Γκραν Τουρ: Η βραβευμένη ταινία του Πορτογάλου Μιγκέλ Γκόμες που απέσπασε το Βραβείο Σκηνοθεσίας στο 77ο Φεστιβάλ των Καννών
Η νέα ταινία του κορυφαίου Πορτογάλου δημιουργού Μιγκέλ Γκόμες, «Γκραν Τουρ» (GrandTour), που απέσπασε το Βραβείο Σκηνοθεσίας στο 77ο Φεστιβάλ των Καννών, έρχεται στις ελληνικές κινηματογραφικές αίθουσες από την Weirdwave, στις 30 Ιανουαρίου. Η ταινία μοιάζει με ένα παιχνιδιάρικο ταξιδιωτικό ημερολόγιο που ενσωματώνει διαφορετικές εποχές, πολιτισμούς και είδη αφήγησης, όπου ασπρόμαυρες εικόνες μιας αποικιοκρατικής εποχής συνυπάρχουν με έγχρωμες εικόνες του σήμερα και με πολύ ασιατικό θέατρο. Πρόκειται για μία σαγηνευτική κινηματογραφική εμπειρία από έναν σπουδαίο «auteur» των καιρών μας. Το «Γκραν Τουρ» άνοιξε, στις 5 Δεκεμβρίου 2024, το 13ο Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας.
Αναμειγνύοντας με γοητευτικό τρόπο διαφορετικά οπτικά στιλ, το «Γκραν Τουρ» αποτυπώνει με βάθος και συναισθηματική ένταση την αναζήτηση της αγάπης σε έναν απέραντο και χαοτικό κόσμο. Το 1918 στη Ρανγκόν, ο Έντουαρντ (Γκονσάλο Γουάντιγκτον), υπάλληλος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, πανικοβάλλεται και εγκαταλείπει την αρραβωνιαστικιά του, τη Μόλι (Κρίστα Αλφαϊάτε), τη μέρα του γάμου τους. Διασχίζει την Ασία, κυριευμένος από υπαρξιακές αμφιβολίες, ενώ η αποφασιστική Μόλι τον καταδιώκει με χιούμορ, ταξιδεύοντας από το Μανταλέι στη Μπανγκόκ και τη Σαγκάη.
H κινηματογραφική αυτή οδύσσεια συνδυάζει σκηνοθετημένες σκηνές, οι οποίες είναι μαεστρικά τραβηγμένες από τον διευθυντή φωτογραφίας και στενό συνεργάτη του Μιγκέλ Γκόμες, Ρούι Πόσας, με λήψεις ντοκιμαντέρ από τον Σαγιόμπου Μουκντίπρομ, συνεργάτη του Απίτσατπονγκ Βεερασεθάκουλ.
«Η ταινία αυτή άρχισε να παίρνει μορφή μέσα μου την παραμονή του γάμου μου», θυμάται ο Μιγκέλ Γκόμες. «Διάβαζα ένα βιβλίο για ταξίδια με τίτλο "TheGentlemanintheParlor" του Σόμερσετ Μομ. Σε δύο σελίδες αυτού του βιβλίου ο Σόμερσετ Μομ περιγράφει μια συνάντηση με έναν Άγγλο στη Βιρμανία. Αυτός ο άντρας το είχε σκάσει από την αρραβωνιαστικιά του σε μακρινά μέρη της Ασίας, προτού πιαστεί και στη συνέχεια ξεκινήσει έναν ευτυχισμένο γάμο. Βασικά ήταν μια ιστορία που έπαιζε με στερεότυπα: Το πείσμα των γυναικών που θριαμβεύει πάνω στη δειλία των ανδρών».
Στις αρχές του 20ου αιώνα το ασιατικό «grandtour» (μεγάλη περιοδεία), που ξεκινούσε στην Ινδία, μια από τις μεγαλύτερες χώρες της Βρετανικής Αυτοκρατορίας και ολοκληρωνόταν στην Άπω Ανατολή (Κίνα ή Ιαπωνία), ήταν μακράν το ταξίδι με τη μεγαλύτερη ζήτηση. Πολλοί ήταν οι Ευρωπαίοι ταξιδιώτες που έκαναν αυτό το μεγάλο ταξίδι—κάποιοι από αυτούς μάλιστα έγραψαν βιβλία για την εμπειρία τους.
Υπάρχουν πολλά «grand tour» στην ταινία του Μιγκέλ Γκόμες: «Αφενός η γεωγραφική περιήγηση μέσα από τις εικόνες της σύγχρονης Ασίας, που παντρεύεται με την περιοδεία που ακολουθούν οι χαρακτήρες σε μια φανταστική Ασία που γυρίστηκε στο στούντιο. Αλλά υπάρχει και η συναισθηματική περιπλάνηση που βιώνουν με διαφορετικούς τρόπους ο Έντουαρντ και η Μόλι: και οι δύο κινούνται σε αυτή τη συναισθηματική περιοχή που δεν είναι λιγότερο απέραντη από αυτήν στην οποία βρίσκονται σωματικά. Πάνω από όλα όμως υπάρχει αυτή η τεράστια περιοδεία που ενώνει ό,τι είναι χωρισμένο—χώρες, φύλα, εποχές, πραγματικό και φανταστικό, κόσμο και κινηματογράφο. Πάνω από οτιδήποτε άλλο, θέλω να προσκαλέσω τους θεατές να κάνουν αυτή την τελευταία μεγάλη περιπλάνηση. Νομίζω ότι αυτό είναι το σινεμά».
Ο Μιγκέλ Γκόμες (Λισαβόνα, 1972) είναι διακεκριμένος Πορτογάλος σκηνοθέτης, γνωστός για την καινοτόμο αφήγηση και το υβριδικό κινηματογραφικό του στυλ. Το «Γκραν Τουρ», είναι η έκτη ταινία του, η οποία έκανε πρεμιέρα στο Διαγωνιστικό Τμήμα του Φεστιβάλ Καννών το 2024 και κέρδισε το Βραβείο Καλύτερης Σκηνοθεσίας.
Ο Μιγκέλ Γκόμες, που μας έδωσε σημαντικές ταινίες όπως το «Tabu» (Χαμένος Παράδεισος) (2012) και την φιλόδοξη τριλογία «Arabian Nights» (2015), είναι γνωστός για την ικανότητά του να συνδυάζει τη μυθοπλασία και το ντοκιμαντέρ, ερευνώντας θέματα προσωπικής και συλλογικής μνήμης και ιστορίας με νοσταλγικό και παιχνιδιάρικο τόνο, παίζοντας με τις αφηγηματικές συμβάσεις. Ρετροσπεκτίβες του έργου του έχουν παρουσιαστεί σε χώρες όπως την Αυστρία, την Ιταλία, την Ισπανία, τη Γερμανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Είναι απόφοιτος της Σχολής Κινηματογράφου και Θεάτρου της Λισαβόνας και πρώην κινηματογραφικός κριτικός.
13°
