Κρις Σάντερς: Πώς ο μάστερ του animation συνεχίζει να μας μαγεύει

Όταν η Dreamworks Animation μπήκε στο 30στό έτος της ύπαρξής της τον Ιανουάριο που μας πέρασε, οι απανταχού λάτρεις του animation ήξεραν πως η φετινή της κυκλοφορία έπρεπε να είναι ξεχωριστή: Μιλάμε εξάλλου για ένα από τα εμβληματικότερα και πιο παραγωγικά στούντιο κινουμένων σχεδίων όλων των εποχών, δημιουργημένο το 1994 συγκεκριμένα ως αντίζηλος και εναλλακτική στην κυριαρχία της Disney - και που με την έλευση του 21ου αιώνα, αποτέλεσε κορυφαίο όνομα στην χρυσή εποχή του CGI animation, δίπλα σε γίγαντες όπως η Illumination και η Pixar.

Σε αντίθεση με τους ανταγωνιστές της όμως, που ως επί το πλείστον είχαν ισχυρά αισθητικά brands, το πιο αναγνωρίσιμο χαρακτηριστικό της Dreamworks ήταν πάντοτε η έλλειψη χαρακτηριστικών: Η φιλμογραφία του στούντιο αποτελείται από πολυάριθμα φιλμ διαφόρων αισθητικών κατευθύνσεων, από εξυπνακίστικα καρτούν-παρωδίες (Shrek, SharkTale), μέχρι ανάλαφρα franchise αποκλειστικά για παιδιά (Boss Baby, Trolls), συναρπαστικές ταινίες δράσης (Kung Fu Panda, Megamind) και αναπάντεχα οξυδερκή, δραματουργικά αριστουργήματα (Puss In Boots: The Last Wish). Αυτή η αφοσίωση στην μη προβλεψιμότητα είναι και που επέτρεψε στην Dreamworks να ελιχθεί με επιτυχία ανά τα έτη, στοχεύοντας περί ορέξεως σε διάφορες ηλικίες και πολυάριθμα target groups - και καταφέρνοντας τελικά να δημιουργήσει, ίσως εκ παραδρομής, μερικά από τα πιο επικερδή franchise κινουμένων σχεδίων όλων των εποχών.

Τον Οκτώβριο του 2024 λοιπόν, η Dreamworks συμπληρώνει 30 έτη από την ίδρυσή της - και ταυτοχρόνως, μπαίνει σε μία νέα περίοδο, διακόπτοντας την παραγωγή ταινιών εξ ολοκλήρου in-house. Oπως κι αν το δει κανείς, αυτή είναι μία χρονιά-σταθμός στην ιστορία του στούντιο... πράγμα που σίγουρα είχαν στο μυαλό τους τα μεγάλα κεφάλια της εταιρίας, όταν ανέθεσαν τη σκηνοθεσία της επετειακής ταινίας τους στον ανυπέρβλητο Κρις Σάντερς.

Ξεκινώντας την καριέρα του τη δεκαετία του '90 στην Disney, όπου και εκτέλεσε χρέη storyboard artist για μερικά από τα σπουδαιότερα φιλμ κινουμένων σχεδίων όλων των εποχών (Lion King, Aladdin, Beauty and the Beast), ο Σάντερς υπέγραψε (μαζί με τον Dan DeBlois) την πρώτη του σκηνοθετική δουλειά το 2002 με το δημοφιλέστατο «Lilo & Sitch» - προτού μεταναστεύσει στην Dreamworks το 2007, όπου και συν-σκηνοθέτησε το «Ηow to Τrain your Dragon» του 2010. Οι ευαισθησίες του Σάντερς δεν άφησαν ασυγκίνητους τους θεατές: Το «Lilo & Stitch» αποτέλεσε την μεγαλύτερη επιτυχία της Disney για τη δεκαετία του 2000, ενώ το «How to Train your Dragon» γέννησε ένα αειθαλές franchise, το οποίο συνεχίζεται ακάθεκτο μέχρι και σήμερα.

Και για όσους έχουν μελετήσει την ιστορία του σύγχρονου animation, οι κοινές θεματικές που χαρακτηρίζουν τη δουλειά του Σάντερς ήταν πάντοτε προφανείς: Οι ιστορίες του αφορούν εξοστρακισμένους παρείσακτους από διαφορετικούς κόσμους οι οποίοι, αφότου βρουν ο ένας τον άλλο, συνάπτουν μία απρόσμενη οικογένεια και επιφέρουν τελικά την συμφιλίωση των φυλών τους. Κάποιοι από τους χαρακτήρες του έχουν χάσει τους γονείς τους, κάποιοι ζουν με αναπηρία και κάποιοι παλεύουν να πάνε κόντρα σε κοινωνικές προκαταλήψεις ή αλλιώς, «προγραμματισμούς» - όλοι τους όμως είναι παρείσακτοι, παρίες, περιθωριακοί, άτομα που υποφέρουν από απομόνωση και τραμπουκισμό, προσπαθώντας να βρουν τη θέση και την αποστολή τους σε έναν κόσμο που μοιάζει να τους είναι ακατάλληλος.

