Από το «Poor Things» μέχρι την «Barbie», οι άντρες παρουσιάζονται σαν γκρινιάρικα δίχρονα

Τι γίνεται φέτος με τους άντρες στον κινηματογράφο; Εάν πήγατε έστω και σε μια δυο ταινίες το 2023, σίγουρα θα παρατηρήσατε πως οι αντρικοί χαρακτήρες έχουν περίτεχνα ξεσπάσματα θυμού, γκρινιάζουν, κλαψουρίζουν και περιφέρονται σαν δίχρονα παιδάκια.

Παρακολουθώντας, για παράδειγμα, το «Fair Play», βλέπουμε έναν κακομαθημένο χρηματιστή να εξελίσσεται σε ένα ανθρώπινο χάος ευερεθιστότητας. Το καλοκαίρι, η «νέα» τάση επεκτάθηκε και στην άκρως επιτυχημένη ταινία των σχεδόν αστείων φεμινιστικών κλισέ, «Barbie», στην οποία ο Ken του Ryan Gosling έκανε ... καριέρα απλά εμφανίζοντας το ωραίο του προσωπάκι στην παραλία! Είδαμε το πρωτοποριακό «Poor Things» όπου η Emma Stone δεν ήταν το μόνο παιδάκι, παγιδευμένο σε σώμα ενηλίκου αλλά και σχεδόν όλα τα αρσενικά της ταινίας. Και η λίστα συνεχίζεται με το «Dream Scenario», «Anatomy of a Fall» ακόμα και το «Napoleon».

Σε όλες αυτές τις ταινίες παρατηρήσαμε ένα εύρος καταρρεύσεων και παιδικών ξεσπασμάτων σε μια προσπάθεια αποδόμησης του αντρικού στερεότυπου. Ένας γάβγιζε σα λυσσασμένος σκύλος, άλλος έκανε έντονες γκριμάτσες, οι περισσότεροι φώναζαν και άλλοι έκλαιγαν. Όλα αυτά τα συναισθηματικά ξεσπάσματα είχαν τον ίδιο παρονομαστή: την υπονόμευση της επιβολής του άντρα πάνω στη γυναίκα.

Στη εποχή 2.0 της γυναικείας χειραφέτησης, ξαναγράφονται οι κανόνες του φεμινιστικού μανιφέστου. Έχοντας πλέον κατακτήσει ισότητα –είτε φαινομενική ορισμένες φορές είτε όχι, δεν είναι το θέμα μας– έχει τεθεί ένας νέος στόχος: αντί να είμαστε ίσα όλοι πρέπει οι «άντρες» και δη οι λευκοί άντρες, να πληρώσουν γι’ αυτά που πέρασε το γυναικείο φύλο. Έτσι, σταδιακά, ξεκινώντας από την αποδόμηση της τοξικής αρρενωπότητας φτάσαμε στο σημείο να καταργήσουμε και να στοχοποιήσουμε την αρρενωπότητα στο σύνολό της.

Στο μεταξύ, είναι κατεξοχήν ρατσιστική η αντίληψη που προωθείται κυρίως από γυναίκες, ότι για να φανεί μια γυναίκα πρέπει να μειωθεί ο άντρας παρτενέρ της. Ο δυναμισμός μιας γυναίκας ορίζεται από τη «χαμηλή» αξία του άλλου; Πρέπει οι γυναίκες να εμφανίζονται με κάποιον που βρίσκεται σε νηπιακή κατάσταση; Ξοδεύονται εκατομμύρια για να προωθήσουν αυτό το προσβλητικό κλισέ για το γυναικείο φύλο ακόμα και με σκηνοθέτιδες όπως η Γκρέτα Γκέργουιγκ. Αυτή είναι η ισότητα ή περάσαμε σε νέα πίστα;

Σε αυτήν τη νέα πραγματικότητα της δήθεν ισότητας όπου η γυναίκα έχει πάντα δίκιο κι ο άντρας…  δεν μας πολυνοιάζει, τι θα γίνει με τις ισορροπίες στη σχέση ενός κινηματογραφικού ζευγαριού; Σε ποιο σημείο ο φθόνος του ενός φύλου θα ξεπεράσει τη στοργή;

Την προηγούμενη δεκαετία παρακολουθούσαμε στις ταινίες παραφουσκωμένους, «πολλά βαρείς» άντρες που προέβαλλαν το εκ γενετής τους δικαίωμα στην εξουσία και ταυτόχρονα προκαλούσαν τον θαυμασμό και είχαν κύρος. Τώρα δεν βρέθηκε καν το μέτρο όπου οι κινηματογραφικοί ήρωες είναι κανονικοί καθημερινοί άντρες αλλά περάσαμε στο άλλο άκρο: οι άντρες παρουσιάζονται ως αξιολύπητα ανθρωποειδή που αγγίζουν το όριο του κωμικού.

Σα να είναι κάτι κακό το σενάριο να περιέχει μια δυναμική χειραφετημένη γυναίκα που έχει στο πλευρό της έναν εξίσου δυναμικό άντρα. Μήπως υπάρχει ο φόβος ότι το κεφάλι του τηλεθεατή θα …εκραγεί αν του παρουσιάσουν τα δύο concepts ταυτόχρονα  -δεν ξέρω- ή απλά η κοινωνική ωριμότητά μας βρίσκεται λίγο πιο κάτω από του μπαμπουίνου;

Βέβαια, καμία ταινία φέτος δεν ξεπέρασε σε κλισέ την Barbie. Στο τέλος της ταινίας, η Barbie ξεκαθαρίζει στον Ken πως της αρέσει σαν φίλος κι ότι δεν θέλει κάτι παραπάνω, γιατί προφανώς κανένας άντρας πλέον δεν είναι άξιος για μια δυνατή και ανεξάρτητη γυναίκα όπως εκείνη. Οι δυο τους συμφωνούν να διαλύσουν το σύστημα πατριαρχικής υπεροχής της Barbieland και να δημιουργήσουν μια δίκαιη κοινωνία.

Σκουπίζοντας τα δάκρυά του, ο Ken ομολογεί: «Για να είμαι ειλικρινής, όταν ανακάλυψα ότι η πατριαρχία δεν αφορούσε τα άλογα, έχασα το ενδιαφέρον μου ούτως ή άλλως». Η αλήθεια είναι πως φαίνεται αστείο να πιστεύεις ότι θα μπορούσε ο κόσμος να αλλάξει τόσο εύκολα. Είναι ταυτόχρονα βασανιστικό να ξέρεις ότι δεν είναι στην πραγματικότητα και τόσο δύσκολο…