Σαν σήμερα, 16 Οκτωβρίου, έγινε η πρεμιέρα της ταινίας «Συνοικία το όνειρο»

Μία ημέρα σαν σήμερα, στις 16 Οκτωβρίου 1961 έκανε πρεμιέρα στις αίθουσες της Αθήνας, η ελληνική δραματική ταινία του 1961 «Συνοικία το όνειρο» σε σκηνοθεσία Αλέκου Αλεξανδράκη. Μία ταινία που στιγμάτισε τον ακαταμάχητο γόη της Φίνος Φιλμ και που έμελε να είναι η τελευταία σκηνοθετική του απόπειρα.

Το σενάριο γράφτηκε από τον Τάσο Λειβαδίτη και τον Κώστα Κοτζιά και πρωταγωνιστούν οι Αλέκος Αλεξανδράκης, Μάνος Κατράκης και Αλίκη Γεωργούλη. Η ταινία θεωρείται  μία από τις πρώτες ελληνικές νεορεαλιστικές ταινίες.

Τη μουσική έγραψε ο Μίκης Θεοδωράκης & τραγούδησε ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης. Το «Βρέχει στη φτωχογειτονιά» σε στίχους του ποιητή Τάσου Λειβαδίτη και μουσική Μίκη Θεοδωράκη, έγινε «ύμνος» της φτωχολογιάς και αποτελεί μια από τις σημαντικότερες στιγμές στην ιστορία του ελληνικού λαϊκού τραγουδιού.

Η υπόθεση της ταινίας

Μια φτωχογειτονιά της Αθήνας, ο Ασύρματος, είναι το κέντρο του κόσμου για τους ανθρώπους που ζουν εκεί και προσπαθούν με κάθε τρόπο να ξεφύγουν απ’ τη φτώχεια και την ανέχεια. Ο Αλεξανδράκης επιλέγει για τα γυρίσματα την περιοχή αυτή, ένα πρώην λατομείο, κάτω από τον λόφο του Φιλοπάππου, κοντά στα Άνω Πετράλωνα, που στην ουσία ήταν μια παραγκούπολη κι έμεναν πάμπτωχοι και μεροκαματιάρηδες άνθρωποι μαζί με πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία.

Ένας άρτι αποφυλακισμένος νέος, ο Ρίκος (Αλέκος Αλεξανδράκης), προσπαθεί να βγάλει χρήματα, την ίδια στιγμή που η αγαπημένη του, η Στέφη (Αλίκη Γεωργούλη), βλέπει άλλους άνδρες και ο πατέρας της, ο Νεκροφόρας (Μάνος Κατράκης), προσπαθεί να συνεισφέρει στα οικονομικά της οικογένειας. Ο Ρίκος θα σκαρφιστεί μια δουλειά, αλλά θα ξοδέψει τα συγκεντρωμένα χρήματα πριν καταφέρει να τη βάλει σε εφαρμογή.

Ως αποτέλεσμα ένας από τους «συνεταίρους» του (Αλέκος Πέτσος) θα αυτοκτονήσει, αφήνοντας στη μοίρα της την έγκυο γυναίκα του, την Ελένη (Αλέκα Παΐζη). Ο Ρίκος, η αγαπημένη του και ο πατέρας της, ηττημένοι και απογοητευμένοι εξαιτίας των προσδοκιών που δεν ευοδώθηκαν ποτέ, θα αναγκαστούν να συμβιβαστούν με την ωμή πραγματικότητα.

Τα κοινά ιδανικά των πρωταγωνιστών 

Η ταινία του Αλέκου Αλεξανδράκη αποτύπωνε τις δυσκολίες που εξακολουθούσε να αντιμετωπίζει μεγάλο μέρος των Ελλήνων στα αστικά κέντρα, προσπαθώντας να ξεφύγει από τη φτώχεια και την ανέχεια, χωρίς ωστόσο να χάσουν την αξιοπρέπειά τους.

Πολλοί από τους ηθοποιούς είχαν βιώσει προσωπικά αυτή την πραγματικότητα, κάτι που ενίσχυσε τις ερμηνείες τους. Όπως ανέφερε η Αλίκη Γεωργούλη σε συνέντευξή της, «Μας έφεραν κοντά,πάνω απ΄ όλα, τα κοινά ιδανικά μας,οι κοινοί στόχοι, η πίστη του ενός στον άλλον και πρωταρχικά η συναίσθηση πως έχουμε όλοι μας την υποχρέωση να προσφέρουμε κάτι ουσιαστικό στην ελληνική κινηματογραφία ξεκόβοντας πια από τις ανούσιες υπηρεσίες που της προσφέραμε οι περισσότεροί μας από πολλά χρόνια».

