H Νίνα Βελιγράδη μας συστήνει το Kino Athens Film Festival

Το Kino Athens International Independent Film Festival έρχεται για δεύτερη χρονιά, 1-10 Μαρτίου, στην Τεχνόπολη, στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης και στο Σεράφειο, για να μας συστήσει ταινίες του ανεξάρτητου κινηματογράφου από όλο τον κόσμο, αλλά και για να μας θυμίσει ότι ο κινηματογράφος είναι μια ζωντανή τέχνη σε διαρκή κίνηση και δημιουργία. Kάνοντας τη δουλειά του προγραμματισμού ταινιών για 20 χρόνια στην Ελλάδα και το εξωτερικό, η Νίνα Βελιγράδη είναι πλέον στο τιμόνι αυτού του νέου αλλά πολύ δυναμικού, όπως και η ίδια, κινηματογραφικού θεσμού που φιλοδοξεί να εδραιωθεί ως ένα από τα μεγάλα Φεστιβάλ της Ευρώπης. Η διευθύντρια του Διεθνούς Φεστιβάλ Ανεξάρτητου Κινηματογράφου της Αθήνας - KINO ATHENS, η οποία το οραματίστηκε και με την ομάδα της το υλοποιεί, με αφορμή το πρόγραμμα του Φεστιβάλ που μόλις ανακοινώθηκε, μας συστήνει ως τόπο συνάντησης πολιτισμών, ιδεών και καινοτόμων μορφών έκφρασης και μας καλεί να γίνουμε μέρος του.

Νίνα, τι είναι το Kino Athens;
Το KINOATHENS International Independent Film Festival είναι το πρώτο ευρωπαϊκά αναγνωρισμένο ανεξάρτητο φεστιβάλ κινηματογράφου της χώρας. Είμαστε γνησίως ανεξάρτητο Φεστιβάλ, δεν έχουμε πάρει χρήματα από πουθενά και δεν έχουμε δεσμεύσεις σε κανέναν. Επιλέξαμε να δημιουργήσουμε έναν χώρο στον οποίο ο μόνος λόγος για να προγραμματιστεί μια ταινία είναι η καλλιτεχνική της επάρκεια. Είμαστε εναντίον οποιασδήποτε διάκρισης, ακόμα και αν αυτή είναι θετική. Για παράδειγμα, υπάρχει μια τάση υπέρ των γυναικών στο πλαίσιο του MeToo. Ο φεμινισμός για μένα δεν είναι μια εποχιακή μόδα, με πρεσβεύει πάντα. Επομένως, το KINOATHENS δεν θα προγραμματίσει μία ταινία γιατί είναι φτιαγμένη από γυναίκα, η ταινία θα πρέπει να είναι καλλιτεχνικά επαρκής. Αναγνωρίζουμε ότι οι γυναίκες είναι το πιο αδικημένο κομμάτι της κινηματογραφικής βιομηχανίας και προσπαθούμε να μην γίνονται αδικίες, λάθη ή παραλήψεις στην επιλογές μας. Με άλλα λόγια αυτό που προσπαθούμε είναι να αποδημήσουμε τη μεροληψία και την προκατάληψη, οπότε για εμένα είναι σημαντικό, τόσο εγώ, όσο και η ομάδα προγράμματος να διαβάζουμε βιβλία, να βλέπουμε ταινίες από πολλά μέρη αλλά και να είμαστε ζωντανοί.

