Δήμητρα Γαλάνη – Vassilikos: Because the sky is blue…

Κάναμε κοινή κουβέντα. Όταν απαντάει η Δήμητρα Γαλάνη βρίσκεσαι σε αεροπλάνο της πολεμικής αεροπορίας, όταν απαντάει ο Vassilikos σε ανεμοπλάνο. Όταν όμως τους ακούς μαζί να τραγουδούν, αποκτάς δικά σου φτερά και μεταμορφώνεσαι σε πουλί.

Έχετε νιώσει αλλαγή στη διάθεση του κόσμου που έρχεται στις συναυλίες σας;

Vasillikos Υπάρχει μια αίσθηση ανακούφισης. Τόσο από εμάς όσο και από το κοινό. Παλιότερα βίωνα πολλές φορές στις συναυλίες το «παρεμπιπτόντως, ας ακούσω τι τραγουδάνε» — εδώ δεν συμβαίνει.

Δήμητρα Γαλάνη Σ’ ένα φιλικό, αλλά όχι εύκολο πρόγραμμα, μετά από μια απόλυτα προσεχτική ακρόαση, ξεσπάει ένα παρατεταμένο χειροκρότημα από αυτά που μόνο σοβαρά συγκροτήματα έχουν κερδίσει στην Ελλάδα. Αυτό απολαμβάνουμε και είναι πραγματικά ευτυχισμένη στιγμή! Τελικά, ισχύει και για τη χώρα μας πως στις εποχές κρίσης ο κόσμος αντιδρά πάντα θετικά στην τέχνη, αναζητώντας μέσα από αυτή γαλήνη και στήριξη. Βλέπεις, η τέχνη είναι ίσως το πιο προσιτό μονοπάτι για να προσεγγίσουμε την αλήθεια χωρίς να μας εξοντώσει ο πόνος της... Για πολλά χρόνια ήμασταν βουτηγμένοι στον απόλυτο παραλογισμό τού να προσπαθούμε να αποφύγουμε αυτό που βαθιά μέσα μας ξέραμε ότι είμαστε. Ας ξαναβρούμε, λοιπόν, την αλήθεια μας. Έχω την αίσθηση ότι αυτή την εποχή, όποιος βαδίζει με οδηγό την αλήθεια του, θα προσπεράσει τις δυσκολίες κρατώντας, αν μη τι άλλο, την ψυχική του ισορροπία.

Έχει τεθεί τόσες φορές το θέμα της αλήθειας σε συνεντεύξεις, που αρχίζει και μου θυμίζει πρωτοσέλιδο του Ριζοσπάστη, όπου με την τόση επανάληψη των ίδιων τίτλων οι λέξεις έχουν χάσει την αξία τους.

V. Δεν θα έπαιρνα πίσω ούτε μισή λέξη, ούτε μισή νότα, ούτε τα πράγματα για τα οποία έχω κατηγορηθεί. Είναι απίστευτη η υποκρισία του ιndie ελληνικού αντισκήνου —δεν μπορώ να την ονομάσω ελληνική σκηνή—, στο οποίο με έχουν κατατάξει εδώ στην Ελλάδα. Ευτυχώς, την κατάλαβα νωρίς. Επίσης, αρνιόμουν την απαίτηση των άλλων να καταταγώ στους εναλλακτικούς. Ανέκαθεν μ’ ενδιέφερε η μεγάλη επιτυχία. Το πρώτο βρίσιμο που λουστήκαμε με τους Raining Pleasure ήταν για το δήθεν ξεπούλημά μας στην Cosmote, όταν δώσαμε μουσική μας για να επενδύσει διαφήμισή της. Από ποιους το δεχτήκαμε; Από αυτούς που μετά παρακαλούσαν τις διαφημιστικές με τα ντέμο ανά χείρας. Ως πρώτοι λουστήκαμε την κρυάδα και συνεχίσαμε. Δεύτερο βρίσιμο δεχτήκαμε όταν εμφανιστήκαμε στο Fame story. Εγώ ήμουν της άποψης πως πρέπει να παίζουμε παντού, γιατί αν έχεις τ’ αρχίδια μπορείς με την παρουσία σου να ανεβάσεις το οποιοδήποτε χαμηλό επίπεδο και επιπλέον έτσι η μουσική σου θ’ ακουστεί σε περισσότερο κόσμο. Δεν συμμερίζομαι την αντίθετη άποψη, την οποία θεωρώ βαθιά κομπλεξική, των γκρινιάρηδων, δήθεν ποιοτικών με όνειρο να γίνουν Βίσση. Η απόφαση να παίξουμε παρά λίγο να μας πετάξει τελείως έξω απ’ ό,τι είχαμε καταφέρει μέχρι τότε. Θυμάμαι την επομένη της εμφάνισής μας να κάθομαι στην Πάτρα και φίλος φίλου να αναφέρεται με πολύ ειρωνικό τρόπο σ’ αυτήν — αποδείχτηκε πως ήταν θεατής του «Fame Story». Απ’ όλο αυτό βγήκα με τη ρετσινιά του προδότη. Μόνο που για μένα προδοσία είναι να κάνω μια κακή δουλειά και μια πρόχειρη εμφάνιση — και αυτό κάνει τη διαφορά. Επειδή στην Ελλάδα δεν έχουμε τη δυνατότητα, καλώς ή κακώς, να διαθέτουμε κόσμο που καταμερίζεται τις εργασίες που αφορούν τη δουλειά μας αποφάσισα το εξής σχιζοφρενές: να είμαι ταπεινός σαν αρνάκι όταν δημιουργώ και πονηρός σαν φίδι όταν προωθώ τη δουλειά μου.

