρωμάτων σε διεύθυνση Μίλτου Λογιάδη.  

Στο δίσκο σας συμμετέχει η «Εθνική Ελλάδος» στην ερμηνεία των τραγουδιών σας. Αυτό το αποφασίσατε για λόγους δημοσιότητας ή επειδή πιστεύετε πως αυτοί είναι οι κατάλληλοι; Η συμμετοχή του συγκεκριμένου πραγματικά επίλεκτου όσο και υπέροχου καστ «εθνικών κεφαλαίων», όπως λέτε, στην «Ονειρογραφία», προέκυψε κυρίως ως απωθημένο. Οι φωνές τους, έχοντας σφραγίσει βαθύτατα και ανεξίτηλα τη νεότητά μου, με οδήγησαν σχεδόν με κλειστά μάτια στην επιλογή αυτή. Το ότι δέχτηκαν και μάλιστα με χαρά να συμμετάσχουν, όπως καταλαβαίνετε με τιμά και με συγκινεί. Τώρα, εάν από όλα αυτά συνεπάγεται και δημοσιότητα ...δεν έχω καμία αντίρρηση!   

Σας ενδιαφέρει η συνεργασία με νεότερους ερμηνευτές; Στην «Ονειρογραφία» συμμετέχουν τρεις εξαίρετοι νέοι καλλιτέχνες, η Βίκυ Καρατζόγλου, ο Κώστας Βασιλιάγκος και η Ασπασία Στρατηγού. Πέρα απ’ το ότι θεωρώ τις φωνές τους ιδανικές για τα τραγούδια που ερμηνεύουν, τάσσομαι αναφανδόν υπέρ τέτοιων συνεργασιών με νέους τραγουδιστές, μια και κάτι τέτοιο ενκρύπτει τη δυναμική μιας παρθενικότητας και ενός καλώς εννοούμενου «ερασιτεχνισμού» που πιστεύω ότι μπορεί να υπόσχεται πολλά για το μέλλον, εφόσον βέβαια συνεπικουρείται από κάποιο δείκτη ήθους και υψηλής αισθητικής. Αφήστε που θεωρώ ότι αξιωματικά ο καθένας οφείλει να παραμένει «νεότερος», αγνοώντας τις όποιες υπενθυμίσεις τού πετάει κατά καιρούς ο χρόνος περί της παρουσίας του.    

Κάποιοι κατηγορούν το έντεχνο ότι δεν εξελίσσεται, ότι δεν ανανεώνεται και έτσι γίνεται και αισθητικά ξεπερασμένο. Τι πιστεύετε; Πράγματι γίνεται όλα αυτά που λέτε και, αν θέλετε τη γνώμη μου, ακόμα καλύτερα θα ήταν να ταφεί διά παντός ο όρος «έντεχνο», που μάλλον παραπλανεί παρά προσδιορίζει. Η διάκριση που θα έπρεπε να γίνεται στα τραγούδια – αλλά και στην τέχνη ευρύτερα– είναι μεταξύ καλού και κακού, κάτι που όπως ενυπάρχει σε κάθε είδος, υπάρχει και στο κατ’ ευφημισμόν έντεχνο. Παρ’ όλα αυτά έχετε δίκιο περί της παραφθοράς που περιγράφετε. Μόνο που αφορά γενικότερα τα τραγούδια και αντανακλά ανάγλυφα την ηθική κατιούσα των τελευταίων 30 χρόνων. Βεβαίως πάντα υπάρχουν φωτεινές εξαιρέσεις στις οποίες πρέπει να ελπίζουμε και να επενδύουμε.    

Η κατάρρευση της μουσικής βιομηχανίας και των εταιρειών όπως τις ξέραμε κάνει κακό στη μουσική ή καλό; Τι πιστεύετε; Έχει και καλά και άσχημα. Το κακό είναι ότι λόγω αυτής της κατάστασης έχουν μειωθεί δραστικά τα μπάτζετ των δισκογραφικών εταιρειών για τις παραγωγές τους. Το παράπλευρο καλό είναι ότι εξ αυτού έχει προκύψει μια ισχυρότερη αλληλεγγύη μεταξύ των καλλιτεχνών, που προσπαθούν χωρίς χρήματα να φτιάχνουν μικρές ομάδες, συγκροτήματα, κομπανίες και τελικώς να παράγουν κάποιο έργο. Έτσι αναδύεται και πάλι δειλά δειλά το στοιχείο της παρέας, κάτι που είχε εκλείψει από την εποχή του Λουμίδη. Θεωρώ αυτούς τους καλλιτεχνικούς πυρήνες μεγάλης και υποσχόμενης δυναμικής για το μέλλον.   

Θα δίνατε τους δίσκους σας σε μια κυριακάτικη εφημερίδα για να μοιραστούν στα περίπτερα; Ναι, δεν έχω κανένα πρόβλημα με αυτό.  

