Σαν σήμερα 10 Οκτωβρίου: To 1956 η πρεμιέρα του «Γίγα» με τον Τζέιμς Ντιν στον τελευταίο του ρόλο - Πώς έγινε σύμβολο του σινεμά και της ποπ κουλτούρας.
Ένα από τα καθοριστικότερα φιλμ της χρυσής εποχής του Χόλιγουντ έκανε πρεμιέρα σαν σήμερα το 1956.
Βασισμένος σε μυθιστόρημα της Έντνα Φέρμπερ και γυρισμένος από τον Τζορτζ Στίβενς, ο «Γίγας» κέρδισε το Όσκαρ καλύτερης ταινίας, προτάθηκε σε συνολικά δέκα κατηγορίες, ενώ πέτυχε εισπράξεις στο box office οι οποίες δεν επρόκειτο να καταρριφθούν παρά το 1970 με το «Σούπερμαν».
To μαραθώνιας διάρκειας επικό γουέστερν, που πραγματευόταν την ιστορία μιας οικογένειας ράντσερ στο Τέξας ανακινώντας ζητήματα ρατσισμού και κοινωνικού διαχωρισμού έχει συμπεριληφθεί από το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου στη λίστα με τις 100 καλύτερες ταινίες όλων των εποχών και επιλέχθηκε από τη βιβλιοθήκη του Αμερικάνικου Κογκρέσου ως «πολιτιστικά, ιστορικά και αισθητικά σημαντικό».
Προπάντων, η ταινία στο καστ της οποίας φιγουράριζαν ονόματα του μεγέθους των Ελίζαμπεθ Τέιλορ και Ροκ Χάντσον, έγινε γνωστή ως εκείνη στην οποία κατέθεσε τον τελευταίο πρωταγωνιστικό ρόλο του ένα από τα πλέον αναγνωρίσιμα πρόσωπα της μυθολογίας του σινεμά: ο Τζέιμς Ντιν.
Οδηγώντας την εμβληματική του Πόρσε 550 Spyder κοντά στο Χολάμ της Καλιφόρνια, ο μόλις 24 ετών ηθοποιός βρήκε τραγικό θάνατο στις 30 Σεπτεμβρίου του 1955.
Το πρόωρο τέλος του, στην ακμή της επιτυχίας του και μάλιστα έπειτα από αυτοκινητιστικό δυστύχημα, εδραίωσε τη θρυλική του υπόσταση.
Ήταν ο πρώτος ηθοποιός στην ιστορία του θεσμού που έλαβε μεταθανάτια υποψηφιότητα για Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου, για τον ρόλο του ως Τζετ Ρινγκ στον «Γίγα», ενώ παραμένει έως σήμερα ο μοναδικός ηθοποιός που έχει δύο μεταθανάτιες υποψηφιότητες.
O Τζέιμς Ντιν και η στρατοσφαιρική πορεία μιας από τις συντομότερες καριέρες του σινεμά
Ο Τζέιμς Μπάιρον Ντιν γεννήθηκε στην Ιντιάνα των μεσοδυτικών ΗΠΑ λιγότερο από ένα χρόνο έπειτα από ένα άλλο ξανθό, γαλανομάτικο αγόρι της εργατικής τάξης από την ίδια πολιτεία και με την ίδια επιρροή στο σινεμά, τον Στιβ ΜακΚουίν.
Αμφότεροι είχαν προβληματική παιδική ηλικία, οδηγούσαν γρήγορα αυτοκίνητα απερίσκεπτα και εν πολλοίς επινόησαν την έννοια του χολιγουντιανού «cool».
Όταν ο Ντιν ήταν πέντε ετών, ο πατέρας του, οδοντοτεχνίτης, μετέφερε την οικογένεια στην Καλιφόρνια. Όταν ήταν εννέα ετών, πέθανε η μητέρα του και τον μεγάλωσε μια θεία του στην Ιντιάνα. Επέστρεψε στην Καλιφόρνια παρά μόνο αφότου αποφοίτησε από το γυμνάσιο.
Παράτησε το κολέγιο για να αφοσιωθεί στην υποκριτική το 1950 και ακολούθησε μια από τις πιο σύντομες και πλέον δραματικές καριέρες οποιουδήποτε Αμερικανού ηθοποιού.