Δ.Γ. Πόσο μου άρεσε αυτό το τελευταίο που είπε ο Βασιλικός και πόσο ρεαλιστικό και ουσιαστικό είναι σε αντίθεση με τη δικιά μου κομπλεξική, σοβαροφανή γενιά, που σαν θεματοφύλακας παρακολουθούσε μην τυχόν και ξεφύγεις από αυτόν τον «πολιτικοποιημένο» συρμό που αποκαλούσαν θρασύτατα «στράτευση», και που έγινε επανειλημμένα κάλυψη μιας θλιβερής μετριότητας μικροαστών με κιθαρίτσες που δήλωναν «επαναστάτες». Και σαφώς δεν μιλώ για τις πραγματικές αξίες που χάραξαν τον πολιτισμό μας και μετριούνται στα δάκτυλα των χεριών... Ξέρεις τι βρισίδι έχω φάει επειδή ήθελα να λέω ωραία τραγούδια σαν το «Ζω» ή το «Θα σ’ αγαπώ», τα οποία σημειωτέον αντέχουν μέχρι σήμερα σε αντίθεση με όλα τα άλλα, τα  κραυγαλέα, που έχουν πεταχτεί στην κάλαθο των αχρήστων. Από την άλλη έπρεπε σχεδόν να ντρεπόμαστε αν μας άρεσε πχ. η Μύκονος!  Μην θυμηθώ τα σχόλια που προκάλεσε η φωτογράφησή μου για το Play Boy της εποχής του Ανταίου Χρυσοστομίδη, η οποία συνοδευόταν από μια πολύ ουσιαστική συνέντευξη για το ρατσισμό της ομορφιάς που σχεδόν κανείς δεν είχε διαβάσει. Ακόμα ακούω γι’ αυτή την ιστορία. Κακά τα ψέματα. Η υποκρισία είναι από τα αγαπημένα σπορ της κοινωνίας μας. Η υποκρισία και τα κλισέ που την εξυπηρετούν και που τώρα τα «λουζόμαστε» κανονικά αλλά δυστυχώς εξακολουθούμε να τα συντηρούμε.

Το πρόγραμμα των συναυλιών σας έχει επηρεαστεί από αυτό που ζούμε;

V. Οι πρώτες κουβέντες έγιναν πριν ξεκινήσει η τωρινή κατάσταση, αλλά ούτως ή άλλως η συνύπαρξη είναι καλλιτεχνική και δεν επηρεάζεται από τις εποχές.

Δ.Γ. Το ίδιο πρόγραμμα θα κάναμε και πριν από χρόνια. Ίσως στην προηγούμενη εποχή «της φασαρίας» ένα πρόγραμμα με τόσες λεπτές αποχρώσεις να μην περνούσε εύκολα. Σήμερα περνάει πιο εύκολα γιατί υπάρχει μια άλλη ευαισθητοποίηση.

