Babygirl | Πώς το Χόλιγουντ ξαφνικά αγάπησε την ώριμη γυναίκα

Στο Babygirl και πολλές άλλες πρόσφατες ταινίες, το Χόλιγουντ δείχνει ένα πρωτόγνωρο εδιαφέρον για την ερωτική ζωή των γυναικών μετά τα πενήντα. Έγινε σέξι η μέση ηλικία; Ή συμβαίνει κάτι άλλο; Και, τελικά, γιατί μας αφορά;

Η Νικόλ Κίντμαν στον ρόλο της Ρόμι είναι μια γυναίκα που μοιάζει να τα έχει όλα –καριέρα, ομορφιά, οικογένεια, χρήματα. Σύντομα ωστόσο διαπιστώνουμε πως κάτι λείπει, κι αυτό είναι η απόλαυση στο σεξ. Η φαινομενικά τέλεια εικόνα της έχει μια ρωγμή, μια χαραμάδα από την οποία θα μπει στη ζωή της ο νεαρός Σάμιουελ για να φέρει τα πάνω κάτω και να θέσει την ηρωίδα αντιμέτωπη με τις επιθυμίες της και το τίμημά τους.

Το Babygirl ασχολείται ανοιχτά με την ερωτική ζωή μιας γυναίκας άνω των πενήντα. Και αυτό δεν είναι πλέον ασυνήθιστο. Πέρυσι μόνο, είδαμε πολλές σε αυτό το μοτίβο – το The Idea Of You (Όλα Γυρω από Σένα) με την Αν Χάθαγουεϊ, το L’Ete Dernier (Το Περασμένο Καλοκαίρι) με την Λέα Ντράκερ, το A Family Affair (Οικογενειακή Υπόθεση) πάλι με την Νικόλ Κίντμαν.

Στη μικρή οθόνη το ίδιο –τυχαία να διαλέξεις μια σειρά στο Netflix, θα πέσεις πιθανότατα πάνω σε «ώριμες» γυναίκες που φλερτάρουν, συχνά με πολύ νεώτερους άνδρες, βγαίνουν ραντεβού, έχουν ερωτική ζωή και, ναι, συμμετέχουν σε σκηνές σεξ.

Babygirl: Το Χόλιγουντ, τα ταμπού και άλλα σενάρια

Το καινούργιο δεν είναι ότι οι πενηντάρες έχουν σεξουαλική ζωή, αυτό πάντοτε συνέβαινε. Το καινούργιο είναι ότι το Χόλιγουντ αποφάσισε να ασχοληθεί με το θέμα, να επενδύσει σ΄αυτό τον χρόνο του και, κυρίως, το πολύτιμο –και συχνά μεγάλο- μπάτζετ του. Κι αυτό ειναι εντυπωσιακό γιατί η γυναικεία σεξουαλικότητα ανέκαθεν ήταν ταμπού, στην μεγάλη οθόνη αλλά και πέρα από αυτήν.

Και το Χόλιγουντ από πάντα ήταν συντηρητικό. Το ’50 η λογοκρισία ήταν τόσο αυστηρή που όταν η Λούσι (I Love Lucy) ήταν έγκυος της απαγορευόταν να πει «είμαι έγκυος». Μπορούσε μόνο να πει «περιμένω παιδί». Στο Bewitched (Η Μάγισσα), το 1964, η Ελίζαμπεθ Μοντγκόμερι ήταν η πρώτη ηθοποιός που είδαμε με άνδρα στο κρεβάτι. Αλλά, είπαμε, ήταν μάγισσα…

Ακόμη κι όταν το Χόλιγουντ έγινε πιο τολμηρό, οι ηρωίδες στις σκηνές σεξ έπρεπε να βρίσκονται στο απόγειο της γονιμότητάς τους. Ήταν σέξι όσο ακόμη μπορούσαν να κάνουν παιδί. Μετά γίνονταν αόρατες, οπωσδήποτε ερωτικά αδιάφορες. «Ζούμε σε πατριαρχική κοινωνία», είπε η η σκηνοθέτης της ταινίας, Χαλίνα Ρέιν. «Παρότι θεωρούμε ότι έχουμε χειραφετηθεί, υπάρχει ακόμη η πεποίθηση ότι οι γυναίκες μετά τα σαράντα είναι περιττές».

