Κινηματογραφος

Η επιστροφή: Ο Ρέιφ Φάινς είναι ο «άλλος» Οδυσσέας

Αν και πιστό ως προς τα ομηρικά γεγονότα και τους χαρακτήρες, ο Ιταλός σκηνοθέτης επιλέγει να απαρνηθεί την επική χροιά προκειμένου να αναδυθεί ένας αντίθετος –μελαγχολικός και σαφέστατα αντιηρωικός– τόνος

Κωνσταντίνος Καϊμάκης
ΤΕΥΧΟΣ 938
1’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Kριτική για την ταινία Η επιστροφή (The return). Σκηνοθεσία: Ουμπέρτο Παζολίνι Πρωταγωνιστούν: Ρέιφ Φάινς, Ζιλιέτ Μπινός, Τσάρλι Πλάμερ, Άνχελα Μολίνα, Νικήτας Τσακίρογλου

Ύστερα από 10ετή περιπλάνηση μετά το τέλος του Τρωικού Πολέμου, ο ταλαιπωρημένος Οδυσσέας φτάνει στην πατρίδα του. Όμως στο νησί της Ιθάκης κουμάντο κάνουν πλέον οι νταήδες μνηστήρες που εποφθαλμιούν τον άδειο θρόνο, πιέζοντας ταυτόχρονα την Πηνελόπη να επιλέξει έναν απ' αυτούς για σύζυγό της.

Αν και πιστό ως προς τα ομηρικά γεγονότα και τους χαρακτήρες, ο Ιταλός σκηνοθέτης επιλέγει να απαρνηθεί την επική χροιά προκειμένου να αναδυθεί ένας αντίθετος –μελαγχολικός και σαφέστατα αντιηρωικός– τόνος. Η απόφασή του αυτή είναι καλοδεχούμενη αλλά προκαλεί προβλήματα στη δραματουργία (άνιση και χωρίς τις κορυφώσεις, με εξαίρεση το αιματοβαμμένο φινάλε), καθώς ο προσδόκιμος ουμανισμός πηγαίνει στράφι, λόγω της αδύναμης σύνδεσης της διαχρονικής δύναμης της αρχετυπικής ιστορίας με μια πιο μοντέρνα οπτική στα ζητήματα επιβίωσης και τοξικής αρρενωπότητας. Οι λάθος επιλογές και τα εγκλήματα του παρελθόντος φορτώνουν με τύψεις τον παραιτημένο Οδυσσέα (ένας ρόλος με αρκετά προβλήματα για τον Φάινς, που δεν ξέρει από πού να «πιαστεί»), ενώ η Ζιλιέτ Μπινός ως Πηνελόπη βρίσκει πιο εύκολα τη χαμηλών τόνων ιδιοσυγκρασία της χειραφετημένης ηρωίδας της, που αποτελεί τρόπαιο για όλους σχεδόν τους αντρικούς χαρακτήρες του έργου.