Μουσικη

Η επιστροφή της κασέτας

Επανακάμπτει ή είναι μια χιπστερική ψευδαίσθηση; Ρωτήσαμε τον Στυλιανό Τζιρίτας, τον Jan Vande Εngel και τους Φυτίνη.

max.jpg
Μάκης Μηλάτος
ΤΕΥΧΟΣ 547
4’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
114149-254030.jpg

Μετά το βινύλιο επανακάμπτει και η κασέτα ή είναι μια χιπστερική ψευδαίσθηση κι ένα ανύπαρκτο hype;

Δεν υπάρχει κανένα comeback της κασέτας, υποστηρίζει ο οργανισμός που παρακολουθεί τις πωλήσεις μουσικής στις ΗΠΑ. Από το 2009 οι πωλήσεις είναι μηδενικές. Τότε προς τι αυτός ο θόρυβος; Γιατί συγκροτήματα όπως οι Metallica, οι Arcade Fire, οι Motorhead, οι YoLa Tengo, οι Sebadoh, οι They Might Be Giants, οι Foalsή οι the Gaslight Anthem (για να αναφέρω μόνο μερικά) κυκλοφορούν κασέτες;

Και φυσικά δεν είναι μόνο τα γνωστά συγκροτήματα ή οι μεγάλες εταιρείες όπως η Sony, η Universal και η ΕΜΙ που ξαναδίνουν ζωή σε ένα format που (όπως και το βινύλιο) εθεωρείτο εντελώς πεθαμένο, είναι κυρίως μικρές ανεξάρτητες ετικέτες και DIY κυκλοφορίες, είναι κασέτες που πουλιούνται στις συναυλίες των «μικρών» συγκροτημάτων και την «Ημέρα της κασέτας» (στα πρότυπα του Record Store Day).

Πριν από λίγες ημέρες (17/10) έγινε για 3η χρονιά η Cassette Store Day, μια εκδήλωση που ξεκίνησε δειλά από την Αγγλία τον Σεπτέμβριο του ’13, πέρασε τον Ατλαντικό το ’14 και φέτος έγινε σε ΗΠΑ, Αγγλία, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία και Γερμανία.

Η εταιρεία μετρήσεων Nilsen λέει πως πουλήθηκαν το 2014 περί τις 60.000 κασέτες, ενώ παρόμοιο είναι το νούμερο και για φέτος. Η Disney αποφάσισε να κυκλοφορήσει το σάουντρακ από το «Guardians of the Galaxy» σε κασέτα και πουλήθηκαν (μόνο;) 11.500 αντίτυπα.

Όμως η αμερικάνικη εταιρεία NAC, που από το 1969 παράγει κασέτες (κενές και γραμμένες με μουσική κατά παραγγελία εταιρειών), υποστηρίζει πως φέτος είναι η καλύτερη χρονιά της από τότε που ξεκίνησε. Το 2014 παρήγαγε 10 εκατομμύρια αντίτυπα και υπολογίζει μια αύξηση του 20% για φέτος. Βασικοί της πελάτες η Sony και η Universal και η παραγωγή της αφορά 70% γραμμένες κασέτες και 30% κενές. Κάποιος εδώ δεν μετράει σωστά μάλλον…