Για το Χόλιγουντ, σίγουρα ήταν. Παραδοσιακά, μια σεξουαλικά δραστήρια γυναίκα άνω των πενήντα –ψέματα, άνω των σαράντα, ψέματα, άνω των τριανταπέντε- παρουσιαζόταν ως κάτι σκανδαλώδες, αν όχι θλιβερό και αφύσικο. Όπως στο All That Heaven Allows (Μια Αγάπη Ολότελα Δική Μας), του 1955, με την Τζέιν Γουάιμαν.

Ή το The Graduate (Ο Πρωτάρης), γυρισμένο το 1967. Ενημερωτικά, η Τζέιν Γουάιμαν στον ρόλο της «ώριμης χήρας» ήταν μόλις τριάντα οχτώ χρονών ενώ ο Ροκ Χάντσον τριάντα. Αντίστοιχα, η Αν Μπάνκροφτ ως «ώριμη» Μις Ρόμπινσον ήταν ακριβως τριάντα πέντε χρονών. Ο δε «Πρωτάρης» Ντάστιν Χόφμαν ήταν μόλις έξι χρόνια μικρότερός της. Αλλά τις έχουμε δει και ως επικίνδυνες, πειραγμένες ή νυμφομανείς. –ή έναν συνδυασμό όλων αυτών.

Και για να μην πάμε μακριά, ας δούμε τα ερωτικά θρίλερ της δεκαετίας του ενενήντα. Ανήθικη Πρόταση, Ολέθρια Σχέση, Βασικό Ένστικτο, όλα λίγο πολύ ηθικολογούν τελικά, λέγοντας μας τι είναι θεμιτό, τι ηθικά αποδεκτό και τι παρατραβηγμένο. Η γυναίκα ειδικά η ώριμη, δυνατή και σεξουαλικά δραστήρια γυναίκα, παρέμενε με πρόσημο αρνητικό, λίγο απειλητική, λίγο ημίτρελη, δέκα τοις εκατό αληθινός άνθρωπος και ενενήντα τοις εκατό στερότυπο. Εναλλακτικά, ήταν κάτι με το οποίο γελάμε, βλέπε Τζένιφερ Κόλιτζ στο American Pie.

Τάσεις και Μάρκετινγκ
Τι μεσολάβησε και άλλαξε γνώμη το Χόλιγουντ; Σίγουρα το γεγονός ότι πίσω από την καρέκλα του σκηνοθέτη, το πληκτρολόγιο του σεναριογράφου και το γραφείο του παραγωγού βρίσκονται πλέον πολλές γυναίκες, συχνά ώριμες γυναίκες. Οι οποίες ενδεχομένως επιθυμούν και μπορούν να αποδώσουν μια πιο αληθινή εικόνα της γυναικείας σεξουαλικότητας, λιγότερο ηδονοβλεπτική, περισσότερο αμερόληπτη και απενοχοποιημένη.

Ίσως ακόμη ευθύνεται το γεγονός ότι οι γυναίκες, ειδικότερα οι μεγαλύτερες γυναίκες- είναι πλέον δυνατό αγοραστικό κοινό. Είναι δραστήριες, εργαζόμενες, καταναλωτικές. Είναι ένα καθόλου αμελητέο τάργκετ γκρουπ στο οποίο το τμημα μάρκετινγκ στο Χόλιγουντ αποφασίζει να απευθυνθεί με προϊόντα που θα του αρέσουν, με ηρωίδες δηλαδή που θα τους μοιάζουν και θα τις εκπροσωπούν. Γι' αυτό πάμε άλλωστε σινεμά, για να ταυτιστούμε με τον ήρωα και μέσα από το δικό του ψυχόδραμα να επεξεργαστούμε τη δική μας ζωή.

Αλλά το καλό μάρκετινγκ φροντίζει να ευθυγραμμίζεται με τις κοινωνικές τάσεις. Και όλο αυτό το ενδιαφέρον για τις σεξουαλικά δραστήριες πενηντάρες μπορεί να είναι μια μόδα, μια τάση ενταγμένη στην ομπρέλα της συμπεριληπτικότητας η οποία δίνει φωνή και βήμα σε ομάδες που παραδοσιακά η ποπ κουλτούρα αγνοούσε και πολύ βολικά προσπερνούσε. Φαντάζεται κανείς τον παραγωγό να λέει στο σεναριογράφο: «Βάλε 15% εθνικές μειονότητες, 10% άτομα με κινητικά προβλήματα, 10% plus size. Α, βάλε και δυο ερωτικές σκηνές με μια πενηνταπεντάρα. Μη μας πουν και ρατσιστές...» Μέχρι να έρθει η επόμενη μόδα.

