Αφιέρωμα σ' αυτό το σκηνοθετικό σύμπαν που λεγόταν Σταύρος Τσιώλης

Η Ταινιοθήκη της Ελλάδος, η Ταινιοθήκη της Θεσσαλονίκης και το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης τιμούν τον Σταύρο Τσιώλη με ένα αφιέρωμα στις ταινίες του, που θα πραγματοποιηθεί από τις 5 έως τις 9 Σεπτεμβρίου στην ταράτσα του Θερινού Κινηματογράφου «Λαΐς» της Ταινιοθήκης της Ελλάδος. Σε αυτό το αφιέρωμα θα έχουμε τη μοναδική ευκαιρία να δούμε στη μεγάλη οθόνη 8 ταινίες του αξέχαστου δημιουργού που αγαπήθηκαν πολύ: «Μικρός δραπέτης», «Ας περιμένουν οι γυναίκες», «Έρωτας στη χουρμαδιά», «Ακατανίκητοι εραστές», «Ο χαμένος θησαυρός του Χουρσίτ Πασά», «Μια τόσο μακρινή απουσία», «Γυναίκες που περάσατε από ’δω» και «Φτάσαμεε!...».

Το αφιέρωμα της Ταινιοθήκης, με τίτλο «Μία τόσο κοντινή παρουσία», θα τιμήσουν με την παρουσία τους εκλεκτοί προσκεκλημένοι και ομιλητές από το στενό οικογενειακό και επαγγελματικό περιβάλλον του Σταύρου Τσιώλη, φίλοι και μελετητές του έργου του. Η Κατερίνα Τσιώλη, κόρη του σκηνοθέτη και βασική του συνεργάτιδα ως σκριπτ, βοηθός σκηνοθέτη, βοηθός παραγωγής και ηθοποιός σε πολλές ταινίες του, αλλά και συνθέτρια, στιχουργός και ερμηνεύτρια σε ορισμένα από τα υπέροχα τραγούδια που κόσμησαν το κινηματογραφικό του έργο, θα παρευρεθεί σε όλες τις ταινίες του αφιερώματος και θα μιλήσει για την πλούσια κινηματογραφική κληρονομιά του πατέρα της.

Την Παρασκευή 6 Σεπτεμβρίου, μετά την προβολή της ταινίας «Ας περιμένουν οι γυναίκες», θα ακολουθήσει live ερμηνεία τραγουδιών από ταινίες του Σταύρου Τσιώλη, από τους Γιάννη Ζουγανέλη, Παύλο Κοντογιαννίδη και Κατερίνα Τσιώλη, συνοδεία πιάνου από τον Θαλή Τριανταφύλλου και κιθάρας από τον Άγγελο Χατζηγιάννη.

Σταύρος Τσιώλης: Σκηνοθέτης και σεναριογράφος του νέου ελληνικού κινηματογράφου με διεθνή επιτυχία

H συνολική πορεία του Σταύρου Τσιώλη στο ελληνικό σινεμά υπήρξε μακρά, σύνθετη και εξαιρετικά ενδιαφέρουσα. Έχοντας αρχικά εργαστεί σε 56 ταινίες ως βοηθός σκηνοθέτη, ο Σταύρος Τσιώλης πραγματοποίησε το σκηνοθετικό του ντεμπούτο με την ταινία «Ο μικρός δραπέτης» (1968), διαπρέποντας αρχικά στα είδη του φιλμ νουάρ και στο κοινωνικό δράμα, με κορωνίδα της πρώτης περιόδου την αξέχαστη ταινία «Κατάχρησις εξουσίας» (1971), με πρωταγωνιστή τον Νίκο Κούρκουλο.

