26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: 6 φιλμ που θα συζητηθούν

Στο Τμήμα των Ανοιχτών Οριζόντων θα προβληθεί το «The Gullspang Miracle» της Μαρία Φρέντρικσον. Το φιλμ, σουηδο-δανο-νορβηγικής παραγωγής, μέσα σε 109 λεπτά παρουσιάζει την παράξενη ιστορία δύο αδελφών που σχεδίαζαν να αγοράσουν ένα διαμέρισμα στην κωμόπολη Gullspang της Σουηδίας. Όταν πηγαίνουν να δουν το σπίτι για το οποίο είχαν «ένα τρομερό ένστικτο», έκπληκτες συνειδητοποιούν πως η πωλήτρια είναι ολόιδια με τη μεγαλύτερη αδερφή τους, η οποία αυτοκτόνησε 30 χρόνια πριν. Μια ταινία που ξεκινά ως απόκοσμη ιστορία οικογενειακής επανένωσης, γρήγορα ανοίγει σαν το κουτί της Πανδώρας και καταλήγει σε μια απρόσμενη συνθήκη όπου οι ζωές των τριών γυναικών στροβιλίζονται εκτός ελέγχου.

Ο Αμός Γκούτμαν (1954-1993) υπήρξε ξεχωριστός Ισραηλινός σκηνοθέτης. Όσο ζούσε ήταν το μαύρο πρόβατο για το συντηρητικό ισραηλινό κινηματογραφικό κατεστημένο. Μετανάστης από τη Ρουμανία, δεν βρήκε ποτέ πραγματικά τη θέση του στη νέα του πατρίδα. Ήταν ομοφυλόφιλος και γύρισε τις πρώτες ισραηλινές ταινίες γύρω από αυτή τη θεματολογία. Ήθελε να κάνει ταινίες που να αφορούν όλο τον κόσμο, όχι μόνο το Ισραήλ. Όταν διασκεύασε, το 1987, το έργο του Γιόραμ Κανιούκ «Himmo Melech Yerushalaim» χρωμάτισε ακόμη και τις πιο ιερές στιγμές της ιστορίας του Ισραήλ με καμπ πινελιές. Ήταν τολμηρός, αλλά πρόλαβε να γυρίσει μόνο τέσσερις ταινίες πριν πεθάνει από AIDS. Το έργο «Taboo - Amos Guttman» σε σκηνοθεσία Σόλι Μιλάμεντ, που αποτελείται κυρίως από αποσπάσματα της τελευταίας συνέντευξης του Γκούτμαν, θα προβληθεί στους Ανοιχτούς Ορίζοντες.

Σημαντική στιγμή για το 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης είναι η παγκόσμια πρεμιέρα (στο τμήμα των Ανοιχτών Οριζόντων) του ιταλικού φιλμ «The Gospel According to Ciretta». Μια παράξενη βιογραφία από την Καρολάιν Φον Ντερ Ταν, που μέσα σε 75 λεπτά ξετυλίγει το νήμα της ζωής ενός άντρα. Ο Σιρέτα ζει στο δικό του σύμπαν θρησκείας, φαντασίας και εφευρετικότητας, σε έναν προσωρινά κλειστό χώρο θεάτρου στο ιστορικό κέντρο της Νάπολης. Ασχολείται περιστασιακά με την πορνεία και λατρεύει την Παναγία. Είναι ευλογημένος με υπέροχη φωνή και ερμηνευτικό ταλέντο και θέλει να πραγματοποιήσει μια μεγάλη πομπή προς τιμήν της Παναγίας. Αλλά το θέατρο όπου διαμένει πωλείται και ο Σιρέτα βρίσκεται σε αδιέξοδο.