Είναι προφανές πως κάτι συμβαίνει στο χώρο του αόρατου, που οι επίσημες μετρήσεις δεν μπορούν ακόμη να το πιάσουν. Αλλιώς γιατί εταιρείες κολοσσοί να παίζουν το «παιχνίδι της κασέτας»; Ίσως γιατί φοβούνται μην την πατήσουν πάλι, όπως έγινε πριν από μερικά χρόνια με το βινύλιο. Άργησαν να αντιδράσουν (ως συνήθως) και οι μικρές, ανεξάρτητες εταιρείες τις «έφαγαν λάχανο». Τώρα πάντως μικροί-μεγάλοι βλέπουν πως οι πωλήσεις βινυλίου πλησιάζουν φέτος τα 10 εκατομμύρια. Αυτό που πολλοί κορόιδευαν, όταν μιλούσαμε πριν από μερικά χρόνια για το comeback του βινυλίου, είναι τώρα γεγονός και κανείς δεν φαίνεται να θέλει να την (ξανα)πατήσει με την κασέτα. Όλοι σπεύδουν να δηλώσουν παρών σε μια αγορά που μπορεί και να δημιουργηθεί, μπορεί και όχι. Όμως το κόστος είναι τόσο μικρό που αξίζει να ρισκάρουν για να είναι παρόντες σε αυτό το hype που μπορεί να μην κρατήσει καιρό αλλά τώρα φαίνεται να είναι «nextbigthing».

Υπάρχει εξήγηση γι’ αυτό το (έστω και περιορισμένο) comeback; Είναι απλώς νοσταλγία; Μάλλον όχι, αν λάβουμε υπ’ όψη μας πως η νέα κασετομανία αφορά κυρίως πιτσιρικάδες που δεν πρόλαβαν την κασέτα στις δόξες της, δεν μεγάλωσαν μαζί της, δεν είχαν walkman ή κασετόφωνο. Είναι μια γενιά που βαρέθηκε τις ψηφιακές ευκολίες και ανακαλύπτει τη «ζεστασιά» του αναλογικού ήχου; Είναι που τα πράγματα κάνουν πάντα κύκλους; Είναι το κόστος;

Αυτός προφανώς είναι ένας σοβαρός παράγοντας. Σε σχέση με το βινύλιο, η κασέτα είναι πάμφθηνη κι αυτό συμφέρει τους πάντες. Και τις μεγάλες εταιρείες που ρισκάρουν πολύ λιγότερα αλλά και τις μικρές που μπορούν να αντιμετωπίσουν πιο εύκολα ένα τέτοιο έξοδο. Για 500 αντίτυπα χρειάζεσαι περί τις 3.000-4.000 ευρώ σε βινύλιο και γύρω στα 500 (ή και λιγότερα) σε κασέτα. Ένα ποσό ό,τι πρέπει για DIY κυκλοφορίες. Κι απ’ την άλλη η κασέτα, ακόμη κι αν δεν έχει τη μυθολογία του βινυλίου, έχει τη δική της ιστορία. Ένα format που συνδέθηκε με το punk, ακριβώς γιατί ήταν πρόχειρο και φτηνό, που έδωσε τη δυνατότητα στους ανθρώπους να ανταλλάσσουν μουσική, να κάνουν προσωπικά mixtape και να τα προσφέρουν. Και ήθελε κόπο και χρόνο για να γεμίσεις με τραγούδια μια 90άρα κασέτα…

Ήταν και το μέσον για το πρώτο μεγάλο τραύμα στη μουσική βιομηχανία, καθώς δισκάδικα, ιδιώτες και dj της εποχής έγραφαν σε τεράστιες ποσότητες και τα καροτσάκια με τις «παράνομες» κασέτες ήταν σε κάθε πλατεία, σε κάθε πανηγύρι και έξω από κάθε γήπεδο τις Κυριακές. Άσε δε τον περίφημο «ήχο της Ομόνοιας», που βασίστηκε στην κουλτούρα της κασέτας…

Η φορητότητα, το κόστος και η πρακτικότητα την έκαναν αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας των ανθρώπων που, με ένα Walkman, ένα φορητό κασετόφωνο ή στο αυτοκίνητο, μπορούσαν να έχουν μαζί τους μουσική παντού.