Στη συνέχεια, κι αφότου εξαφανίστηκε πλήρως από τα κινηματογραφικά δρώμενα για δεκατέσσερα ολόκληρα χρόνια, ο Σταύρος Τσιώλης επέστρεψε το 1985 με την ταινία (με τον σχεδόν αυτοβιογραφικό τίτλο) «Μια τόσο μακρινή απουσία» (βραβεία γυναικείων ερμηνειών για την Πέμη Ζούνη και τη Δήμητρα Χατούπη, βραβείο ανδρικής ερμηνείας για τον Μηνά Χατζησάββα, βραβείο καλύτερης φωτογραφίας για τον Γιώργο Αρβανίτη, καθώς και μνεία κριτικών στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης), ενώ την επόμενη χρονιά τη σκυτάλη πήρε το «Σχετικά με τον Βασίλη».

Σημείο αναφοράς στην όψιμη περίοδο του Σταύρου Τσιώλη, πέρα από την τεράστια επιτυχία του «Ας περιμένουν οι γυναίκες», είναι η ταινία «Παρακαλώ, γυναίκες, μην κλαίτε»

Στη δεύτερη περίοδο του έργου του, ο Σταύρος Τσιώλης στρέφεται σε ένα σινεμά ενδοσκοπικό και ιδιοσυγκρασιακό, με μελαγχολική διάθεση και απολογιστικό τόνο, χτίζοντας μια άτυπη γέφυρα με την καταληκτική περίοδο της φιλμογραφίας του, η οποία ολοκληρώνεται με την ταινία «Ακατανίκητοι εραστές» το 1987 και την αποφασιστική έξοδο στην αγαπημένη του Αρκαδία.

Από τις αρχές της δεκαετίας του ’90, με αφετηρία την απολαυστική ταινία «Έρωτας στη χουρμαδιά», η οποία εγκαινιάζει και τη συνεργασία του με τον Αργύρη Μπακιρτζή, το προσωπικό βλέμμα του Σταύρου Τσιώλη αποκρυσταλλώνεται στη μορφή και στο περιεχόμενο που αγαπήθηκε με πάθος από το κοινό: τη σπαρταριστή ηθογραφική κωμωδία που ταξιδεύει με τρυφερότητα στην ελληνική επαρχία, συνδυάζοντας το λαογραφικό στοιχείο, το δηκτικό κοινωνικό σχόλιο και το περιπαικτικό χιούμορ. Σημείο αναφοράς στην όψιμη περίοδο του Σταύρου Τσιώλη, πέρα από την τεράστια επιτυχία του «Ας περιμένουν οι γυναίκες», είναι η ταινία «Παρακαλώ, γυναίκες, μην κλαίτε», όπου ο Σταύρος Τσιώλης ένωσε δυνάμεις στο σενάριο με τον αξέχαστο Χρήστο Βακαλόπουλο. Οι δυο τους αναζήτησαν με πάθος όλα εκείνα τα υφολογικά και δραματουργικά στοιχεία που αποτυπώνουν σε μια κινηματογραφική ταινία την αίσθηση του «ανήκειν», τον καταγωγικό δεσμό και τη βαθύτερη σύνδεση με την άγραφη παράδοση ενός τόπου.

Πρόγραμμα Προβολών

5/9 20.30 «Μικρός δραπέτης» (1968)

Στο κινηματογραφικό του ντεμπούτο, ο Σταύρος Τσιώλης τοποθετεί στο επίκεντρο της ιστορίας του ένα μικρό αγόρι που το σκάει από το αναμορφωτήριο, με σκοπό να βρει τους γονείς του και καταλήγει να κρύβεται στο σπίτι ενός νεαρού κοριτσιού. Ανάμεσά τους θα αναπτυχθεί μια πολύ δυνατή φιλία. Όταν όμως περάσει τυχαία από την περιοχή ο περιοδεύων θίασος των γονιών του μικρού, εκείνοι θα τον πάρουν μαζί τους. Στην τρυφερή σχέση των δύο παιδιών, ο Σταύρος Τσιώλης εντοπίζει κάτι το σχεδόν πρωτογενές, μια ματιά αγνή με παιδική αφέλεια και ανοιχτή καρδιά, η οποία ξορκίζει έναν σκληρό κόσμο που δεν βγάζει νόημα.
Προλογίζουν η Μαρία Κομνηνού (πρόεδρος της Ταινιοθήκης της Ελλάδος) και η Κατερίνα Τσιώλη (μουσικός-ηθοποιός).

