Σαν σήμερα: Τι έκανε τόσο ξεχωριστή την Ίνγκριντ Μπέργκμαν

«Διέσχισα τη διαδρομή από αγία σε πόρνη και πίσω πάλι σε αγία, όλα μέσα σε μια ζωή». Η θρυλική ατάκα της Ίνγκριντ Μπέργκμαν συνοψίζει τη διαδρομή της σταρ του Χόλιγουντ. Υπήρξε μια μοντέρνα γυναίκα - πιο μοντέρνα από ότι η εποχή της μπορούσε να αντέξει. Έζησε μια ζωή πλούσια σε συναίσθημα, μην μπαίνοντας σε κανόνες και καλούπια.

Η Ίνγκριντ Μπέργκμαν που «είδε» τη ζωή της να αρχίζει και να σβήνει στις 29 Αυγούστου (1915 - 1982), ξεκίνησε την καριέρα της στη Στοκχόλμη, την απογείωσε στην Αμερική, συνέχισε στη Ρώμη και την τερμάτισε στο Λονδίνο. Μια καριέρα πολυτάραχη, σε μια διαδρομή μιας σούπερ σταρ που δεν έπαιξε ποτέ με κανένα συμβατικό όρο το παιχνίδι της δημοσιότητας, για την τέταρτη σημαντικότερη σταρ του αμερικανικού σινεμά όλων των εποχών, όπως την έχει ανακηρύξει η Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου.

Τα πρώτα χρόνια της Ίνγκριντ Μπέργκμαν

Η Μπέργκμαν ήταν μόλις δύο ετών όταν πέθανε η μητέρα της και περίπου μια δεκαετία αργότερα πέθανε και ο πατέρας της. Αν και ντροπαλή, ονειρευόταν από καιρό να γίνει ηθοποιός και εργάστηκε επιμελώς για να εισαχθεί στη Βασιλική Σχολή Δραματικού Θεάτρου της Στοκχόλμης, όπου σπούδασε για ένα χρόνο. «Ήταν ο ενθουσιασμός του πατέρα μου που με μετέτρεψε σε ηθοποιό», είχε δηλώσει η ίδια.

Η πρώτη της αξιόλογη κινηματογραφική εμφάνιση ήταν στην ταινία Munkbrogreven (1935- Ο κόμης της γέφυρας του παλιού μοναχού), και ακολούθησαν απαιτητικοί ρόλοι σε σουηδικές ταινίες όπως το πρωτότυπο Intermezzo (1936) και En kvinnas ansikte (1938- Το πρόσωπο μιας γυναίκας). Το 1939 πρωταγωνίστησε στη χολιγουντιανή εκδοχή του Intermezzo, η οποία σημείωσε μεγάλη εισπρακτική επιτυχία.

Η προβολή στο Χόλιγουντ

Η Μπέργκμαν, αν και γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Σουηδία, κατάφερε να κερδίσει τις καρδιές των θεατών παγκοσμίως και να χαρακτηριστεί ως η τέλεια «Αμερικάνα». Ήταν γνωστή για τη φυσική ομορφιά της - τα γαλάζια μάτια της, τα έντονα ζυγωματικά και τα μεγάλα χείλη.

Έγινε σταρ με την Καζαμπλάνκα (1942), μια από τις πιο εμβληματικές ταινίες του κινηματογράφου. Σε αυτό το ρομαντικό δράμα, η Μπέργκμαν υποδύθηκε την Ίλσα Λουντ, μια γυναίκα διχασμένη ανάμεσα σε δύο άνδρες (τους οποίους υποδύονταν οι Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ και Πολ Χένριντ) κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

Η Μπέργκμαν, πλέον περιζήτητη, εμφανίστηκε σε μια σειρά από κριτικές και εμπορικές επιτυχίες, όπως το Για ποιον χτυπάει η καμπάνα (1943), που βασίστηκε στο μυθιστόρημα του Έρνεστ Χέμινγουεϊ, και το φιλμ νουάρ Gaslight (1944). Στην τελευταία ταινία πρωταγωνίστησε ως μια γυναίκα της οποίας ο σύζυγος (Charles Boyer) προσπαθεί να την τρελάνει και η ερμηνεία της της χάρισε το Όσκαρ καλύτερης ηθοποιού.

Η Μπέργκμαν έλαβε άλλο ένα Όσκαρ για την ερμηνεία της ως καλόγρια στην ταινία The Bells of St. Mary's (1945). Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου κέρδισε επίσης την αναγνώριση για δύο θρίλερ που σκηνοθέτησε ο Άλφρεντ Χίτσκοκ: Spellbound (1945), στο οποίο υποδύθηκε μια ψυχίατρο που προσπαθεί να βοηθήσει έναν ασθενή με αμνησία (Gregory Peck), και Notorious (1946), ένα δράμα κατασκοπείας στο οποίο συμπρωταγωνίστησε ο Γκάρι Γκράντ.

Το «σκάνδαλο» και ο έρωτας της Μπέργκμαν με τον Ρομπέρτο Ροσσελίνι

Η Ίνγκριντ Μπέργκμαν είχε αρχικά παντρευτεί τον Σουηδό γιατρό Πέτερ Λίνστοβ, με τον οποίο είχε μια κόρη. Το 1949 η Μπέργκμαν έστειλε ένα γράμμα στον Ιταλό σκηνοθέτη, Ρομπέρτο Ροσσελίνι, ζητώντας του να παίξει σε μία ταινία του.

