Κεν Λόουτς: Ένας από τους σημαντικότερους Βρετανούς σκηνοθέτες μιλά στην A.V.
Το «Jimmy’s Hall» είναι βασισμένο στην αληθινή ιστορία του Τζίμι Γκράλτον, ενός Ιρλανδού που το 1933 απελάθηκε στην Αμερική καθώς η αίθουσα χορού και πολιτιστικό κέντρο που άνοιξε σε μια επαρχιακή πόλη της χώρας του κρίθηκε ότι διασπείρουν επικίνδυνες πολιτικές ιδέες. Ο Κεν Λόουτς είχε ήδη επισκεφθεί την ιστορία της Ιρλανδίας με το «Ο άνεμος χορεύει το κριθάρι», την ταινία που του χάρισε τον Χρυσό Φοίνικα, και τώρα επιστρέφει λίγο πολύ στην ίδια περίοδο με μια ταινία που δεν μιλά μόνο για παρελθόν. Τον συναντήσαμε στις Κάννες, όπου το φίλμ συμμετείχε στο επίσημο διαγωνιστικό, και ξεκινήσαμε φυσικά την κουβέντα μας από το... τέλος.
Έχετε δηλώσει ότι αυτή θα είναι η τελευταία ταινία σας. Θα βγείτε στη σύνταξη, λοιπόν;
Δεν είμαι σίγουρος ότι «θα βγω στη σύνταξη». Ήταν κάτι που το είπα κι όταν το είπα το εννοούσα, βρισκόμουν σε μια στιγμή μεγάλης πίεσης, όμως ακόμη κι αν δεν έχω κάποιο σχέδιο για μια επόμενη ταινία κι αν αυτή ήταν δύσκολο να γίνει, αυτό δεν σημαίνει ότι θα σταματήσω το σινεμά για πάντα. Ίσως κάνω ένα ντοκιμαντέρ, αλλά αυτή τη στιγμή δεν είμαι ακόμη σίγουρος για το ποια θα είναι η συνέχεια.
Επιστρέφετε στην Ιρλανδία με το «Jimmy’s Hall». Τι σας έλκει στη χώρα και την ιστορία της;
Υπάρχουν πολλά σημεία στην ιστορία της σχέσης της Αγγλίας με την Ιρλανδία που λένε πολλά για τον ιμπεριαλισμό για τις κοινωνικές τάξεις, για την πολιτική κατάσταση του σήμερα. Επίσης είναι ιστορίες που διαδραματίζονται δίπλα μας σε μια χώρα που μιλάει αγγλικά κι έχει έναν πολύ πλούσιο δικό της πολιτισμό. Συν τοις άλλοις, είναι πάντα ενδιαφέρον να δουλεύεις εκεί. Οι άνθρωποι είναι αστείοι, έχουν πάντα ενδιαφέρουσες ιστορίες να πουν, το τοπίο είναι συναρπαστικό, μιλούν τη γλώσσα μου, είναι πάντα απόλαυση να επιστρέφω.
Κι ο Τζίμι Γκράλτον; Θα έλεγε κανείς πως η ιστορία του είναι μάλλον περιφερειακή σε ένα τοπίο μιας χώρας με πολύ πιο έντονη πολιτική πραγματικότητα. Γιατί επιλέξατε να την αφηγηθείτε;
Ίσως η ιστορία του να μη μοιάζει τόσο επείγουσα όσο αυτή στο «Ο άνεμος χορεύει το κριθάρι», όμως αποτελεί κατά κάποιο τρόπο μια συνέχειά της και βρίσκω ότι μιλά για μια σειρά από σημαντικά πράγματα. Για την ανάγκη ύπαρξης ενός ασφαλούς χώρου όπου οι άνθρωποι θα μπορούν να εκφράζονται ελεύθερα και να υπάρχουν δίχως καταπίεση. Μιλά επίσης για το πως το να έχεις προοδευτικές ιδέες δεν σημαίνει απαραίτητα ότι πρέπει να είσαι υπερβολικά σοβαρός ή δίχως χιούμορ. Και κυρίως μιλά για κάτι που ξέρουμε όλοι, ότι σε κάθε εποχή οι ιδέες που διαφέρουν από την κυρίαρχη ιδεολογία κρίνονται επικίνδυνες και καταπιέζονται με κάθε τρόπο.
Προφανώς βλέπετε το φιλμ και σαν μια παραβολή για τις μέρες μας. Ο σεναριογράφος σας Πολ Λάβερτι έλεγε ότι ο Τζίμι Γκράλτον του θυμίζει κάποιον σαν τον Τζούλιαν Ασάνζ του Wikileaks.
Ασφαλώς. Η ιστορία του Τζίμι δεν αφορά μόνο την εποχή του. Και κατά κάποιον τρόπο κι ο Ασάνζ, όπως εκείνος, αποπειράθηκε να δώσει την ευκαιρία στους ανθρώπους να δουν ολόκληρη την εικόνα, δίνοντάς τους πρόσβαση στην αλήθεια. Κι φυσικά καταδιώχθηκε σκληρά. Όπως συνέβη και με τον Ασάνζ, ο οποίος σχεδόν εγκαταλείφθηκε στην τύχη του με σχεδόν σοκαριστικό τρόπο, τόσο από την αριστερά όσο κι από τον προοδευτικό τύπο.
Οι ταινίες σας είναι πάντα πολιτικές και η ματιά σας επίσης. Εξακολουθείτε να πιστεύετε στην πολιτική;
Εξαρτάται από το τι περιγράφουμε ως πολιτική. Τα μεγάλα πολιτικά κόμματα σχεδόν σε κάθε χώρα μοιάζουν να εξυπηρετούν τα συμφέροντα των πολυεθνικών εταιρειών κι όχι των ανθρώπων που τα εκλέγουν και κάπως έτσι όλο και περισσότεροι άνθρωποι νιώθουν αποκομμένοι από την πολιτική και στρέφονται σε χώρους όπως αυτός της άκρας δεξιάς. Όμως πολιτική για μένα είναι κάτι πιο βασικό. Είναι ο τρόπος με τον οποίο συνυπάρχουμε ο ένας με τον άλλο, το σύστημα που δημιουργούμε για να μπορούμε να ζούμε μαζί κι αυτό, όπως καταλαβαίνετε, είναι κάτι στο οποίο δεν μπορείς να πάψεις να πιστεύεις. Δεν μπορώ να πάψω να πιστεύω στον άνθρωπο.
«Είναι δύσκολο να ζεις με εμφύσημα. Δυσκολεύομαι ακόμα και να πάω από τη μία άκρη του δωματίου στην άλλη. Είναι λες και περπατάς με μια πλαστική σακούλα γύρω από το κεφάλι σου»
9°