Για πάντα νέοι
Μιλώντας για τάσεις και μάρκετινγκ, δεν είναι τυχαίο ότι η κοινωνία άρχισε (ξαφνικά) να ασχολείται με το τι σημαίνει εμμηνόπαυση. Πρώτα άρχισε να αρθρώνει τη λέξη φωναχτά. Μετά πήρε φόρα και το ίντερνετ γέμισε γκουρού επί του θέματος. Και αυτό οι γυναίκες ηθοποιοί το εξαργυρώνουν.

Η Ναόμι Γουότς ίδρυσε το Stripes Beauty, μια εταιρεία που προσφέρει «ολιστικές προτάσεις για την εμμηνόπαυση». Η GOOP της Γκουίνεθ Πάλτροου πουλάει ορμονικά συμπληρώματα με ονόματα όπως το Madame Ovary. Και η Χάλι Μπέρι λανσάρει το RESPIN, μια διαδικτυακή κοινότητα για την ευεξία μετά την εμμηνόπαυση. Με μπότοξ και υαλουρονικό ή έστω προσωπικό στυλίστα και προσωπικό γυμναστή, έρχονται και μας λεν «κοίτα, μπορείς να είσαι πενήντα και να είσαι γαμάτη. Δεν το πιστεύεις; Δες εμένα».

Παρόλα αυτά, και με ψυχραιμία το λέω, ίσως δεν είναι παράξενο που μας αρέσει να βλέπουμε νέους ανθρώπους στις ερωτικές σκηνές. Το σεξ προϋποθέτει ένα σφρίγος, μια ζωντάνια, και όχι χάπια για την πίεση και ορμονικά συμπληρώματα στο συρτάρι του κομοδίνου. Δεν φταίμε εμείς, φταίει που η φύση θέλει να αναπαραγόμαστε. Και μας έχει προγραμματίσει να ελκόμαστε από ανθρώπους σε αναπαραγωγικές ηλικίες. Αλλά για ποια ακριβώς αναπαραγωγική ηλικία μιλάμε; Βιολογικά, λήγει κατά μέσο όρο στα πενήντα δύο μας χρόνια. Με τη βοήθεια της σύγχρονης ιατρικής, ωστόσο, μπορεί να πάρει μεγάλη παράταση.

Βέβαια, οι πενηντάρες ηθοποιοί που βλέπουμε σε ερωτικές σκηνές είναι λίγο …εξωπραγματικές. Δεν τις βλέπουμε να έχουν εξάψεις, ρυτίδες, κυτταρίτιδα. Τα όρια παραμένουν στενά και είναι συγκεκριμένα: Είσαι λευκή, αδύνατη και ευκατάστατη; Ωραία, θα σου επιτρέψουμε δυο τρεις ερωτικές σκηνές στην οθόνη. Αρκεί να έχεις κοιλιά επίπεδη, επιδερμίδα λεία, στήθος στητό. Αρκεί, για να μην το κουράζουμε, να μην δείχνεις πενήντα αλλά τριάντα πέντε. Το πολύ.

Όπως φαίνεται, δεν έχουμε πάψει να ελκόμαστε από την νεότητα –απλά είμαστε πρόθυμοι να βολευτούμε και με κάτι έστω που να την μιμείται. Και σήμερα είναι εύκολο να μιμηθείς την νεότητα. Με επεμβάσεις, με πρόγραμμα διατροφής και γυμναστικής –κι αν όλα αυτά αποτύχουν, με φίλτρο στις φωτογραφίες.

Είναι τώρα αυτό σέξι;
Και έχει πλάκα, τελικά, το ότι το Χόλιγουντ αποφάσισε να ασχοληθεί με τις σεξουαλικά δραστήριες πενηντάρες την στιγμή ακριβώς που το σινεμά, συνολικά, επενδύει στο σεξ λιγότερο από ποτέ. Από το 2000 μέχρι σήμερα, γράφει ο Economist, οι σκηνές σεξ στο σινεμά μειώθηκαν κατά σαράντα τοις εκατό. Ενώ σε μελέτη του UCLA, οι νέοι 13-24 χρονών λένε ότι θέλουν να βλέπουν λιγότερες ερωτικές σκηνές στις ταινίες. Πάνω από τους μισούς (51,5%) θα προτιμούσαν περισσότερες σκηνές φιλίας και πλατωνικού έρωτα. Σχεδόν οι μισοί (47,5%) πιστεύουν ότι στα περισσότερα σενάρια το σεξ δεν είναι απαραίτητο και θα μπορούσε να λείπει.