Σκηνοθεσία-Σενάριο: Σταύρος Τσιώλης
Ηθοποιοί: Μαρία Παπαϊωάννου, Νίκος Οικονομίδης, Γιώργος Ζωγράφος, Άγγελος Αντωνόπουλος, Μαρία Φωκά, Αϊνα Μάουερ
Διάρκεια: 89΄

6/9 20.30 «Ας περιμένουν οι γυναίκες» (1998)

Το «Ας περιμένουν οι γυναίκες» είναι η κορωνίδα της φιλμογραφίας του Σταύρου Τσιώλη, που με τα χρόνια απέκτησε «cult status», χάρη στη μοναδική αναπαράσταση μιας ολόκληρης εποχής και νοοτροπίας που έχει χαθεί, ωστόσο τα απόνερά της έχουν λιμνάσει στο παρόν. Τρεις μπατζανάκηδες σε κρίσιμη ηλικία μπλέκουν, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, σε εφήμερες ερωτικές περιπέτειες στην περιοχή της λίμνης Βόλβης, ενώ οι οικογένειές τους παραθερίζουν στη Θάσο και... μπορούν να περιμένουν.
Προλογίζουν ο Γιάννης Ζουγανέλης (ηθοποιός-μουσικός) και ο Μελέτης Μοίρας (σκηνοθέτης).

Σκηνοθεσία-Σενάριο: Σταύρος Τσιώλης
Ηθοποιοί: Γιάννης Ζουγανέλης, Αργύρης Μπακιρτζής, Σάκης Μπουλάς, Αγγελική Ηλιάδη, Έμιλυ Παπαχρήστου, Αρχοντούλα Ξένου, Κατερίνα Λούρη, Εύη Καζαντζή
Διάρκεια: 87΄

7/9 20.30  «Έρωτας στη χουρμαδιά» (1990)

Ένας λαδέμπορος και συγχρόνως χορηγός-ευεργέτης της τοπικής ορχήστρας, συντετριμμένος μετά τον θάνατο της λατρεμένης συζύγου του, ξεκινά μια εξωφρενική περιπλάνηση στην Πελοπόννησο παρέα με έναν φίλο του και μουσικό της ορχήστρας, τον οποίο κατηγορεί πως είχε σχέση με τη γυναίκα του. Οι δυο τους αναζητούν μια χουρμαδιά, η οποία θα πιστοποιήσει, σύμφωνα με μια φωτογραφία που έχει στα χέρια του ο έμπορος, την απιστία. Ένα θεοπάλαβο ταξίδι στο παράλογο της ανθρώπινης ύπαρξης, στη δίνη του πένθους, σε μια άλλη Ελλάδα που ξεμακραίνει στον ορίζοντα.
Προλογίζουν η Δώρα Μασκλαβάνου (σκηνοθέτης-ηθοποιός) και ο Νίκος Γραμματικός (σκηνοθέτης).

Σκηνοθεσία-Σενάριο: Σταύρος Τσιώλης
Ηθοποιοί: Λάζαρος Ανδρέου, Αργύρης Μπακιρτζής, Δώρα Μασκλαβάνου, Βίνα Ασίκη, Χρήστος Βακαλόπουλος, Σταύρος Τσιώλης, Μαρία Θάνογλου, Φρόσω Λύτρα, Αντώνης Κιούκας
Διάρκεια: 82΄

22.15 «Ακατανίκητοι εραστές» (1988)