Πώς βλέπετε το μέλλον της ελληνικής μουσικής πραγματικότητας; Η ελληνική μουσική έχει αποδείξει περίτρανα κατά καιρούς –και μάλιστα ακόμη δυσκολότερους από τους σημερινούς– ότι επιβιώνει και αφήνει βαθύτατα ίχνη μέσα στα χρόνια και στις ψυχές μας. Τα ίχνη δε αυτά δεν είναι «μουσειακού» τύπου, όπως στο μεγαλύτερο κομμάτι της Ευρώπης, αλλά ζώντα, διεισδυτικά, έως και ανατρεπτικά κοινωνικών συμβάσεων. Επομένως δεν ανησυχώ και πολύ. Περνάμε βέβαια μια κάμψη που ίσως να έπρεπε νομοτελειακά να συμβεί, αλλά θα ανακάμψουμε. Έχουμε πολύ και πολλά υποσχόμενο καλλιτεχνικό δυναμικό, που ακόμα και υπό το βάρος μνημονίων, είμαι σίγουρος ότι θα βρει τον τρόπο να επικοινωνηθεί.   

Μέχρι πρότινος η κυκλοφορία ενός νέου δίσκου και η καλή του πορεία στην αγορά αντιπροσώπευε κάποια έσοδα για το δημιουργό. Με τις πωλήσεις των δίσκων να έχουν μηδενιστεί -το downloading έχει αλλάξει τα δεδομένα-, κανείς δεν αγοράζει πια. Το μόνο που έχει απομείνει στους μουσικούς για να επιβιώσουν είναι οι συναυλίες που και αυτές, λόγω της συγκυρίας πάνε μέτρια. Πως βιώνετε εσείς τον αγώνα επιβίωσης των μουσικών και πόσο δύσκολα είναι τα πράγματα για σας και τους συναδέλφους σας; Να σας πω την αλήθεια, ποτέ δεν συνέδεσα τη δημιουργία ενός δίσκου με το οικονομικό έσοδο, χωρίς αυτό να σημαίνει βεβαίως ότι θα είχα και πρόβλημα εάν συνέβαινε κάτι τέτοιο. Βλέπετε ανδρώθηκα και σε μία εποχή όπου ήδη είχε αρχίσει να εκλείπει αυτού του τύπου η βιοποριστική μέσω των πωλήσεων δίσκων. Τα δικά μου οικονομικά τα καλύπτω από μουσικές υποκρούσεις για τον κινηματογράφο, το θέατρο και τη διαφήμιση – την οποία μάλιστα και ευγνομωνώ που με συντηρεί εδώ και πολλά χρόνια. Το διαδίκτυο έχει μεν αυτό το στοιχείο που περιγράψατε, από την άλλη όμως περιέχει και μία ελευθερία (ενίοτε βέβαια και ασυδοσία) που πιστεύω ότι περισσότερο δίνει βήμα στους νέους καλλιτέχνες παρά τους στερεί από έσοδα. Πάρτε για παράδειγμα τη Monica. Από κάποιο μικρό link στο myspace έφτασε να γεμίζει  Λυκαβηττούς! Με την πολύ μεγάλη αξία της αδιαμφισβήτητα, δεν είμαι όμως σίγουρος ότι θα πετύχαινε το ίδιο από τις συμβατικές οδούς αφού, δεδομένης και της κατάστασης, οι δισκογραφικές εταιρείες ούτε τα τηλέφωνα δεν σηκώνουν.    

Οι πολιτικές και κοινωνικές αναταραχές συνήθως αποτελούν ερέθισμα για την τέχνη, πολλοί όμως κατηγορούν τους Έλληνες καλλιτέχνες και τους ανθρώπους του πνεύματος ότι είναι απόντες από όσα συμβαίνουν και αντί να συμμετέχουν, σιωπούν. Τι νομίζετε και ποια είναι η προσωπική σας θέση σχετικά με όσα βιώνουμε; Είναι σωστό αυτό που λέτε και πιστεύω βαθύτατα ότι οφείλεται στην –κατευθυνόμενη– ηθική παρακμή των τελευταίων 30 χρόνων που περιγράψαμε και προηγουμένως. Αυτό βεβαίως δεν απαλλάσσει τους καλλιτέχνες από τις ευθύνες τους, εξηγεί όμως πώς ένα σύστημα πολύ έξυπνα δομημένο δύναται να ευνουχίζει σιγά σιγά και γλυκά ό,τι δημιουργικότερο θα μπορούσε να παράγει  ο τόπος. Όταν από επίσημα χείλη εξυψώνωνται τα σκυλάδικα σε «ναούς του πολιτισμού», όταν το Τρίτο του Χατζιδάκι υποβαθμίζεται μέχρις αφανισμού, όταν η παιδεία στα σχολεία στηρίζεται σχεδόν αποκλειστικά στην παραπαιδεία και όταν οι τηλεοράσεις (πλην των κρατικών ομολογουμένως) χορεύουν σε ρυθμούς πρωινάδικου, τι μπορεί κανείς ακριβώς να περιμένει απ’ τους καλλιτέχνες; Είναι πολύ ύπουλο αυτό που συμβαίνει, αφού ο εχθρός είναι πανίσχυρος όσο και αόρατος. Όταν έχεις τα τανκς απέναντι ξέρεις ποιον να πολεμήσεις και γιατί. Οι κατευθύνοντες όμως κάποια στιγμή και με πράγματι υψηλού επιπέδου επιστημονικές αναλύσεις διαπίστωσαν ότι έχουν πολύ θεαματικότερα αποτελέσματα με τέτοιου τύπου «εξαγορές», παρά με δικτατορίες. Χρέος μας είναι βέβαια να επαγρυπνούμε συνεχώς και να αντιδρούμε. Και δεν είναι μόνο των καλλιτεχνών το χρέος. Αφήστε που όλοι μας περιέχουμε – ή πρέπει να περιέχουμε– έναν καλλιτέχνη μέσα μας...