Πώς ακριβώς το εννοείς, να «είσαστε ζωντανοί»;
Όταν επιλέγεις ταινίες κλείνεσαι στον κόσμο των ταινιών και χάνεις τα άλλα σου ενδιαφέροντα, τις άλλες σου δραστηριότητες, και τις άλλες σου συνδέσεις με τον κόσμο. Οπότε ο τρόπος μου για να το κάνω είναι ακριβώς αυτός, να έχω πολλούς φίλους και σε πολλές διαφορετικές θέσεις, δηλαδή να είμαι φίλη με σερβιτότους, λογιστές, καθαριστές, παρκαδόρους, για μένα όλοι έχουν την ίδια ακριβώς αξία με τους διευθυντές μεγάλων Φεστιβάλ. Κάνω όσο το δυνατόν μεγαλύτερη προσπάθεια για να καταλαβαίνω πώς είναι η ζωή για τους άλλους ανθρώπους και να είμαι συνειδητή αναφορικά με τα προνόμιά μου.  Επίσης, προσπαθώ να βλέπω ταινίες χωρίς υπότιτλους, εάν γίνεται, ώστε το μυαλό μου να πηγαίνει στην αυθεντική γλώσσα και όχι στα Αγγλικά. Ο προγραμματισμός ταινιών έχει να κάνει με την αποδόμηση, την αποδόμηση των προνομίων, των τάξεων, των διαλεκτικών.

Στο site σας γράφετε ότι το Kino Athens είναι ένα Film society. Τι σημαίνει αυτό;
Το Kino Athens δεν είναι μόνο ένα φεστιβάλ που γίνεται κάθε Μάρτιο, προσπαθούμε να κάνουμε δράσεις και προβολές στη διάρκεια του χρόνου. Ξεκινήσαμε μέσα με το project «Ελάφι».

Τι είναι το Ελάφι;
Το Ελάφι είναι το σύμβολο του Φεστιβάλ, όπως είναι η Αρκούδα για το Βερολίνο. Στην πραγματικότητα ήταν κάτι που είχαμε σκεφτεί και σχεδιάσει το 2013 στη Νέα Υόρκη, αλλά τότε δεν καταφέραμε να το υλοποιήσουμε. Κατά τη διάρκεια της καραντίνας, τακτοποιώντας τα συρτάρια, βρήκα τον φάκελο του 2013 με όλο το project μέσα. Το κάναμε πραγματικότητα μέσα στην καραντίνα. Τον πρώτο χρόνο κάναμε προβολές στο Bios κάθε Πέμπτη. Κάποια στιγμή καταθέσαμε στο Yπουργείο Πολιτισμού την πρότασή μας για μετάλλαξή του σε φεστιβάλ, αλλά απορρίφθηκε χωρίς να μας εξηγήσουν γιατί. Συνεχίσαμε να κάνουμε προβολές, επιλέγοντας ταινίες που δεν είχαν παιχτεί στην Ελλάδα, ο σκοπός μας από την αρχή ήταν να φωτίσουμε ταινίες που για κάποιο λόγο ήταν στο σκοτάδι,  αρκετά γνωστές στο εξωτερικό στο arthouse περιβάλλον. Έτσι το Kino Athens από την αρχή ήταν ένας μικρός διορθωτής για τις ταινίες που για διάφορους λόγους είχαμε χάσει στην Αθήνα τα τελευταία χρόνια. Και φυσικά αυτό κάναμε πέρσι, με το πρώτο Φεστιβάλ, και αυτό συνεχίζουμε να κάνουμε.

Μίλησέ μας λίγο για το περσινό Kino Athens, που ήταν η αρχή.
Στο περσινό Kino Athens κάναμε μία ανοιχτή πρόσκληση για να καταθέσουν τις ταινίες τους δημιουργοί από όλο τον κόσμο. Δηλαδή μπαίνει ο οποιοσδήποτε στο site μας, πατάει εκεί που γράφει submit your film και μπορεί να στείλει ταινία οποιοσδήποτε θέλει συμμετάσχει. Πέρσι είχαμε λάβει 5.000 ταινίες από 100 χώρες. Ήταν ένα αδιανόητο νούμερο για να διαχειριστούμε, αλλά τις είδαμε όλες. Δύσκολη η επιλογή, αλλά νομίζω ότι βγήκε ένα πολύ καλό πρόγραμμα περίπου 40 ταινιών. Πέρσι το φεστιβάλ έγινε σε δύο χώρους, στο Σεράφειο και στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, για 4 μέρες, σε μία πολύ δύσκολη περίοδο γιατί οι ημερομηνίες έπεσαν πάνω στο δυστύχημα των Τεμπών. Είχαμε το εθνικό πένθος όποτε το μετακινήσαμε μια βδομάδα αργότερα. Μείναμε πολύ ευχαριστημένοι από την διοργάνωση και από τους στενούς μας συνεργάτες στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης και στο Σεράφειο.