«Αγαπητέ Ρομπέρτο, Είδα τις ταινίες σου “Open City” και “Paisan” και μου άρεσαν πάρα πολύ. Αν χρειάζεσαι μία Σουηδή ηθοποιό που μιλάει πολύ καλά αγγλικά, δεν έχει ξεχάσει τα γερμανικά της, δεν είναι πολύ κατανοητή στα γαλλικά και στα ιταλικά, ξέρει μόνο να λέει “ti amo”, είμαι έτοιμη να έρθω και να κάνω μία ταινία μαζί σου.» Όπερ και εγένετο.

Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας Stromboli (1950), ξεκίνησε το ειδύλλιο μετάξυ Μπέργκμαν και Ροσσελίνι και απέκτησαν έναν γιο πριν πάρει διαζύγιο από τον πρώτο της σύζυγο. Τα νέα συγκλόνισαν τη συντηρητική αμερικάνικη κοινωνία του 1950. Η γυναίκα που είχαν ως πρότυπο ομορφιάς, χαρακτήρα και αγνότητας, απατούσε τον σύζυγό της μπροστά στης κάμερες. Ακολούθησε «σκάνδαλο» με τα σχόλια να διαδέχονται το ένα το άλλο. Ένας Αμερικανός γερουσιαστής την αποκάλεσε χαρακτηριστικά «φρικτό παράδειγμα γυναικείας συμπεριφοράς και ισχυρή επιρροή για το κακό».

Η αμερικανική σόου μπιζ αρνούνταν να τη δεχτεί πίσω και ο Λίντστρομ καθυστέρησε να συμφωνήσει στο διαζύγιο για να αναγκάσει την Μπέργκμαν να γεννήσει το παιδί της ως «μπάσταρδο». Το σκάνδαλο έφτασε μέχρι την αμερικάνικη γερουσία, η οποία κατήγγειλε την ανήθικη συμπεριφορά της ηθοποιού.

Οι δύο τους παντρευτήκαν στο Μεξικό και επέστρεψαν στην Ευρώπη, μακριά από τα φώτα και τις «κατηγορίες» των Χόλιγουντ. Η Ίνγκριντ Μπέργκμαν εμφανίστηκε σε ιταλικές και γαλλικές ταινίες, όπως το Europa '51 (1952, Η μεγαλύτερη αγάπη) και το Viaggio in Italia (1954, Ταξίδι στην Ιταλία), αλλά οι ταινίες δεν γνώρισαν ανάλογη επιτυχία.

Η επιστροφή στην Αμερική

Πέρασαν εφτά χρόνια και ένα διαζύγιο από τον Ροσελίνι, με τον οποίο απέκτησε δύο παιδιά, μέχρι να καταφέρει η Μπέργκμαν να επιστρέψει στην Αμερική. Βέβαια πριν χωρίσουν, η Μπέργκμαν είχε ήδη βρει τον επόμενο άντρα της ζωής της, τον Σουηδό Λαρς Σμιτ. Τον παντρεύτηκε μερικούς μήνες μετά το διαζύγιό της.

Η Μπέργκμαν επέστρεψε θριαμβευτικά στο Χόλιγουντ με την ταινία Αναστασία (1956), για την οποία κέρδισε το δεύτερο Όσκαρ της. Συνέχισε να εμφανίζεται σε παραγωγές του Χόλιγουντ, όπως το The Inn of the Sixth Happiness (1958), καθώς και σε ευρωπαϊκές ταινίες.

Κέρδισε το τρίτο της Όσκαρ, καλύτερου γυναικείου ρόλου, για τον ρόλο της στην πολύ επιτυχημένη ταινία Φόνος στο Οριάν Εξπρές (1974). Λιγότερο αργότερα διαγνώστηκε με καρκίνο στο μαστό, όμως δεν σταμάτησε να παίζει. Εκείνη την περίοδο γύρισε άλλωστε και μια από τις καλύτερες ταινίες της, τη «Φθινοπωρινή Σονάτα» του Ίγκμαρ Μπέργκμαν, όπου έδωσε μια μνημειώδη ερμηνεία.

Ο τελευταίος της ρόλος ήταν αυτός της Γκόλντα Μέιρ, της Ισραηλινής πρωθυπουργού, στο τηλεοπτικό έργο A Woman Called Golda (1981). Για τον ρόλο αυτό της απονεμήθηκε μετά θάνατον βραβείο Emmy το 1982.

Πέθανε την ίδια χρονιά την ημέρα των γενεθλίων της (στις 29 Αυγούστου) στο Λονδίνο, σε ηλικία 67 ετών. Στο πλευρό της ήταν ο τρίτος σύζυγός της, Λαρς Σμιντ, από τον οποίο είχε πάρει διαζύγιο λίγα χρόνια νωρίτερα. Η μέρα λοιπόν είναι η πλέον κατάλληλη για το ντοκιμαντέρ «Ingrid Bergman: In Her Own Words», μια ενδελεχή προσέγγιση της ζωής της, όμοια με ένα ταξίδι από την Ευρώπη ως την Αμερική, της «τέλειας» Αμερικανίδας που συγκλόνισε με το σκάνδαλο της εποχής και που έζησε μια ζωή χωρίς όρια όπως επιθυμούσε, χωρίς να σκέφτεται τις συνέπειες και τον αντίκτυπο των επιλογών της.