Αποτέλεσμα μιας τέτοιας ευαισθητοποίησης ήταν και η απόφαση της κόρης του Μάνου Λοίζου να απαγορέψει από το ΠΑΣΟΚ να χρησιμοποιεί το τραγούδι του πατέρα της;

Δ.Γ. Πιστεύω πως ήταν ένας βαθύς τρόπος να εκφράσει η Μυρσίνη την απελπισία της. Ήταν και αυτή μια από τους αγανακτισμένους πολίτες και πίστεψε πως έπρεπε να χρησιμοποιήσει το μοναδικό όπλο που είχε, προστατεύοντας έτσι και τη μνήμη του πατέρα της, που ήταν ένας βαθύτατα αριστερός άνθρωπος με όραμα και πίστη, αλλά και το μέλλον του παιδιού της που με αυτόν τον τρόπο του έμαθε να πολεμάει το κοινωνικό ψεύδος. Νομίζω έκανε πάρα πολύ καλά. Αυτό το ψέμα και η γραφικότητα έπρεπε να σταματήσει. Έτσι κατάλαβα την πράξη της και το μόνο που έκανα ήταν να της στείλω ένα SMS και να της πω: «Μπράβο, κορίτσι μου, να ’σαι καλά».

Περιμένατε αυτή την κατάντια της χώρας;

Δ.Γ. Απόλυτα. Έχω βγει στο τραγούδι αρχές ’70, όπου ακόμα ήταν ακόμα η  εποχή της αθωότητας –και δεν την κρίνω με πολιτικούς όρους–, τότε που όλη η οικογένεια φορούσε τα καλά της και πήγαινε στα κέντρα να ψυχαγωγηθεί πίνοντας ένα ποτήρι κρασί και ακούγοντας τα αγαπημένα τους τραγούδια. Υπήρχε και το underground με τα σκυλάδικα και το χώμα, αλλά κι αυτό είχε την αλήθεια του όπως και μια τεράστια γοητεία. Η ξεφτίλα ήρθε μετά. Το ’80 ξεκίνησε η μετάλλαξη με τις δήθεν σοσιαλιστικές ρητορικές  –«δεν υπάρχουν θεσμοί αλλά μόνο ο λαός» και κάτι τέτοιες μεγαλοστομίες–, που έδωσαν άλλοθι σε στρατιές λαϊκιστών, προκαλώντας την απόλυτη σύγχυση σε μια ανέτοιμη κοινωνία. Η δεκαετία του ’80 προετοίμασε το έδαφος για την καταστροφή που ακολούθησε στη δεκαετία του ‘90 όπου τα ΜΜΕ, με βασικό και απόλυτο εργαλείο την τηλεόραση, επέβαλαν και εγκατέστησαν αυτή την αθλιότητα που ζούμε σήμερα. Μέσα σε όλα αυτά ήταν και η αισθητική της «μεγάλης πίστας» και του life style.  

V. Εγώ δεν έχω την ιστορία και τις εμπειρίες της Δήμητρας, για να καταλάβω αυτή τη μετάλλαξη που περιγράφει. Συνειδητοποιούσα, όμως, πως σε όλους άρεσαν τα εύκολα και ήταν ελαφρύς ο τρόπος που αντιμετωπίζαμε τα πράγματα. Δεν θέλαμε τα ζόρια.

Αυτή η μετάλλαξη δεν σας επηρέασε;

Δ.Γ. Στον πυρήνα μου, όχι. Εννοείται πως την εποχή της σύγχυσης έχω κάνει μαλακίες και λάθη, αλλά δεν θα έλεγα ότι αυτό με χαρακτήρισε. Καθώς όλη αυτή η επέλαση του λαϊκισμού γιγαντώνονταν, άρχισα να τρελαίνομαι, όντας προστατευμένη μέχρι εκείνη τη στιγμή –ως παιδί των μεγάλων και σημαντικών δημιουργών–, τσαλαπατήθηκα και αντέδρασα. Αυτό που έκανα, λοιπόν, ήταν το τέλος του ‘81 να σηκωθώ και να πάω να ζήσω για δύο χρόνια στη Γαλλία, μήπως και ξεφρικάρω....

V. Εγώ, με τον τρόπο που μπήκαμε οι Raining Pleasure στο χώρο –μένοντας στην Πάτρα και τραγουδώντας με αγγλικό στίχο σε μια εποχή που αυτό φαινόταν αδιανόητο–, κοντραρίστηκα με την υπάρχουσα κατάσταση, χωρίς να γνωρίζω πως αυτό συμβαίνει ενάντια στη μετάλλαξη που διηγείται η Δήμητρα.