Ο μικρός Βασίλης το σκάει από το ορφανοτροφείο για να βρει τη γιαγιά του στο χωριό. Περιπλανιέται στην ορεινή Αρκαδία και πέφτει πάνω σε μια κοπέλα που της έχει χαλάσει το αυτοκίνητο. Οι δυο τους θα συνεχίσουν την περιπλάνηση για ολόκληρο το καλοκαίρι, μέχρι να γυρίσει ο μικρός στο σπίτι της γιαγιάς, ένα ερείπιο χωρίς κανένα ίχνος ζωής. Η κοπέλα χάνεται και ο μικρός κατεβαίνει στην Τρίπολη, όπου κάνει διάφορες δουλειές για να ζήσει. Ανήμερα της γιορτής του, εγκαταλείπει την πόλη και παίρνει το δρόμο της επιστροφής για τον τόπο του, για να γίνει ο πρώτος κάτοικος του εγκαταλελειμμένου χωριού.
Προλογίζει ο Ηλίας Κανέλλης (δημοσιογράφος).

Σκηνοθεσία-Σενάριο: Σταύρος Τσιώλης
Ηθοποιοί: Τάσος Μηλιώτης, Όλια Λαζαρίδου, Μαρία Πανούτσου, Κωνσταντίνος Τζούμας
Διάρκεια: 80΄

8/9 20.30  «Ο χαμένος θησαυρός του Χουρσίτ Πασά» (1995)

Εκκινώντας από ένα πραγματικό γεγονός, τη μαζική απόδραση 80 κρατουμένων από τις φυλακές της Αθήνας στις 29 Ιανουαρίου 1993, η ταινία παρακολουθεί την πορεία μιας ομάδας απελπισμένων ανθρώπων προς το μάταιο όνειρο για μια καλύτερη ζωή. Με οδηγό έναν ακριβοπληρωμένο χάρτη, δέκα δραπέτες των φυλακών Κορυδαλλού και μία όμηρος διασχίζουν την Πελοπόννησο αναζητώντας τον χαμένο θησαυρό του στρατηγού Χουρσίτ Πασά και, μαζί τους, ο θεατής ταξιδεύει σε περιοχές της Ελλάδας ξεχασμένες, γεμάτες μυστήριο και ομορφιά.
Προλογίζουν ο Στέλιος Χαραλαμπόπουλος (σκηνοθέτης) και ο Δημήτρης Μανιάτης (συγγραφέας-δημοσιογράφος).

Σκηνοθεσία: Σταύρος Τσιώλης
Σενάριο: Σταύρος Τσιώλης, Χρήστος Βακαλόπουλος, Γιώργος Τζιώτζιος
Ηθοποιοί: Αργύρης Μπακιρτζής, Λίνα Κοσσυφίδου, Βαλεντίνα Παπαδημητράκη, Τάκης Μόσχος, Μάκης Κοντιζάς, Μήτσος Καραμήτσος, Μιχάλης Γιαννάτος, Χάρης Μιχαλογιαννάκης, Πέτρος Καλογερόπουλος, Γιώργος Παναγιωταράκος, Δημοσθένης Κομποτιάτης, Άννα Τσουκαλά
Διάρκεια: 85΄

22.15 «Μια τόσο μακρινή απουσία» (1986)

Η Αγγελική, διαμαρτυρόμενη για τον εγκλεισμό της μεγαλύτερης και ατίθασης αδερφής της στο ψυχιατρείο, την παίρνει από το ίδρυμα, αντιμετωπίζοντας τη σκληρή πίεση και εχθρότητα της οικογένειάς της και την αδιαφορία των φίλων της. Μια σπαρακτική ιστορία αφοσίωσης και θυσίας, η οποία συγκινεί με τη δραματουργική δύναμη και την λιτότητά της.
Προλογίζει η Δήμητρα Χατούπη (ηθοποιός).