Τώρα λοιπόν που ο παράγοντας «ποιότητα ήχου» έχει εκλείψει και οι νέες γενιές έχουν μάθει να ακούνε με το χάλια ήχο του mp3, η κασέτα είναι μια χαρά. Ένα φτηνό –εναλλακτικό του «πολυτελούς» βινυλίου– μέσο για τους νέους ανθρώπους που φαίνεται να έχουν πάλι ανάγκη (ίσως σαν αντίδραση στην άσκοπη καταναλωτική μανία των γονιών τους που μας έφερε ως εδώ), φτηνές, πρόχειρες, μπανάλ και χωρίς συναισθηματική αξία λύσεις. Αν δεν γουστάρεις, τη σβήνεις και την ξαναγράφεις…

Το τελευταίο διάστημα οι κασέτες έχουν κάνει κι εδώ την εμφάνισή τους. Μουσικοί και συγκροτήματα έχουν αρχίσει να κυκλοφορούν τη δουλειά τους σε κασέτα και ήδη υπάρχουν στην αγορά αρκετές κυκλοφορίες, ενώ ετοιμάζονται πολύ περισσότερες.

Ο Στυλιανός Τζιρίτας κυκλοφόρησε τον καινούργιο του δίσκo «A.O.R.» μόνο σε κασέτα, ο Jan Van de Εngel το δίσκο «Γιαν Βαν» σε βινύλιο και κασέτα, ενώ το συγκρότημα/ομάδα/ετικέτα Φυτίνη, που συνηθίζει να κυκλοφορεί τη μουσική όσων συνεργάζονται μαζί της ψηφιακά μέσω διαδικτύου και πάντα δωρεάν, κυκλοφόρησε και μερικές κασέτες. Τους ρώτησα γιατί; Και να τι απάντησαν:

Στυλιανός Τζιρίτας

image

«Το A.O.R. κυκλοφόρησε σε κασέτα αφενός διότι είναι ένα φορμά που έχω ξαναχρησιμοποιήσει πριν μερικά χρόνια, μόνο που αυτή τη φορά ήταν εργοστασιακή η κοπή της κασέτας ενώ τότε παλεύαμε με διπλά decks, αφετέρου είναι ένα φορμά με το οποίο μεγάλωσα και τέλος μου αρέσει ο ήχος αλλά και το κόστος της το οποίο είναι σε λογικά πλαίσια».

Jan Van de Εngel

image

«Αυτή η μουσική έχει ξεκινήσει πολύ πριν για μένα, πριν ασχοληθώ με τα τύμπανα, με τις νότες, με τα ακόρντα... Πίσω στην πρώτη μου ανάμνηση ενός λάιβ, μια κολοσσιαία σκηνή με καδρόνια και τάβλες, ένα λαϊκοδημοτικό πανηγύρι. Ετσι άκουσα αυτήν τη μουσική και η κασέτα ήταν ο τρόπος που θα την έπαιρνες μαζί σου όταν τα φώτα σβήναν κι έβγαινε ο Ηλιος. Δεν θα ’θελα να σπάσει αυτή η συνέχεια μέσα μου, είναι το μέσο που πρέπει, η ερωμένη που λατρεύεις κάθε της ατέλεια».

Φυτίνη

image

«Δεν έχουμε ιδιαίτερη αγάπη στην κασέτα ή στα αναλογικά μέσα. Ολες μας οι κυκλοφορίες είναι onlinefreedownload. Για την ακρίβεια χρησιμοποιούμε την κασέτα στις περιπτώσεις που μάλλον αναφέρεσαι, ακριβώς σαν σχόλιο πάνω στην “επιστροφή της κασέτας” και τη φετιχοποίηση των μουσικών αντικειμένων/προϊόντων. Στη μια κυκλοφορία έχουμε κασέτα σε “τυχερή σακούλα” και στην άλλη είναι επίτηδες αντιγραμμένη στο σπίτι αφού ο ίδιος ο δίσκος λέγεται “hauntology” και αναφέρεται στην ανάμνηση του newwave».

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΤΟ NEWSLETTER ΜΑΣ

Tα καλύτερα άρθρα της ημέρας έρχονται στο mail σου

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.