Μουσικη

Ένα στα γρήγορα

Η απόλαυση της ακρόασης, ο χρόνος που «σπαταλιέται» για την τέχνη είναι πια είδη πολυτελείας

Μάκης Μηλάτος
ΤΕΥΧΟΣ 547
1’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Κάθε δευτερόλεπτο που περνάει είναι μια μικρή βασανιστική σταγόνα που σταλάζει στο μέτωπό μας μέχρι που ο χρόνος μάς τρελαίνει, μας κυνηγάει διαρκώς και μας αποτελειώνει. Ο χρόνος είναι ο Φρανκενστάιν που γέννησε ο άνθρωπος για να μας καταδιώκει, είναι μία ακόμη καταστροφική μας συμβολή στην αρμονία του σύμπαντος. Καθώς είμαστε παραδομένοι στην ανίκητη δύναμή του, ο ελεύθερος χρόνος είναι μια απαγορευμένη πολυτέλεια. Πού χρόνος και διάθεση για «απολαύσεις» και «πολυτέλειες» όπως η ακρόαση ενός δίσκου με αφοσίωση;

Όλα έχουν γίνει εύκολα και γρήγορα. Οι άνθρωποι επέστρεψαν και πάλι στα τραγούδια εγκαταλείποντας τα «χρονοβόρα» άλμπουμ, ακούνε βιαστικά από το χάλια ήχο του mp3 ή –ακόμη χειρότερα– ακούνε βλέποντας ένα βίντεο. Το μάτι είναι αχόρταγο, η προδιαγεγραμμένη εικόνα περιορίζει τη φαντασία γι’ αυτό που ακούς, τα βιβλία γίνονται φωτογραφίες και λεζάντες, μιλάς σε κάποιον για ένα βιβλίο και σε ρωτάει: «πόσες σελίδες είναι;». Αν απαντήσεις «500», υπάρχουν άνθρωποι που τρομοκρατούνται, που αδυνατούν να διαχειριστούν μια τέτοια «απειλή». Πόσοι έχουν τη διάθεση, την ανάγκη και την «πολυτέλεια» να διαβάσουν ένα ογκώδες βιβλίο; Ο θρίαμβος του Twitter είναι η απόδειξη της ανθρώπινης μετάλλαξης. Όλα έχουν γίνει «ένα στα γρήγορα».

Σε τέτοιες συνθήκες τα 3πλά άλμπουμ της Joanna Newsom πριν από μερικά χρόνια ή του Kamasi Washington πρόσφατα μοιάζουν σχεδόν προβοκατόρικα. Πόσο μάλλον ένα 8ωρο έργο που μας προτείνει ο Max Richter. Μη σε κόβει κρύος ιδρώτας όμως. Δεν είναι για να το ακούσουμε ξύπνιοι, αλλά κοιμώμενοι. Μετά τις (ελαφρώς) πειραγμένες «4 εποχές» του Βιβάλντι, ο Max Richter επανέρχεται τώρα με το φιλόδοξο έργο «Sleep» που είναι ένα «σάουντρακ ονείρων», ένα έργο που δημιουργήθηκε για να συνοδέψει έναν 8ωρο ύπνο αλλά και να βοηθήσει τον άνθρωπο να χαλαρώσει και να πάρει μια ανάσα από αυτό το ανελέητο κυνήγι του χρόνου. Όχι, δεν είναι new age, δεν είναι meditation music, αλλά ένα επιστημονικά φροντισμένο ambient έργο που περισσότερο παραπέμπει στον Brian Eno, σε έργα του John Cage ή στις απόψεις του Erik Satie για τη «μουσική περιβάλλοντος». Η εταιρεία δεν φάνηκε τόσο τολμηρή να κυκλοφορήσει ολόκληρο το 8ωρο έργο (είπε όμως πως θα το κάνει αργότερα) αλλά ένα μέρος του που διαρκεί 1 ώρα και τιτλοφορείται «From Sleep». Ο Richter κατορθώνει να δημιουργήσει ονειρικά μουσικά τοπία, να ανοίξει μια πόρτα διαφυγής από την τρέλα της καθημερινότητας και να βοηθήσει να συνδεθούμε με το σύμπαν.

Για πολλές και κατ’ ιδίαν ακροάσεις (που έλεγε και ο Χατζιδάκις) προσφέρεται και το «Elements» του Ludovico Einaudi που είναι σαφώς ο πιο άξιος εκπρόσωπος σήμερα της τρομερής ιταλικής παράδοσης στη cinematic μουσική. Mε ευκολία στις μελωδίες, λυρικός και στοχαστικός ταυτόχρονα, με μια σταγόνα μελαγχολίας, εκμαυλιστής συναισθημάτων, συγκινητικός με μια τάση μελοδραματισμού και με όλο και πιο συχνή χρήση ηλεκτρονικών δυνατοτήτων (samples, loops, live electronics και sound effects), ο Einaudi δημιουργεί ένα δίσκο που μπορεί να γίνει σάουντρακ για τη χαλαρότητα και την απόλαυση της ακρόασης.