Ένα ακόμη έργο που θα απολαύσουν κυρίως οι σινεφίλ –πρωταγωνιστής είναι ο διάσημος σκηνοθέτης Άκι Καουρισμάκι– είναι το γαλλοφινλανδικό «Cinema Laika» σε σκηνοθεσία Βέλικο Βίντακ, επίσης στους ιδιαίτερα δυναμικούς φέτος Ανοιχτούς Ορίζοντες. Σε ένα χωριό στη Φινλανδία, που τους τελευταίους δύο αιώνες ασχολείται με μεταλλουργικές δραστηριότητες, ο Καουρισμάκι και ο φίλος του, ποιητής και συγγραφέας Μίκα Λάτι, κατασκευάζουν τον δικό τους κινηματογράφο σε ένα παλιό χυτήριο. Χρησιμοποιώντας ανακυκλωμένο ξύλο, μέταλλο και μεταχειρισμένα έπιπλα, ο σκηνοθέτης και οι κάτοικοι της περιοχής κατασκευάζουν από κοινού το Kino Laika. Ο χώρος περιβάλλεται από Cadillac, μοτοσικλέτες, ροκ μπαρ και την ομορφιά της φύσης που προκαλεί δέος, ενσωματώνοντας την ουσία της γοητείας του κινηματογράφου – ένα μέρος όπου η μαγεία βρίσκεται στη βαθιά του ικανότητα να υποκινεί την αλλαγή.

Στο «Time takes a cigarette» η ιαπωνικής καταγωγής Άγια Κορέτζκι που ζει μόνιμα από το 1992 στην Πορτογαλία, μέσα σε 32 λεπτά παρουσιάζει την πανκ ροκ σκηνή της δεύτερης πατρίδας της. Στο μεταίχμιο της δεκαετίας του ’70 και των αρχών της δεκαετίας του ’80 στην πόλη του Πόρτο στην Πορτογαλία, άρχισαν να ξεφυτρώνουν συναυλίες από ροκ και πανκ συγκροτήματα. Λίγα μόλις χρόνια νωρίτερα, στις 25 Απριλίου 1974, ήρθε το τέλος της μακροβιότερης δικτατορίας στην Ευρώπη και σκόρπισαν άνεμοι πολιτικής και δημιουργικής ελευθερίας. Μέσα από μια αλληλουχία συναρπαστικών ταμπλό βιβάν, τα οποία αναπαριστούν φωτογραφίες μιας μάλλον νοσταλγικής εποχής αλλά αξιοποιώντας μοντέλα της δικής μας, η ταινία μοιράζεται μερικές από τις πιο εκκωφαντικές αφηγήσεις εκείνης της τρελής εποχής, οι οποίες δεν κατάφεραν ποτέ να φτάσουν στ' αυτιά μας. Το φιλμ κάνει τη διεθνή πρεμιέρα του στη Θεσσαλονίκη, επίσης στο Τμήμα Οριζόντων, αλλά στην κατηγορία των μικρού μήκους φιλμ.

Τέλος, στο ξεχωριστό τμήμα Top Docs θα προβληθεί το «Viva Varda!» του Γάλλου Πιερ Ανρί Ζιμπέρτ. Όταν η Ανιές Βαρντά («γιαγιά του Νέου Κύματος») απεβίωσε τον Μάρτιο του 2018, πλήθος νεκρολογιών πλημμύρισαν το διαδίκτυο, αλλά ο κόσμος δεν φαινόταν έτοιμος να αποχαιρετήσει ένα από τα μεγαλύτερά του είδωλα. Αυτό το τρυφερό πορτρέτο της πρωτοπόρου σκηνοθέτριας του μεταπολεμικού κινηματογράφου, η οποία τιμήθηκε από το Χόλιγουντ όσο βρισκόταν εν ζωή, δείχνει με τρόπο αυθόρμητο και άμεσο τους λόγους για τους οποίους η Βαρντά έχει γίνει πηγή έμπνευσης για μια ολόκληρη γενιά νέων κινηματογραφιστών, αφού κατάφερε να επαναπροσδιορίσει πώς μπορούν να μοιάζουν οι ταινίες και ποιες ιστορίες είναι δυνατόν να διηγηθούν. Ενώ συχνά υποδυόταν και προέβαλλε τον ίδιο της τον εαυτό μέσα από τον φακό της, αυτό το ντοκιμαντέρ παρουσιάζει για πρώτη φορά στα χρονικά ένα κόντρα πλάνο χρησιμοποιώντας αρχειακό υλικό που δεν έχουμε ξαναδεί και διαφωτιστικές συνεντεύξεις με την οικογένεια, τους φίλους και τους συνεργάτες της. Το ντοκιμαντέρ «Viva Varda!», που δημιουργήθηκε από ντοκιμαντερίστα με ειδίκευση στην ιστορία του κινηματογράφου, αποκαλύπτει μία ολοκαίνουργια οπτική στη ζωή και στην καριέρα της επιδραστικής δημιουργού, αναδεικνύοντας για ακόμη μια φορά το πραγματικό νόημα του γυναικείου βλέμματος.