Τα προβλήματα με την εξουσία

Η ταινία, αν και απέσπασε το Βραβείο φωτογραφίας και β' ανδρικού ρόλου στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης το 1961, αντιμετώπισε πολλά προβλήματα με την εξουσία της εποχής τόσο κατά τα γυρίσματα όσο και όταν άρχισε να προβάλλεται. Αρχικά απαγορεύθηκε η προβολή της από την υπηρεσιακή κυβέρνηση Κωνσταντίνου Δόβα καθώς εκείνα τα χρόνια η κυβέρνηση Καραμανλή προσπαθούσε να ανορθώσει την ελληνική οικονομία και να κάνει ελκυστική τη χώρα στους ξένους τουρίστες και επενδυτές και η ταινία εμπόδιζε το έργο της, καθώς οι σκηνές φτώχειας και εξαθλίωσης που περιείχε κινδύνευαν να τους αποθαρρύνουν.

Ύστερα όμως από διαμαρτυρίες του τύπου επιτράπηκε η προβολή μιας λογοκριμένης εκδοχής της και μόνο στα αστικά κέντρα. Λόγω των υψηλών χρεών του και της εισπρακτικής αποτυχία της ταινίας που έκοψε μόλις 2.000 εισιτήρια, ο Αλεξανδράκης αναγκάστηκε να πουλήσει τα δικαιώματα της ταινίας στους αδελφούς Κουρουνιώτη.

Σε συνέντευξή του στην ΕΡΤ και στον δημοσιογράφο Άρη Σκιαδόπουλο το 1996, ο Αλεξανδράκης δήλωσε:

«Την πλήρωσα πάρα πολύ οικονομικά αυτή την ταινία... Ό,τι είχα μαζέψει από τις ταινίες που έκανα τα 'βαλα για να κάνω αυτή την ταινία, γιατί ήθελα να πω αυτά τα πράγματα... Τελικά έγινε αυτή η ταινία, και ύστερα από καιρό που δεν την επιτρέπανε να παιχτεί την επιτρέψανε πετσοκομμένη».