Κατά τη διάρκεια αυτής της χρονιάς καταφέραμε να αυξήσουμε τις ημερομηνίες του φεστιβάλ μας, φτάνοντας τις 10 ημέρες, όπως και τους συνεργαζόμενους χώρους μας. Είμαστε υπερήφανοι που βρίσκουμε την Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων ανάμεσα στους χώρους φιλοξενίας μας. Επιπλέον, διευρύναμε τη στρατηγική ανάπτυξής μας με περισσότερες ταινίες και περισσότερες προβολές για το φεστιβάλ. Επεκτείναμε τις ενότητες προγραμματισμού μας με ένα Εθνικό Διαγωνιστικό Τμήμα, που περιλαμβάνει τον εθνικό μας κινηματογράφο και ένα τμήμα KINOJunior για τους νεότερους θεατές. Αυτή η ανάπτυξη του Φεστιβάλ κατέστη δυνατή μόνο χάρη στην υποστήριξη της πόλης της Αθήνας και των ανθρώπων της. Ο Δήμος της Αθήνας υπήρξε και εξακολουθεί να είναι ο πιο ένθερμος υποστηρικτής της Ανεξαρτησίας μας. Ακούγαμε συνέχεια «θα κάνετε ό,τι θέλετε» και αυτό ήταν πολύ πιο σημαντικό από τα χρήματα.

Και μέσα σ’ όλα αυτά σας ήρθε και μία αιγίδα ευρωπαϊκού κοινοβουλίου!
Ναι! Η αιγίδα του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου είναι κάτι πολύ δύσκολο να το κερδίσεις, δίνεται σε πολύ λίγα event κάθε χρόνο. Αποτελεί μια άκρως τιμητική αναγνώριση του έργου και των προσπαθειών μας από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το οποίο μας παραχώρησε την αιγίδα του ως ένδειξη ηθικής υποστήριξης. Η αιγίδα αυτή αποτελεί σαφή αναγνώριση της ξεκάθαρης ευρωπαϊκής κατεύθυνσης του φεστιβάλ προς μια δίκαιη, ενωμένη και ποικιλόμορφη ήπειρο.

Εξ αρχής είχαμε δηλώσει ότι η αποστολή μας είναι η ενίσχυση της συνολικής αποδοχής, η εξάλειψη των προκαταλήψεων, η προώθηση των πλεονεκτημάτων της διαφορετικότητας στην κοινωνία μας. Το diversity είναι βασικό για εμάς και είναι μια ευρωπαϊκή αξία για ίση πρόσβαση σε όλους τους δημιουργούς να στείλουν την ταινία τους και να έχουν ίσες ευκαιρίες να την δει κάποιος και να αποφασίσει τελικά αν θα προγραμματιστεί ή όχι – χωρίς να παίζει κανένα ρόλο η φυλή, το χρώμα, η κοινωνική καταγωγή, τα γενετικά χαρακτηριστικά, η γλώσσα, η θρησκεία, οι πεποιθήσεις, οι πολιτικές θέσεις, η ηλικία, η σεξουαλική ταυτότητα. Και το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και στην επιλογή των ανθρώπων οι οποίοι εργάζονται στο Kino.

Πέρσι, και ενώ συνεχιζόταν ο πόλεμος ανάμεσα στην Ουκρανία και τη Ρωσία, αποφασίσαμε να προγραμματίσουμε την ταινία του Ρώσου σκηνοθέτη Αλεξάντερ Σοκούροφ, το «Παραμύθι». Η ταινία λόγω του πολέμου είχε αποκλειστεί από οποιαδήποτε πώληση, και όχι μόνο στην Ελλάδα. Αποφασίσαμε να δείξουμε την ταινία του Σοκούροφ γιατί ήτανε μία πάρα πολύ καλή δουλειά.