Δήμητρα, να δηλώσω εδώ πως αν τα προγράμματά σου στα κέντρα ήταν πάντα προσεγμένα δεν συνέβαινε το ίδιο και με το χώρο. Υπήρχε μια… αγελαία αντιμετώπιση. Δεν είχες ευθύνη γι’ αυτό;  

Δ.Γ. Δεν μπορώ να χρεωθώ αυτό που μου λε, επειδή την εποχή της περιρρέουσας αθλιότητας επέμενα να παίζω και να κάνω τη διαφορά. Δεν τραγούδησα ποτέ σε «αεροπλανοφόρα» νυχτερινά μαγαζιά. Ο μεγαλύτερος χώρος που έπαιξα ήταν το Rex. Ο χώρος, όμως, έπρεπε να έχει τη δυνατότητα άλλά και τη χωρητικότητα ώστε να συντηρήσει τις παραγωγές που κάναμε, που δεν ήταν καθόλου ευκαταφρόνητες. Οι παραστάσεις πηγαίναν πολύ καλά, γιατί και οι συνεργασίες είχαν ενδιαφέρον. Σίγουρα γινόταν το σχετικό στρίμωγμα, ιδιαίτερα τις μέρες Παρασκευή – Σάββατο (που ήθελαν όλοι να βγουν), αλλά δεν θα μπορούσαμε εμείς αυτό να το ελέγξουμε πλήρως, μια και ήταν δουλειά άλλων. Εμένα η δουλειά μου ήταν αυτό που συνέβαινε στη σκηνή. Τα προγράμματα μου ήταν παραστάσεις με αρχή, μέση και τέλος και με σκέψη στην εξέλιξή τους. Πολύ καλές μπάντες, με τις καλύτερες προδιαγραφές σε ήχο, φωτισμούς και σκηνικά. Σεβασμός στην αισθητική του κόσμου και γενικότερα προτάσεις διασκέδασης με πολιτισμό και αξιοπρέπεια. Παράλληλα, μην ξεχνάς ότι από το live ζούμε, αλλά νομίζω ότι είναι πλέον γνωστό ότι ποτέ δεν έκανα εκπτώσεις στην ποιότητα των προγραμμάτων μου χάριν βιοπορισμού.

Η Ελλάδα θυμίζει σήμερα ασθενή με ανίατη ασθένεια. Και σύμφωνα με την ψυχιατρική, ένας τέτοιος ασθενής περνάει από τα στάδια Άρνηση-Θυμός-Διαπραγμάτευση-Κατάθλιψη-Αποδοχή. Μοιάζει να μετακινούμαστε ανάμεσα στα 2 πρώτα. Εσείς σε πιο στάδιο βρίσκεστε;

Δ.Γ. Έχεις δίκιο σε αυτό που λες, μόνο που, χωρίς να θέλω να φανώ λαϊκίστρια, δεν βλέπω και κανέναν να έχει προσπαθήσει να μας πάει στο επόμενο στάδιο. Οι τελευταίες ειλικρινείς κουβέντες που έχουν ακουστεί από χείλη Έλληνα πολιτικού των κομμάτων εξουσίας ήταν κάτι σαν ...«είμαστε ένα απέραντο φρενοκομείο» ή «αυτή η χώρα πάσχει από αμνησία». Σήμερα ακούμε ένα σαχλομιντιακό, χαϊδευτικό, ανούσιο και χαμηλού επιπέδου πολιτικό λόγο, που δεν προσφέρει λύσεις. Εγώ πάντως βρίσκομαι στην φάση της αποδοχής ή, καλύτερα, της επίγνωσης. Δεν αποδέχομαι το σκατό που πάει να μας φορεθεί παγκόσμια. Είμαι alert και μάχιμη. Αποδέχομαι την πραγματικότητα, σκέφτομαι όμως πώς πρέπει να συμπεριφερθώ και προχωρώ. Δεν μπορώ ν’ αφήσω τη βασιλεία της ηλιθιότητας να με καταπιεί.

V. Είμαι θυμωμένος και νομίζω πως θα παραμείνω. Η αηδία που βιώνω δεν μ’ αφήνει να προχωρήσω. Απλά φεύγω. Δεν είναι φυσικό να ζούμε μια ζωή κάνοντας επιλογές που δεν θέλουμε.

Δ.Γ. Άσε που προσπαθούν να μας πείσουν πως είναι φυσικό να ζούμε σε συνθήκες πανικού. Του πανικού που σκορπάει η τηλεόραση και που  εκμεταλλεύονται όλοι αυτοί που τους βολεύει. Ευτυχώς, το υγιές κομμάτι της νεολαίας μας δείχνει να μην έχει πέσει θύμα αυτής της τρομολαγνείας και γυρνάει την πλάτη του στο ανεβοκατέβασμα των σπρεντς και των αριθμών γενικότερα. Δεν έχουν αφήσει αυτό το φασισμό που ζούμε να αλλάξει τις προτεραιότητες στη ζωή τους.