Γεγονότα σαν σήμερα 16 Οκτωβρίου

456 - Ο Ρικίμερος νικά τον αυτοκράτορα Άβιτο στην Πιατσέντσα και γίνεται κύριος της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
690 - Η Γου Ζετιάν ανεβαίνει στο θρόνο της Δυναστείας Τανγκ και ανακηρύσσεται αυτοκράτειρα της Κινεζικής αυτοκρατορίας.
1384 - Η Γιαντβίγκα στέφεται βασιλιάς της Πολωνίας, αν και είναι γυναίκα.
1579 - Ο Francis Drake φθάνει στις Φιλιππίνες μετά από 68 μέρες ταξίδι στον Ειρηνικό.
1590 - Ο συνθέτης Κάρλο Τζεζουάλντο, πρίγκιπας της Βενόζα και κόμης της Κόντσα, δολοφονεί τη σύζυγό του, Ντόνα Μαρία ντ'Αβάλος, και τον εραστή της, Φαμπρίτσιο Καράφα, δούκα της Άνδριας, στο παλάτι Σαν Σεβέρο στη Νάπολη.
1793 - Στο απόγειο της Γαλλικής Επανάστασης, αποκεφαλίζεται η Μαρία Αντουανέτα, χήρα του Λουδοβίκου ΙΣΤ΄ της Γαλλίας.
1813 - Ο Έκτος Συνασπισμός επιτίθεται στο Ναπολέοντα Α΄ της Γαλλίας στη μάχη της Λειψίας.
1834 - Μεγάλο μέρος της αρχαίας δομής των Ανακτόρων του Ουεστμίνστερ στο Λονδίνο καίγεται ολοσχερώς.
1843 - Ο Γουίλιαμ Ρόουαν Χάμιλτον συλλαμβάνει την ιδέα των τετραδόνιων, μίας μη αντιμεταθετικής επέκτασης των μιγαδικών αριθμών.
1846 - Ο Γουίλιαμ Μόρτον επιδεικνύει για πρώτη φορά την αναισθησία με αιθέρα στο Γενικό Νοσοκομείο Μασαχουσέτης.
1907 - Υπογράφεται η Δεύτερη Σύμβαση της Χάγης.
1912 - Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος: ο ελληνικός στρατός απελευθερώνει την Κατερίνη και τη Βέροια από τους Οθωμανούς.
1923 - Ο Ουώλτ Ντίσνεϋ και ο αδελφός του, Ρόι Ντίσνεϋ, ιδρύουν την Walt Disney Company.
1934 - Οι Κινέζοι κομμουνιστές αρχίζουν τη Μεγάλη Πορεία, η οποία έληξε ένα χρόνο και τέσσερις ημέρες αργότερα, χρόνος στον οποίο ο Μάο Τσετούνγκ επανέκτησε την ηγεσία του κόμματος.
1943 - Ολοκαύτωμα: Οι Γερμανοί πραγματοποιούν επιδρομή στο γκέτο της Ρώμης.
1944 - Η Λήμνος απελευθερώνεται από τη γερμανική κατοχή.
1945 - Ιδρύεται η Διεθνής Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας στο Κεμπέκ.
1946 - Δίκη της Νυρεμβέργης: Εκτελούνται οι καταδικασμένοι Ναζί ηγέτες της κύριας δίκης.
1951 - Δολοφονείται στο Ροβαλπίντι ο πρώτος πρωθυπουργός του Πακιστάν, Λιακάτ Αλή Χαν.
1964 - Η Κίνα πραγματοποιεί την πρώτη της πυρηνική δοκιμή.
1970 - Κρίση του Οκτωβρίου: Ως απάντηση στις τρομοκρατικές απαγωγές, ο πρωθυπουργός του Καναδά Πιέρ Έλιοτ Τρυντώ ενεργοποιεί τον νόμο περί πολεμικών μέτρων.
1970 - Η χούντα καθορίζει την 29η Νοεμβρίου ως ημέρα "εκλογής των μελών της Συμβουλευτικής Επιτροπής". Οι εγκάθετες διοικήσεις δήμων, συνδικάτων και επιστημονικών οργανώσεων θα "εκλέξουν" 92 αντιπροσώπους, από τους οποίους ο δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος θα επιλέξει τους 46, διατηρώντας την ευχέρεια να διορίσει "αριστίνδην" άλλα 10 μέλη της προσωπικής του επιλογής.
1978 - Ο Κάρολος Ιωσήφ Βοϊτίλας γίνεται Πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄. Γίνεται ο πρώτος μη Ιταλός Πάπας τα τελευταία 455 χρόνια και ο νεότερος Πάπας τα τελευταία 100 χρόνια.
1983 - Το σοβιετικό «Βενέρα 16» μπαίνει σε τροχιά γύρω από την Αφροδίτη.
1984 - Πραγματοποιείται σε ιατρικό κέντρο της Καλιφόρνια η πρώτη μεταμόσχευση καρδιάς σε άνθρωπο από δότη μπαμπουίνο από το δρα Λέοναρντ Μπέιλι.
1986 - Το Νόμπελ Λογοτεχνίας απονέμεται για πρώτη φορά σε Αφρικανό: στο Νιγηριανό Γουόλε Σογίνκα.
1987 - Συντριβή αεροσκάφους της ΑΤΙ , θυγατρικής της «Αλιτάλια» στη Βόρεια Ιταλία, με 37 νεκρούς.
1991 - Ο Τεοντόρ Στολογιάν σχηματίζει την πρώτη κυβέρνηση συνασπισμού έπειτα από 50 χρόνια στη Ρουμανία, ενώ το Κοινοβούλιο επικυρώνει νέο Σύνταγμα που εγκρίθηκε από δημοψήφισμα με 76,5% υπέρ.
1991 - Διεξάγονται για πρώτη φορά προεδρικές εκλογές στην Αρμενία.
1994 - Στην Ελλάδα διεξάγονται δημοτικές εκλογές για πρώτη φορά στα πλαίσια της διευρυμένης Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Δήμαρχος Αθηναίων εκλέγεται (στο β΄ γύρο στις 23 Οκτωβρίου) ο Δημήτρης Αβραμόπουλος, νίκες του Στέλιου Λογοθέτη (ΠΑΣΟΚ, Πειραιά) και Ντίνου Κοσμόπουλου (ΝΔ, Θεσσαλονίκη).
1994 - Επανεκλέγεται καγκελάριος της Γερμανίας ο Χέλμουτ Κολ.
1994 - Σε δημοψήφισμα που γίνεται στη Φινλανδία, οι κάτοικοι τάσσονται υπέρ της ένταξης στην ΕΕ, με 56,5%.
1995 - Από πυρκαγιά σε θερμοκοιτίδα στο «Ιπποκράτειο» της Θεσσαλονίκης, πεθαίνουν 3 βρέφη από ασφυξία.
1996 - Η μεγαλύτερη τραγωδία στη Γουατεμάλα συμβαίνει στο γήπεδο Ματέο Φλόρες, προτού αρχίσει ο αγώνας της εθνικής Γουατεμάλας με την Κόστα Ρίκα, για τα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου 1998. Το γεγονός ότι υπήρχαν υπεράριθμα εισιτήρια προκάλεσε συνωστισμό και πανικό στις κερκίδες. Περισσότερα από 85 άτομα έαχασαν τη ζωή τους από τα ποδοπατήματα και 180 τραυματίστηκαν.
1998 - Συλλαμβάνεται στο Λονδίνο ο άλλοτε δικτάτορας της Χιλής, Αουγούστο Πινοσέτ , έπειτα από αίτημα των ισπανικών δικαστικών αρχών, που τον καταζητούν για «γενοκτονία Ισπανών πολιτών».
1998 - Επανεκλέγεται σε δημοψήφισμα ο Πρόεδρος Μαουμούν Αμπντούλ Γκαγιούμ στις Μαλδίβες.
2002 - Εγκαινιάζεται στην Αλεξάνδρεια η νέα Αλεξανδρινή Βιβλιοθήκη, παρουσία εκπροσώπων από 180 χώρες.
2003 - Κυκλοφορεί στην αγορά για τις εκδόσεις των Windows XP και Windows 2000 το iTunes.
2006 - Τους 102 φθάνουν οι νεκροί από την επίθεση αυτοκτονίας με στόχο αυτοκινητοπομπή του Ναυτικού της Σρι Λάνκα.
2007 - Η Ελλάδα αναλαμβάνει για πρώτη φορά την προεδρία της Γενικής Διάσκεψης της UNESCO. Ο Γεώργιος Αναστασόπουλος τέλεσε πρόεδρος για δυο έτη.