Και η θεματολογία είναι diversity;
Φυσικά, αυτό το οποίο αναζητούμε είναι ένας πρωτότυπος τρόπος για να πεις μια ιστορία, μας ενδιαφέρει δηλαδή πάρα πολύ η διαφορετικότητα στον τρόπο με τον οποίο αφηγείται ένας δημιουργός μία ιστορία ή στον τρόπο με τον οποίο κάνει μια ταινία. Ακόμα και η ποικιλία στη φόρμα των ταινιών, άλλες είναι σε φιλμ, άλλες σε διαφορετικές μορφές ψηφιακών αρχείων. Είναι διάφορα format ταινιών τα οποία τα έχουμε χωρίσει στις προβολές μας ανά venue. Μας ενδιαφέρει επίσης η γεωγραφική ποικιλία, να μην είναι ταινίες μόνο από την Ευρώπη, αλλά από όλο τον πλανήτη.

Γενικά το σινεμά περνάει κρίση. Πιστεύεις ότι φεστιβάλ σαν κι αυτό μπορούν να ανανεώσουν τη σχέση του κοινού με το κινηματογράφο;
Αν δεν το πίστευα δεν θα έκανα αυτό που κάνουμε. Ναι, πιστεύω ότι υπάρχουν πολλές δυσκολίες αυτή τη στιγμή στο κομμάτι του σινεμά. Το ανεξάρτητο σινεμά όσο περνάει ο καιρός συρρικνώνεται, υπάρχει πλέον αυτή η ευκολία του να ανοίξεις τον υπολογιστή ή να μπεις στην πλατφόρμα και να δεις μια ταινία στο σπίτι σου, κατά την άποψή μου όμως αυτό πλέον δεν λέγεται ταινία αλλά περιεχόμενο (content). Ωστόσο δεν νομίζω ότι ο μεγάλος εχθρός του σινεμά είναι οι πλατφόρμες. Για μένα ο μεγάλος εχθρός είναι η διάσπαση προσοχής που μας δημιουργεί η συνεχής επαφή με το κινητό τηλέφωνο. Όλοι είμαστε μπροστά από μία μικρή οθόνη και σκρολάρουμε, αδυνατώντας να εστιάσουμε για πολλή ώρα την προσοχή μας στις απαιτήσεις μιας κινηματογραφικής ταινίας στην αίθουσα, όπως άλλωστε και σε ένα βιβλίο. Το σινεμά, όμως, δεν είναι απλά βλέπω μία ταινία. Είναι μια συνολική εμπειρία, που σημαίνει βγαίνω από το σπίτι μου, περπατάω στους δρόμους της γειτονιάς μου, φτάνω στον κινηματογράφο, κόβω εισιτήριο, μπαίνω στην αίθουσα, κλείνω το κινητό μου και αφοσιώνομαι στην ταινία για 2 ώρες. Όταν τελειώσει ανοίγω το κινητό κι αν είμαι τυχερός και έχω παρέα πάμε να συζητήσουμε τι είδαμε. Και όλο αυτό φτιάχνει μια εμπειρία: αυτό είναι το σινεμά, και αυτό είναι σε κρίση αυτή τη στιγμή.