V. Πιστεύω πολύ αυτό που μου έχει πει κάποτε η Δήμητρα: «Ποτέ δεν έχει τελειώσει σ’ αυτή τη χώρα ο εμφύλιος». Νομίζω πως η μόνη λύση είναι αυτή η χώρα να καταρρεύσει.

Με τι λογική «μακάρι να καεί το μπουρδέλο η Βουλή»;

Δ.Γ. Δεν είναι η Βουλή το θέμα. Είναι τα μικρά μεγέθη των πολιτικών που απαξιώνουν την ίδια τη πολιτική. Οι ελάχιστες εξαιρέσεις χάνονται μέσα στη πληθώρα των ανίκανων. Αυτό δεν συμβαίνει μόνο στην Ελλάδα. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ χρειάζεται ισχυρός πολιτικός λόγος για διαυγείς προτάσεις λύσεων. Σήμερα περισσότερο από ποτέ χρειάζονται πολιτικοί αρχηγοί που ο λαός θα τους δώσει εμπιστοσύνη, ώστε να δουλέψουμε όλοι μαζί για να περάσουμε τη δυσκολία. Δικαιοσύνη χρειαζόμαστε, αλλά δικαιοσύνη δεν βλέπουμε δυστυχώς. Με τις μούντζες, λοιπόν, δεν βγαίνει τίποτα. Είμαι κι εγώ, όπως όλοι μας, με τους αγανακτισμένους, αλλά όχι με την πολτοποίηση που συνέβη. Ίσα και όμοια όλοι αγανακτισμένοι...

V. Ευτυχώς, πάντως, που δεν μπόρεσαν να δημιουργήσουν τείχη και να κλείσουν το αεροδρόμιο. Γιατί η φυγή είναι η μόνη προστασία της αξιοπρέπειας. Γιατί να νοιαστώ γι’ αυτή τη χώρα, που από τότε που γεννήθηκα με πολεμάει; Θέλω να φύγω πριν γίνω αυτό που κοροϊδεύω — ένας γκρινιάρης που δεν είναι διατεθειμένος ν’ αλλάξει τη βολή του. Ή κάνεις κάτι ή φεύγεις.

Δ.Γ. Πώς είναι δυνατόν μια χώρα να είναι τόσο ανάλγητη με το λαό της; Είναι δυνατόν να διώχνει έτσι το καλύτερο κομμάτι της νεολαίας της; Γιατί αυτό φεύγει αυτή τη στιγμή. Οι πιο άξιοι και η μοναδική μας ελπίδα. Δεν φεύγει το παιδί του λαμόγιου, που τρώει από τα έτοιμα κλεμμένα των γονιών του. Φεύγουν οι μίσχοι που έχουν ανθίσει ανάμεσα στα σκουπίδια. Πραγματικά, αν είναι τέτοια αυτή η χώρα, ας καταρρεύσει λοιπόν. Ποσώς με ενδιαφέρει. Στο τέλος θα αδειάσει από όλους όσους καταλαβαίνουν. Και όπου γη και πατρίς. Αφού δεν υπάρχει ίχνος διάκρισης και αξιοκρατίας και όλα βράζουν στο ίδιο καζάνι, είμαστε άξιοι της μοίρας μας.

Ποια είναι η πιο ευφορική στιγμή στη συναυλία σας;

Δ.Γ+V. Η έναρξη. Όταν τραγουδάμε το τραγούδι των Beatles, «Because». Ο στίχος του «Because the sky is blue it makes me cry» πρέπει να γίνει και ο τίτλος αυτής της κουβέντας. Είναι η μόνη σίγουρη και αισιόδοξη αλήθεια.

Info Η τελευταία τους καλοκαιρινή συναυλία στο Βεάκειο Θέατρο (Λόφος Προφήτη Ηλία, Καστέλα, Πειραιάς, 210 4194.520), 15/9, 21.00. Πληροφορίες 210 4297.236, 210 4175.897. Είσοδος € 20. Προπώληση: Metropolis, Public, Γραφείο Πολιτισμού Δήμου Πειραιά, Ελευθερίου Βενιζέλου 27.

Οι δυο τους το χειμώνα θα εμφανιστούν στο Gazarte.