Υπογράφοντας συμβόλαιο με τη Warner Brothers, βρέθηκε στο Χόλιγουντ για να υποδυθεί τον Καλ Τρασκ, γιο του αυταρχικού πατριάρχη Ρέιμοντ Μάσεϊ στο «Ανατολικά της Εδέμ», του Έλια Καζάν.
Έχοντας μόλις σκηνοθετήσει τον Μάρλον Μπράντο για τρίτη φορά στο «Λιμάνι της αγωνίας», ο ελληνικής καταγωγής σκηνοθέτης αναζητούσε έναν νεότερο πρωταγωνιστή και στο πρόσωπο του Τζέιμς Ντιν βρήκε το ιδανικό μοντέλο ενός χαμένου, αποξενωμένου αγοριού από την Καλιφόρνια των αρχών του εικοστού αιώνα για την πασίγνωστη ταινία που βασίστηκε στο αλληγορικό μυθιστόρημα του Τζον Στάινμπεκ.
Ο Τζέιμς Ντιν συνέχισε τη μετεωρική καριέρα του με το «Επαναστάτης χωρίς αιτία» του Νίκολας Ρέι, μια από τις πλέον πολύκροτες ταινίες της εποχής της.
Αυτή τη φορά ερμήνευε τον ρόλο του Τζιμ Σταρκ, ενός μεσοαστού νέου της Καλιφόρνια, αντιδρώντας στον ασφυκτικό κομφορμισμό της κοινωνίας του 1950 και την απουσία γονικής κατανόησης στα κοινωνικά αιτήματα της περιόδου εκείνης.
Χωρίς παύση, πήρε τον ρόλο του Τζετ Ρινκ στον «Γίγα», ως πετρελαιοπαραγωγός που εκμεταλλεύεται τον όψιμο πλούτο του για να εκδικηθεί όσους τον περιφρονούσαν.
O Τζέιμς Ντιν το 1954 στη Νέα Υόρκη, σε πορτρέτο του Ρόι Σατ EPA/Roy Schatt/Christie’s
Τζέιμς Ντιν: Ονειρέψου σαν να πρόκειται να ζήσεις για πάντα
Με δεδομένη την εμμονή του με τα αυτοκίνητα και τη γρήγορη οδήγηση, ο Ντιν είχε υποχρεωθεί να σταματήσει να χρησιμοποιεί την Πόρσε του κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων.
Αμέσως η δουλειά του στον «Γίγα» ολοκληρώθηκε, ταξίδεψε τελείωσε βόρεια για να παρακολουθήσει έναν αγώνα ταχύτητας στο Σαλίνας, και το απόγευμα της 30ης Σεπτεμβρίου 1955, συγκρούστηκε με ένα αυτοκίνητο που οδηγούσε ένας νεαρός φοιτητής πανεπιστημίου, το οποίο διέσχιζε την εθνική οδό προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Βαρύτατα τραυματισμένος, ο θάνατός του διαπιστώθηκε σε κοντινό νοσοκομείο. Ο φοιτητής επέζησε με ελαφρά τραύματα, όπως και ο Γερμανός μηχανικός που συνόδευε τον Τζέιμς Ντιν.
Παρότι πολλά έχουν γραφτεί για το ηθελημένο φλερτ του Τζέιμς Ντιν με τον θάνατο, η αστυνομία εκτίμησε ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση οδηγούσε με ταχύτητα όχι μεγαλύτερη από 88 χιλιόμετρα την ώρα και ότι το λάθος οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό στον άλλο οδηγό.
Με τον θάνατό του, ο Τζέιμς Ντιν απέκτησε μια θρυλική υπόσταση, την οποία διατηρεί μέχρι σήμερα. Έλαβε τη δεύτερη υποψηφιότητά του για Όσκαρ για τον «Γίγα», αυτή τη φορά μεταθανάτια, ενώ οι τρεις σπουδαίες ταινίες του συμπυκνώνουν το πρότυπο του γοητευτικού, θλιμμένου αουτσάιντερ.
