Κινηματογραφος

Ο «Nαπολέων» του Ridley Scott: Καλοστημένο biopic με αριστοτεχνικές σκηνές μαχών

Το γαλλικό κοινό γκρίνιαξε με την παρουσίαση του Ναπολέοντα ως πολεμοκάπηλο που χρησιμοποιούσε επανειλημμένα τον πόλεμο ως απάντηση σε οποιοδήποτε ερώτημα

Φίλιππος Κόλλιας
1’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

«Ναπολέων»: Οι εντυπώσεις και οι αντιδράσεις για τη νέα ταινία του Ρίντλεϊ Σκοτ

Το πολεμικό έπος του Ridley Scott «Ναπολέων» είναι μια σειρά από επιτυχημένες σεκάνς των μαχών που αναζητούν μια καλύτερη ταινία για να ενσωματωθούν. Οι σεκάνς θυμίζουν εκείνες του Σεργκέι Μπονταρτσούκ στο «Πόλεμος και ειρήνη» το μακρινό 1965. Για μια ακόμα φορά, ο Scott δείχνει επιδεξιότητα, πλην όμως υπηρετεί ένα ρηχό σενάριο από το οποίο λείπει τόσο το πάθος ώστε ο Joaquin Phoenix περιορίζεται σε μια δισδιάστατη φαντασμαγορική παρουσία. Το σενάριο του David Scarpa χαρτογραφεί την άνοδο στην εξουσία του Ναπολέοντα Βοναπάρτη και αφηγείται το πώς η πολεμοχαρής πολιτική του οδήγησε στον θάνατο εκατομμύρια ανθρώπους.

Η πλοκή ξεκινά με την Πολιορκία της Τουλόν το 1793 την επαύριο της Γαλλικής Επανάστασης, όταν ο Βοναπάρτης αναρριχάται στην πολιτική κλίμακα της Γαλλίας με την πολεμική του δεινότητα: η σκηνή της νυχτερινής επίθεσης σε ένα οχυρό στο λιμάνι, η ταινία δίνει μια υπόσχεση που στη συνέχεια αθετεί. Αν και η σκηνοθεσία καθηλώνει με τις λεπτομέρειες —από την οβίδα που σχίζει το στήθος ενός αλόγου μέχρι τις φλεγόμενες φιγούρες που φεύγουν από τα πλοία στο λιμάνι— τα επεισόδια της ζωής του κεντρικού ήρωα μοιάζουν με βινιέτες. Εν πάση περιπτώσει, η Πολιορκία της Τουλόν κάνει τον Βοναπάρτη αρκετά ηρωικό ώστε να απαιτήσει την προσοχή της Ζοζεφίν (Vanessa Kirby), μιας φυλακισμένης κατά τη διάρκεια της Τρομοκρατίας η οποία συναντά τον Ναπολέοντα το 1795. Τα γράμματα από τον Ναπολέοντα προς τη Ζοζεφίν είναι η ραχοκοκαλιά της ταινίας του Ridley Scott, μια επιλογή που θα μπορούσε να της προσδώσει κάποια θέρμη· όμως αυτό δεν συμβαίνει· ο «Ναπολέων» είναι επίπεδος σε συναισθηματικούς όρους. Μέρος του προβλήματος είναι ότι η Kirby δεν φαίνεται να κατανοεί τη Ζοζεφίν, μια μυστηριώδη μορφή που γίνεται υπερβολικά καθρέφτης για τον Ναπολέοντα προτού ο χαρακτήρας της εξαφανιστεί με το ιστορικό γεγονός ότι δεν μπορούσε να του δώσει κληρονόμο.

Το γαλλικό κοινό γκρίνιαξε με την παρουσίαση του Ναπολέοντα ως πολεμοκάπηλο που χρησιμοποιούσε επανειλημμένα τον πόλεμο ως απάντηση σε οποιοδήποτε ερώτημα. Πολλούς ενόχλησε και το «απλανές» βλέμμα του Phoenix, o oποίος δίνει εδώ μια υπερβολικά συγκρατημένη ερμηνεία, ίσως για να αποφύγει τη γραφικότητα περί ναπολεόντειου συμπλέγματος και «τρελού ηγέτη». Άλλους τους ενόχλησε η έλλειψη γαλλικής γλώσσας ή έστω προφοράς από μια ταινία για μια εμβληματική προσωπικότητα της Γαλλίας. Το πρόβλημα είναι πως όταν ο Ναπολέων φτάνει στο Βατερλό, δεν ξέρουμε πολλά περισσότερα για τον χαρακτήρα του τίτλου από ό,τι στην αρχή της ταινίας. Ο Ridley Scott διαθέτει ένα από τα καλύτερα συνεργεία στον κλάδο: τα σκηνικά και τα κοστούμια είναι τέλεια, αλλά η αφηγηματική δομή είναι βαρετή.