Σκηνοθεσία-Σενάριο: Σταύρος Τσιώλης
Ηθοποιοί: Πέμυ Ζούνη, Δήμητρα Χατούπη, Μηνάς Χατζησάββας, Μπέτυ Βαλάση, Ζαχαρίας Ρόχας, Κωνσταντίνος Τζούμας
Διάρκεια: 84΄

9/9 20.30 «Γυναίκες που περάσατε από ’δω» (2017)

Δύο άνεργοι άντρες προσλαμβάνονται να φυλάξουν τσίλιες σε αθηναϊκό σπίτι, όπου παράνομα προστίθεται ένα δωμάτιο. Από τον δρόμο περνούν πολλοί άνθρωποι, πιθανόν και πολεοδόμοι και ελεγκτές του ΙΚΑ, που υποκρίνονται τους αθώους διαβάτες για να πετύχουν την επ' αυτοφώρω σύλληψη παρανομούντων! Πολεοδόμοι και ελεγκτές του ΙΚΑ δεν θα περάσουν από ‘δω! Ο δρόμος, όμως, είναι πέρασμα. Γυναίκες και άνδρες που θα τον διαβούν κουβαλάνε όνειρα, πληγές, ελπίδες και άσβεστη την ανάγκη της θαλπωρής που υπόσχεται η ανθρώπινη επικοινωνία και ο έρωτας. Στη διάρκεια μιας μέρας και μιας νύχτας, οι δύο άνεργοι άνδρες, απροετοίμαστοι, θα δεχθούν με φόβο, έκπληξη και θαυμασμό το μεγάλο αίνιγμα και το μεγάλο θαύμα της αληθινής ζωής.
Προλογίζουν ο Ερρίκος Λίτσης (ηθοποιός) και η Ολυμπία Μυτιληναίου (διευθύντρια φωτογραφίας).

Σκηνοθεσία-Σενάριο: Σταύρος Τσιώλης
Ηθοποιοί: Κωνσταντίνος Τζούμας, Ερρίκος Λίτσης, Ελένη Ουζουνίδου, Κωνσταντία Τάκαλου, Έλλη Τρίγγου, Τάκης Χρυσικάκος, Αινείας Τσαμάτης, Ρόζα Προδρόμου, Μιχάλης Σαράντης
Διάρκεια: 85΄

22.15 «Φτάσαμεε!...» (2004)

Αύγουστος, και το περίφημο νυχτερινό κέντρο του Μίμη («The River») στη Λιβαδειά χρειάζεται επειγόντως ορχήστρα, μιας και στους Δελφούς ξεκίνησε ήδη το Μεγάλο Συνέδριο Ελληνοαμερικανών Ομογενών. Από τα χαράματα αρχίζουν να καταφθάνουν μουσικά συγκροτήματα από όλη την Ελλάδα για να πάρουν τη δουλειά! Στη διάρκεια του εικοσιτετράωρου, 40 μουσικοί και τραγουδιστές θα προβάρουν τα τραγούδια τους, θα λογομαχήσουν, θα αναπολήσουν, θα φλερτάρουν, τρώγοντας, πίνοντας, τραγουδώντας και παίζοντας μουσική. Ένα πολύχρωμο μωσαϊκό χαρακτήρων ξεδιπλώνεται, αποκαλύπτοντας έναν ολότελα διαφορετικό κόσμο που αναπνέει δίπλα μας.
Προλογίζει ο Άκης Καπράνος (κριτικός κινηματογράφου).

Σκηνοθεσία-Σενάριο: Σταύρος Τσιώλης
Ηθοποιοί: Μάκης Κοντιζάς, Γιάννης Ζουγανέλης, Παύλος Κοντογιαννίδης, Άννα Παναγιωτοπούλου, Χρήστος Τσάγκας, Κωνσταντίνα, Ταμίλα Κουλίεβα, Πάνος Σκουρολιάκος, Ελένη Φιλίνη
Διάρκεια: 90΄

Εισιτήρια: 6 ευρώ (γενική είσοδος). Κάρτα 3 προβολών: 12 ευρώ.
Η Ταινιοθήκη της Ελλάδας προσφέρει την δυνατότητα online κράτησης εισιτηρίων εδώ.