Και θα πουν οι κακοί –γιατί να θέλουν τα παιδιά να βλέπουν ερωτικές σκηνές, όταν η ηρωίδα είναι λίγο πριν τα εξήντα; Είναι σαν να βλέπουν σκηνές σεξ με τη μαμά τους –ψέματα, κάποια μεγαλύτερη από τη μαμά τους. Και μπορεί να μην έχουν άδικο. Κι εγώ δεν θα το ήθελα στα είκοσί μου. Για να είμαι απόλυτα ειλικρινής, ούτε τώρα με ενθουσιάζει. Οι σκηνές σεξ στο Babygirl; Δεν μου φάνηκαν ιδιαίτερα σέξι. Στις σειρές του Netflix τις προσπερνώ.

Αλλά αυτό ίσως είναι το ζητούμενο. Οι ερωτικές σκηνές στο σινεμά δεν έχουν πια στόχο να ερεθίσουν αλλά να θέσουν ερωτήματα. Στο Babygirl τα ερωτήματα που τίθενται είναι «ποιος είναι εδώ το αφεντικό;», αλλά και «ποιο είναι το τίμημα της αυτοδιάθεσης;» Ή, όπως είπε η Νικόλ Κίντμαν, «Ο Πολ Βερχόφεν πάντα μου έλεγε πως θα μπορούσα να κάνω μια ταινία μόνο αν είχα μια συγκεκριμένη ερώτηση. Γι' αυτή την ιστορία, αναρωτήθηκα: (...) Μπορούμε να συνυπάρξουμε με το ζώο μέσα μας; Μπορούμε να αγαπάμε το σύνολο του εαυτού μας χωρίς ντροπή;»

Προσπαθούμε. Και το Χόλιγουντ επίσης. «Απόσταση Οργασμού» αποκάλεσε αυτή την εξέλιξη η Χαλίνα Ρέιν, και μάλλον δεν το εννοούσε σαν σχήμα λόγου. Στην σειρά The Deuce του 2017, που μιλάει για την πορνεία στα 70ς, η Μάγκι Γκίλενχαλ πάλεψε για να αποδοθεί σωστά η γυναικεία σεξουαλικότητα.

«Στην σειρά υπάρχει πολλή πορνεία, πολύ πληρωμένο σεξ, πολλοί ψεύτικοι οργασμοί», είπε. «Είπα (στην παραγωγή) ότι πρέπει να δείξεις και έναν αληθινό γυναικείο οργασμό ώστε να δείξεις τη διαφορά, να δείξεις ότι όλοι οι άλλοι είναι περφόρμανς». Η σκηνή του αληθινού οργασμού γυρίστηκε. Και μετά κόπηκε. Η γυναικεία απόλαυση δεν ήταν το κεντρικό θέμα.

Fast Forward στο 2024 και το Babygirl, η γυναικεία απόλαυση είναι το κεντρικό θέμα. Η ταινία αρχίζει με έναν οργασμό. Τελειώνει με έναν οργασμό, ενδιάμεσα περιλαμβάνει πολλούς οργασμούς ακόμη.

Αυτό λέει κάτι για το Χόλιγουντ αλλά λέει κάτι και για εμάς. Τι θέλει να βλέπει στο σινεμά η πενηντάρα που πληρώνει εισιτήριο; Την Νικόλ Κίντμαν να έχει οργασμούς επί ενενήντα λεπτά; Κρίνοντας από τις εισπράξεις της ταινίας, μάλλον ναι.

Το θέμα δεν είναι αν αυτές οι ταινίες είναι καλές ή όχι. Αλλά το ότι, τελικά, υπάρχουν ιστορίες που μπορεί κανείς να πει για μια γυναίκα μετά τα πενήντα. Δεν ξέρω αν έχουν αίσιο τέλος. Αλλά είναι μια καλή αρχή.