Χαρακτήρας σύνθετος, ο Τζέιμς Ντιν ήταν εκείνος τον οποίο όλοι ήθελαν για γιο, εραστή ή φίλο, μια φιγούρα που στο σύντομο πέρασμά της από τη ζωή αναζήτησε αγάπη, σεβασμό και κατανόηση. Ήταν η συμβολική ενσάρκωση μιας ταραγμένης, ρομαντικής εποχής.
Ο Τζέιμς Ντιν ενέπνευσε ποιήματα, τραγούδια και θεατρικά έργα, έγινε θέμα αμέτρητων βιογραφιών και επηρέασε αρκετές γενιές ηθοποιών. Ως ομοφυλόφιλος, ή πιθανότερα αμφιφυλόφιλος, έγινε σύμβολο και των αγώνων για τα γκέι δικαιώματα.
Τάφηκε στο τοπικό νεκροταφείο στο Φαίρμοντ της Ιντιάνα και το 1977 ένα μνημείο, που χτίστηκε στην Ιαπωνία δαπάνη θαυμαστή του, αποκαλύφθηκε στην Καλιφόρνια, στο σημείο όπου συνέβη το θανατηφόρο δυστύχημα.
Το μότο του Τζέιμς Ντιν για τη ζωή ήταν: «Ονειρέψου σαν να ζεις για πάντα, ζήσε σαν να πρόκειται να πεθάνεις σήμερα».
Γεγονότα σαν σήμερα 10 Οκτωβρίου
680: Στη Μάχη της Καρμπάλα, 30.000 στρατιώτες του χαλίφη Γιαζίντ περικυκλώνουν τον Σιίτη ιμάμη, Χουσαίν Μπιν Αλί, τον οποίο υπερασπίζονται 72 φίλοι και τα δύο παιδιά του. Ο ιμάμης αποκεφαλίζεται με διαταγή του χαλίφη, ο οποίος δεν του συγχωρεί τη γοητεία που ασκεί στα πλήθη. Η μουσουλμανική αίρεση των σιιτών γιορτάζει κάθε χρόνο την «Ασουράχ», τιμώντας τον αδικοσκοτωμένο ιμάμη της, ενώ η Καρμπάλα, που βρίσκεται στο Ιράκ, είναι ιερή πόλη για τους σιίτες.
1862: Καταλύεται η μοναρχία του Όθωνα. Την εξουσία αναλαμβάνει η επαναστατική «Τριανδρία», αποτελούμενη από τους Δημήτριο Βούλγαρη, Κωνσταντίνο Κανάρη και Μπενιζέλο Ρούφο.
Κούβας, με την οποία αρχίζει ο Δεκαετής Πόλεμος.
1871: Κατασβήνεται η μεγάλη φωτιά που ξέσπασε στο Σικάγο και κατέστρεψε σχεδόν το 1/3 της πόλης.
1874: Στη βρετανική κατοχή περνούν τα νησιά Φίτζι.
1886: Για πρώτη φορά φοριέται στη Νέα Υόρκη το σμόκιν ως βραδινό ένδυμα.
1906: Κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα, ο καπετάν Άγρας αναλαμβάνει την αρχηγία στον Βάλτο.
1908: Αρχίζει να λειτουργεί το Παρθεναγωγείο Βόλου. Σε αυτό φοιτούσαν μόνο κορίτσια, κάτι το οποίο θεωρήθηκε πρωτοποριακό για την εποχή, διότι μόνο αγόρια, ως επί το πλείστον, μπορούσαν να πάνε σχολείο. Διευθυντής του Παρθεναγωγείου είναι ο δημοτικιστής και σοσιαλιστής Αλέξανδρος Δελμούζος,
1911: Ξεσπά λαϊκή επανάσταση στην Κίνα, με αποτέλεσμα την πτώση της δυναστείας Μαντσού.
1912: Σε εξέλιξη βρίσκεται η μάχη του Σαρανταπόρου, κατά τη διάρκεια του Βαλκανικού Πολέμου, με τους Έλληνες να καταδιώκουν τον Τουρκικό Στρατό. Οι Έλληνες, υπό το διάδοχο Κωνσταντίνο, καταλαμβάνουν το οχυρό, ελευθερώνουν τα Σέρβια και συνεχίζουν την προέλαση προς την Κοζάνη.