Την τελευταία χρόνια πήγε περισσότερος κόσμος στους κινηματογράφους γιατί βγήκαν πολλές καλές ταινίες. Συμφωνείς;
Ναι, και είναι αισιόδοξο. Είδαμε τι έκανε το καλοκαίρι η «Μπάρμπι» που έγινε ένα παγκόσμιο πολιτιστικό event, επίσης το «Οπενχάιμερ», όπως και ο Λάνθιμος, ταινίες που γέμισαν τους κινηματογράφους. Βλέπεις δηλαδή ότι η ανάγκη του κόσμου για τη συλλογική εμπειρία που παρέχει το σινεμά υπάρχει. Ο Λάνθιμος και η Γκέργουιγκ, πήγαν εξαιρετικά καλά στο box office όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως. Και οι δύο δημιουργοί ξεκίνησαν από το ανεξάρτητο σινεμά, ειδικά η Γκέργουιγκ έγραψε αρκετά χιλιόμετρα στο ανεξάρτητο σινεμά στην Αμερική μέχρι να φτάσει να κάνει τη Barbie. Έχοντας πάρει τα εφόδια που τους έδωσε το ανεξάρτητο σινεμά, τα οποία είναι: θα το κάνω όπως θέλω εγώ, με τους δικούς μου όρους, έφταναν σήμερα και οι δύο δημιουργοί στα Όσκαρ. Τις περισσότερες φορές οι δημιουργοί συμβιβάζονται κατά κάποιον τρόπο στο τι θέλει ο παραγωγός, τι είναι της μόδας, τι θέλουν τα φεστιβάλ, τι θέλουν οι πλατφόρμας, κάνουν εκπτώσεις δυστυχώς.

Από το πρόγραμμα του Kino Athens τι έχεις να μας προτείνεις;
Ξεκινάμε με μία εξαιρετική ταινία το «Europa», και έχει πολύ ενδιαφέρον η συγκεκριμένη ταινία που ανοίγει το Φεστιβάλ, αφού από φέτος είναι υπό την αιγίδα του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου. Δεν είναι feelgood ταινία, αλλά μία ταινία statement. Δεν θέλω να πω περισσότερα, θα την δείτε και μετά θα κάνουμε μία συζήτηση για την Ευρώπη με τη σκηνοθέτρια, η οποία θα έρθει από την Αυστρία. Έχουμε, επίσης, το Διεθνές Διαγωνιστικό στο οποίο θα προβληθούν ταινίες πρώτης προβολής στην Ελλάδα. Έχουμε επίσης πολύ γεωγραφικό divercity, Βραζιλία, Ιταλία, Γαλλία… έχει πολύ LGBT, και επειδή συμπτωματικά τις μέρες του φεστιβάλ πέφτει η ημέρα της Γυναίκας, την επομένη, στις 9 Μαρτίου, έχουμε την απόλυτη γυναικεία ταινία, που αυτή ίσως θα ήθελα να προτείνω στον κόσμο οπωσδήποτε να δει. Η προβολή της θα γίνει στο Γαλλικό Ινστιτούτο και λέγεται «Το σώμα μας» (Notre corps) της Κλερ Σιμόν. Είναι ένα εκπληκτικό ντοκιμαντέρ στο οποίο η σκηνοθέτρια μπήκε σε μία γυναικολογική κλινική και κατέγραψε ιατρικά ζήτημα που αφορούν τις γυναίκες. Είναι ένα φιλμ που σου ανοίγει τα μάτια διάπλατα, για οποιοδήποτε γυναικολογικό θέμα από την εγκυμοσύνη μέχρι την εμμηνόπαυση. Η Κλερ Σιμόν θα είναι στην Αθήνα για να μιλήσει σε ένα πάνελ στο Γαλλικό Ινστιτούτο στο οποίο θα είμαι εγώ μαζί με τον προσωπικό μου γυναικολόγο. Επίσης, έχουμε ένα αφιέρωμα στη ανεξάρτητη εταιρεία διανομής Sixpack, με θέμα τις γυναίκες δημιουργούς της Αυστρίας, το οποίο επιμελείται άντρας, και είναι από τα ωραιότερα προγράμματα μικρού μήκους ταινιών που έχω δει αφιερωμένο στις Γυναίκες.

Το Kino Athens φιλοδοξεί να είναι ένα από τα μεγάλα κινηματογραφικά φεστιβάλ της Αθήνας;
Αυτό το φεστιβάλ φιλοδοξεί –σε αρκετά χρόνια από τώρα– να γίνει ένα από τα μεγάλα φεστιβάλ της Ευρώπης και αυτό δεν μπορεί να γίνει χωρίς την υποστήριξη του Δήμου και ολόκληρης τα Πόλης των Αθηνών.

www.kinoathens.org

Δείτε το πρόγραμμα εδώ