Η Εμμανουέλα, ως ριμέικ και ως φαντασίωση, επιστρέφει στο σινεμά 50 χρόνια μετά

Η πρώτη «Εμμανουέλα» κυκλοφόρησε στη Γαλλία τον Ιούνιο του 1974, πριν, δηλαδή, από πενήντα και κάτι χρόνια. Με πρωταγωνίστρια την Σίλβια Κριστέλ στον ρόλο του μοντέλου Εμμανουέλ, η πρώιμη αυτή σοφτ πορνό ταινία του Ζιστ Ζεκέν, που αφηγείται τις σεξουαλικές περιπέτειες της πρωταγωνίστριας στην Μπανγκόκ, «έσπασε ταμεία», κόβοντας 8,9 εκατομμύρια εισιτήρια και ξεκίνησε μια σειρά από επιτυχημένα σίκουελ.

Βασισμένη στην ομότιτλη ερωτική νουβέλα της Εμμανουέλ Αρσάν (ψευδώνυμο της Γαλλο-ταϊλανδής Marayat Rollet-Andriane, αν και στην πραγματικότητα το βιβλίο γράφτηκε από τον σύζυγό της), η ταινία υπήρξε μία από τις πρώτες του είδους της που γνώρισαν τέτοια τεράστια επιτυχία παγκοσμίως και γι αυτό προκάλεσε την παρέμβαση της λογοκρισίας. Ένα ριμέικ της ταινίας, σκηνοθετημένο από την Γαλλίδα κινηματογραφίστρια Οντρέ Ντιουάν και με την Νοεμί Μερλάν («Το Πορτρέτο μιας Γυναίκας που Φλέγεται», «Tár») στον ρόλο της Εμμανουέλ, πρόκειται να κάνει την παγκόσμια πρεμιέρα της στις 20 Σεπτεμβρίου στο διαγωνιστικό τμήμα του 72ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Σαν Σεμπαστιάν.

Η Εμμανουέλα είχε λογοκριθεί και λίγοι ήταν οι κριτικοί που επαίνεσαν την ταινία εκείνη την εποχή

Ακολουθώντας την επιτυχία της τολμηρής ερωτικής ταινίας του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι, «Το τελευταίο τανγκό στο Παρίσι» (1972), με πρωταγωνιστές τον Μάρλον Μπράντο και την Μαρία Σνάιντερ, η «Εμμανουέλα» (1974) περιείχε ερωτικές σκηνές που επεδίωκαν να διευρύνουν τα όρια του επιτρεπτού στον κινηματογράφο. Αν και διαφημίστηκε ως μια γυναικεία σεξουαλική φαντασίωση, φεμινίστριες της εποχής κατηγόρησαν την ταινία, λέγοντας πως η κεντρική της χαρακτήρας Εμμανουέλ ήταν στην ουσία «αντικείμενο ανδρικών φαντασιώσεων».

Λίγοι ήταν οι κριτικοί που επαίνεσαν την ταινία εκείνη την εποχή, με τον Ρότζερ Ίμπερτ της Chicago Sun-Times να είναι ένας από αυτούς. Με την εκμετάλλευση ολοένα και σκληρότερου πορνό μέσα στην επόμενη πενταετία, η «Εμμανουέλα» έμεινε στην ιστορία σαν μία ταινία που τόνιζε το ερωτικό στοιχείο και δεν εστίαζε αποκλειστικά στη σεξουαλική πράξη.

Όπως και το ομώνυμο βιβλίο στο οποίο βασίστηκε η ταινία, η «Εμμανουέλα» έγινε γρήγορα εξαιρετικά δημοφιλής και έπεσε ταυτόχρονα θύμα της λογοκρισίας.

Ενώ πολλές ταινίες κατά τη δεκαετία του 1970 αφαιρούσαν τολμηρές σκηνές για να αποφύγουν το «Χ» της λογοκρισίας, η ταινία του Ζεκέν το αγκάλιασε και κατέληξε να γίνει μια από τις πιο επιτυχημένες γαλλικές ταινίες όλων των εποχών. Ο Ζεκέν αργότερα σκηνοθέτησε και άλλες ταινίες με παρόμοιο περιεχόμενο, όπως την «Ιστορία της Ο» (1975) και τον «Εραστή της Λαίδης Τσάτερλι» (1981), επίσης με πρωταγωνίστρια τη Σίλβια Κριστέλ, οι οποίες γνώρισαν παρόμοια επιτυχία. Τα επτά κινηματογραφικά σίκουελ της ταινίας ή την αμερικανική τηλεοπτική σειρά που ακολούθησαν, μέχρι τη δεκαετία του 1990, δεν τα ανέλαβε εκείνος, όμως κράτησαν την κληρονομιά της Εμμανουέλ ζωντανή μέχρι τις μέρες μας.

Η «Εμμανουέλα» ήρθε το 1975 και στην Αθήνα, όπου προκάλεσε σάλο.

Κάνοντας την πρεμιέρα της στον κινηματογράφο «Όπερα», έπαιξε σε 15 αίθουσες, μέχρι που απαγορεύτηκε από την επιτροπή της λογοκρισίας. Με παρέμβαση του δικηγόρου Αλέξανδρου Λυκουρέζου οι αιθουσάρχες τελικά αθωώθηκαν και η ταινία επέστρεψε στις αίθουσες το 1976, καθώς το θέμα έφτασε μέχρι και στη Βουλή των Ελλήνων. Η επιτυχία της ταινίας ενέπνευσε και την «Μαύρη Εμμανουέλα» (1975), μια ιταλική εκδοχή της πρώτης ταινίας με πρωταγωνίστρια την Λάουρα Γκέμσερ, που έγινε γνωστή κυρίως στην Ευρώπη.

Αν και η φήμη της ταινίας υπήρξε μεγάλη, είναι δύσκολο να φανταστούμε πως μία ταινία που αντιμετωπίζει τον βιασμό ως άλλη μία σεξουαλική φαντασίωση (ενώ μάλιστα η Σίλβια Κριστέλ είχε πει πως τα γυρίσματα ήταν εξαιρετικά δύσκολα, σε σημείο που φοβήθηκε μέχρι και για τη ζωή της) θα μπορούσε να έχει σήμερα την ίδια απήχηση. Αυτή ίσως να ήταν και η πρόκληση που θέλησε να αντιμετωπίσει η Οντρέ Ντιουάν, όταν αποφάσισε να γυρίσει το ριμέικ της ταινίας στην εποχή του #metoo. Η ταινία που θα διαγωνιστεί στο 72ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Σαν Σεμπαστιάν συμπεριλαμβάνει στο καστ, εκτός από την Νοεμί Μερλάν στο ρόλο της Εμμανουέλ, τη Λεά Σεϊντού, τη Ναόμι Γουότς και τον Γουίλ Σαρπ.