Γεννήσεις σαν σήμερα 16 Οκτωβρίου

1351 - Τζαν Γκαλεάτσο Βισκόντι, δούκας του Μιλάνου
1430 - Ιάκωβος Β΄, βασιλιάς της Σκωτίας
1524 - Νικόλαος της Λωρραίνης, Γάλλος επίσκοπος
1620 - Πιερ Πωλ Πυζέ, Γάλλος ζωγράφος και γλύπτης
1827 - Άρνολντ Μπαίκλιν, Ελβετός καλλιτέχνης
1841 - Ιτό Χιρομπούμι, Ιάπωνας πολιτικός
1854 - Καρλ Κάουτσκι, Γερμανός πολιτικός
1854 - Όσκαρ Ουάιλντ, Ιρλανδός συγγραφέας
1861 - Τζων Μπάνγκελ Μπιούρυ, Ιρλανδός ιστορικός
1871 - Αντώνιος Χρηστομάνος, Έλληνας πανεπιστημιακός και πολιτικός
1885 - Ντοράντο Πιέτρι, Ιταλός αθλητής
1886 - Νταβίντ Μπεν Γκουριόν, Ισραηλινός πολιτικός
1888 - Ευγένιος Ο'Νηλ, Αμερικανός θεατρικός συγγραφέας
1903 - Χάμιλτον Λάσκε, Αμερικανός σκηνοθέτης
1908 - Ενβέρ Χότζα, Αλβανός πολιτικός
1913 - Μίμης Τραϊφόρος, Έλληνας στιχουργός
1918 - Λουί Αλτουσέρ, Γάλλος φιλόσοφος
1919 - Αμπντιρασίντ Αλί Σερμάρκε, Σομαλός πολιτικός
1925 - Άντζελα Λάνσμπερι, Αγγλίδα ηθοποιός
1927 - Γκύντερ Γκρας, Γερμανός συγγραφέας
1928 - Μέρι Ντέιλι, Αμερικανίδα φιλόσοφος και θεολόγος
1936 - Αντρέι Τσικατίλο, Σοβιετικός δολοφόνος
1941 - Μπάντλεϊ Ντέβεσι, γενικός κυβερνήτης των νήσων του Σολομώντα
1953 - Τόνι Κάρεϊ, Αμερικανός μουσικός (Rainbow και Planet P Project)
1953 - Λυδία Κονιόρδου, Ελληνίδα ηθοποιός
1955 - Γιάννης Κουράκης, Έλληνας πολιτικός
1958 - Τιμ Ρόμπινς, Αμερικανός ηθοποιός και σκηνοθέτης
1971 - Πόπη Μαλλιωτάκη, Ελληνίδα τραγουδίστρια
1983 - Λορίν, Σουηδή τραγουδίστρια
1984 - Μελίσα Λορίν, Γαλλίδα πορνογραφική ηθοποιός
1985 - Κέιζι Στόουνερ, Αυστραλός μοτοσικλετιστής
1992 - Κώστας Φορτούνης, Έλληνας
1997 - Σαρλ Λεκλέρ, Μονεγάσκος οδηγός αγώνων