Είναι μία παραλλαγή του θρύλου του ασχημόπαπου και ο Σάντερς δεν διστάζει να γεμίσει τις ταινίες του με άμεσες αναφορές στο εν λόγω παραμύθι: Στο «Lilo & Stitch», ένας εξωγήινος προγραμματισμένος να καταστρέφει προσγειώνεται σε ένα χαβανέζικο προάστιο, όπου και συναντά ένα ορφανό κοριτσάκι. Η Λίλο (Daveigh Chase), η οποία έχασε τους γονείς της σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα και υποφέρει από bullying στο σχολείο, βλέπει τον εαυτό της στο πρόσωπο του Στιτς, και αποφασίζει να τον υιοθετήσει - ενώ την ίδια στιγμή η αδελφή της (Tia Carrere) πασχίζει να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της ως μητρική φιγούρα, σε μία ζωή και έναν ρόλο που της επιβλήθηκαν χωρίς προειδοποίηση.

Στο «How to Train your Dragon», τα πράγματα δεν είναι και τόσο διαφορετικά: Ο Ψάρης είναι μέλος μίας απομονωμένης κοινότητας Βίκινγκ η οποία (ως παράδοση) δέχεται τακτικά επιθέσεις αδίστακτων δράκων. Όταν ο ήρωάς μας (που νοιώθει ανεπιθύμητος στη φυλή του) συνάψει φιλία με έναν δράκο τραυματισμένο στα φτερά, θα βάλει σε κίνηση γεγονότα που θα οδηγήσουν στην αναδιοργάνωση σύσσωμης της κοινωνικής τάξης - και που θα φέρουν τελικά την συμφιλίωση των δράκων με τους Βίκινγκς, καθώς και την αρχή μίας ολόφρεσκης εποχής.

Οι ομοιότητες ανάμεσα στα δύο φιλμ ήταν πάντοτε προφανείς στους λάτρεις του animation, από την νησιώτικη τοποθεσία και τα συναισθηματικά τόξα των πρωταγωνιστών, μέχρι το design των ηρώων (Στιτς, Φαφούτης) που γέννησε το πενάκι του Σάντερς. Σήμερα, 14 χρόνια μετά, ο πολυμήχανος σκηνοθέτης εξακολουθεί να εξασκεί τις εμμονές του - και επιστρέφει για ακόμη μία φορά στο στοιχείο του με το εξαιρετικά φιλόδοξο (και οπτικά θεσπέσιο) «The Wild Robot», το οποίο κυκλοφόρησε πριν από μερικές ημέρες στους ελληνικούς κινηματογράφους.

Στο φιλμ, ένα ρομπότ ονόματι Ρόζι προσγειώνεται σε ένα απομονωμένο νησί γεμάτο άγρια ζώα, τα οποία την αντιμετωπίζουν με φόβο και περίγελο. Πασχίζοντας να βρει τη θέση της σε αυτό τον εχθρικό κόσμο, η Ρόζι θα υποχρεωθεί (μετά από ένα ατύχημα) να εκπληρώσει το ρόλο της μητέρας για ένα ορφανό χηνόπουλο - και τελικά, θα καταλήξει να πάει κόντρα στον προγραμματισμό της, φέρνοντας απροσδόκητα την ομόνοια σε ένα ολόκληρο νησί.

Η διαφορά που κάνει το «Wild Robot» να ξεχωρίζει από τις υπόλοιπες δουλειές του σκηνοθέτη είναι πως, αυτή τη φορά, η διήγηση είναι πολύ πιο ευρεία απ' ό,τι έχουμε συνηθίσει: Σε αντίθεση με τα «Lilo & Stitch» και «How to Train your Dragon», όπου η ιστορία έπαιρνε συγκεκριμένη μορφή, εδώ χαρακτήρες και τοποθεσίες αποτελούν απλώς αρχέτυπα για τα στοιχεία του παραμυθιού - θυμίζοντάς μας έτσι περισσότερο την δραματουργική προσέγγιση των ταινιών της Pixar. Διατηρώντας την ιστορία φειδωλή από λεπτομέρειες, και στοχεύοντας σε μία γενικότερη παραβολή, έχεις την ευκαιρία να «πιάσεις» πολύ πιο ευρύ κομμάτι του κοινού - και τελικά να αγγίξεις άμεσα τις καρδιές των θεατών, αποσπώντας αβίαστα τα δάκρυα της συγκίνησης.

Και πράγματι: Μπορεί το «Ατίθασο Ρομπότ» να μη συμμερίζεται το πλούσιο lore και τον ανάγλυφο χαρακτήρα των προηγούμενων ταινιών του σκηνοθέτη, καταφέρνει ωστόσο να αποσπάσει με άνεση τα δάκρυά μας, εστιάζοντας στην καθολικότητα των πανανθρώπινων εμπειριών. Θα προτιμούσαμε κάτι πιο συγκεκριμένο; Ίσως, αλλά τα αποτελέσματα (το Wild Robot έχει ήδη σημειώσει 100 εκατομμύρια δολάρια στο παγκόσμιο box office και αποτελεί αδιαμφισβήτητο φαβορί για τη φετινή οσκαρική περίοδο) μιλούν από μόνα τους.

Σε κάθε περίπτωση, ο Σάντερς επιβεβαιώνει για ακόμη μία φορά τη θέση του ως ένα από τα ιερά τέρατα του σύγχρονου animation. Φειδωλός στην παραγωγή του (έχει σκηνοθετήσει και συν-σκηνοθετήσει μόνο 5 φιλμ τα τελευταία 20 χρόνια) θα κάνει μάλλον αρκετό καιρό να μας παραδώσει την επόμενη ταινία του. Εμείς όμως θα περιμένουμε υπομονετικά, έτοιμοι να γνωρίσουμε τον επόμενο παρείσακτο που θα γεννήσει η φαντασία του – παλεύοντας, κι εμείς, να πάμε κόντρα στον προγραμματισμό μας.