Θάνατοι σαν σήμερα 16 Οκτωβρίου

1323 - Αμεδαίος Ε΄, κόμης της Σαβοΐας
1333 - Αντίπαπας Νικόλαος Ε΄
1422 - Ιωάννης Δ', δούκας του Μεκλεμβούργου
1553 - Λούκας Κράναχ ο Πρεσβύτερος, Γερμανός ζωγράφος
1590 - Άννα της Αυστρίας, δούκισσα της Βαυαρίας
1604 - Στεφάνους Βινάντους Πίγγιους, Ολλανδός ουμανιστής
1680 - Ραϊμόντο Μοντεκκούκολι, Ιταλός στρατιωτικός
1750 - Σίλβιους Λέοπολντ Βάις, Γερμανός συνθέτης και λαουτίστας
1772 - Αχμάντ Σαχ Ντουράνι, Αφγανός μονάρχης
1793 - Μαρία Αντουανέτα, βασίλισσα της Γαλλίας
1796 - Βίκτωρ Αμεδαίος Γ΄, βασιλιάς της Σαρδηνίας
1849 - Έντουαρντ Χωκ Λόκερ, Άγγλος υδατογράφος
1946 - Άλφρεντ Γιοντλ, Γερμανός στρατιωτικός
1946 - Άρτουρ Ζάις-Ίνκβαρτ, Αυστριακός πολιτικός
1946 - Φριτς Ζάουκελ, Γερμανός πολιτικός
1946 - Βίλχελμ Κάιτελ, Γερμανός στρατιωτικός
1946 - Ερνστ Κάλτενμπρουνερ, Αυστριακός αξιωματικός των SS
1946 - Άλφρεντ Ρόζενμπεργκ, Γερμανός πολιτικός
1946 - Γιούλιους Στράιχερ, Γερμανός προπαγανδιστής
1946 - Γιοάχιμ φον Ρίμπεντροπ, Γερμανός πολιτικός
1946 - Χανς Φρανκ, Γερμανός δικηγόρος
1946 - Βίλχελμ Φρικ, Γερμανός αξιωματούχος των Ναζί
1951 - Λιακάτ Αλή Χαν, Πακιστανός πολιτικός
1952 - Ευάγγελος Μαγκλιβέρας, Έλληνας βαρύτονος
1955 - Δημήτριος Μάξιμος, Έλληνας πολιτικός
1958 - Μιχάλης Σουγιούλ, Έλληνας συνθέτης
1971 - Αντιγόνη Μεταξά, Ελληνίδα συγγραφέας
1976 - Γεράσιμος Λύχνος, Έλληνας δημοσιογράφος και πολιτικός
1981 - Θεόδωρος Μανωλόπουλος, Έλληνας πολιτικός
1981 - Μοσέ Νταγιάν, Ισραηλινός στρατηγός
1992 - Σίρλεϊ Μπουθ, Αμερικανίδα ηθοποιός
2000 - Ρικ Τζέισον, Αμερικανός ηθοποιός
2003 - Εμμανουήλ Β. Κεφαλογιάννης, Έλληνας πολιτικός
2003 - Στου Χαρτ, Καναδός παλαιστής
2006 - Τρεμπιζόντα Βάλα, Ιταλίδα αθλήτρια
2007 - Ντέμπορα Κερ, Σκωτσέζα ηθοποιός
2007 - Τόσε Πρόεσκι, τραγουδιστής από την Βόρεια Μακεδονία
2010 - Γιάννης Δαλιανίδης, Έλληνας σκηνοθέτης και σεναριογράφος
2010 - Ιωάννης Λαδάς, Έλληνας στρατιωτικός
2011 - Μπέτυ Αμπατιέλου, Βρετανή ακτιβίστρια
2013 - Γιώργος Χουρμουζιάδης, Έλληνας αρχαιολόγος και ακαδημαϊκός
2014 - Ιωάννης Χαραλαμπόπουλος, Έλληνας πολιτικός
2017 - Δάφνη Καρουάνα Γκαλιζία, Μαλτέζα δημοσιογράφος
2021-Ντένις Φρανκς Αμερικανός ποδοσφαιριστής
2021- Μπέτι Λιν Αμερικανίδα ηθοποιός