1913: Ανοίγει η Διώρυγα του Παναμά, που συνδέει τον Ατλαντικό με τον Ειρηνικό Ωκεανό.
1919: Νέες συνομιλίες μεταξύ ελληνικού στρατού και Τούρκων ανταρτών ξεκινούν, την ώρα, που οι Τούρκοι του Κεμάλ δηλώνουν έτοιμοι να κηρύξουν τον πόλεμο εναντίον της Ελλάδας.
1920: Με δημοψήφισμα αποφασίζεται ότι το μεγαλύτερο μέρος του Δουκάτου της Καρινθίας πρέπει να παραμείνει μέρος της Αυστρίας.
1922: Στην Ελλάδα, αποφασίζεται οριστικά η παραπομπή των πολιτικών κρατουμένων στην εξεταστική επιτροπή, ως υπεύθυνων για την εθνική συμφορά. Παράλληλα, καταρτίζεται διάταγμα συγκρότησης Έκτακτου Στρατοδικείου, στο οποίο θα παραπεμφθούν οι υπεύθυνοι της μικρασιατικής καταστροφής.
1928:Ο Τσιανγκ Κάι Σεκ γίνεται πρόεδρος της Δημοκρατίας της Κίνας.
1931: Ξεσπά επανάσταση στην Κύπρο, που βρίσκεται υπό βρετανική κυριαρχία. Τα βρετανικά στρατεύματα την πνίγουν στο αίμα. Τα σκληρά οικονομικά και πολιτικά μέτρα των Άγγλων δίνουν αφορμή στους Έλληνες της Κύπρου να ξεσηκωθούν. Οι Ελληνοκύπριοι βουλευτές παραιτούνται και ο μητροπολίτης Κιτίου ζητά την Ένωση με τη μητέρα Ελλάδα.
1935: Καταλύεται με στρατιωτικό πραξικόπημα το δημοκρατικό πολίτευμα στην Ελλάδα. Επικεφαλής αναλαμβάνουν οι στρατηγοί Παπάγος, Ρέππας και Οικονόμου, «εγκέφαλος» ο Γεώργιος Κονδύλης, θύμα ο πρωθυπουργός Παναγής Τσαλδάρης.
1940: Οι Γερμανοί βομβαρδίζουν τον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Παύλου στο Λονδίνο, καταστρέφοντας την Αγία Τράπεζα στον κυρίως ναό.
1944: Εξολοθρεύονται 800 τσιγγανόπουλα από τους nαζί στο κολαστήριο του Άουσβιτς.
1964: Ξεκινούν οι 18οι Ολυμπιακοί Αγώνες στο Τόκιο, οι οποίοι ολοκληρώνονται στις 24 του ιδίου μήνα. Είναι οι πρώτοι Ολυμπιακοί Αγώνες που γίνονται στην Ασία. Για πρώτη φορά χρησιμοποιούνται υπολογιστές για τα αποτελέσματα.Την ίδια μέρα στην Ελλάδα, εγκαινιάζεται στη Σύμη η πρώτη εγκατάσταση αφαλάτωσης θαλασσινού νερού.
1964:Εγκαινιάζεται στη Σύμη η πρώτη εγκατάσταση αφαλάτωσης θαλασσινού νερού στην Ελλάδα.
1970: Τα Νησιά Φίτζι αποκτούν την ανεξαρτησία τους, μετά από 96 χρόνια βρετανικής κυριαρχίας.
1975: Για δεύτερη φορά παντρεύονται η Ελίζαμπεθ Τέιλορ και ο Ρίτσαρντ Μπάρτον, σε ερημική τοποθεσία στη Μποτσουάνα. Χωρίζουν για δεύτερη φορά τον επόμενο χρόνο.
1980: Στην Αλγερία, ισχυρός σεισμός 7,3 Ρίχτερ σκοτώνει 17.000 άτομα.
1985: Η κυβέρνηση της Ελλάδας υποτιμά τη δραχμή κατά 15% έναντι των ξένων νομισμάτων και με νομοσχέδιο καταργεί την απεργία. Τα μέτρα λιτότητας πυροδοτούν κινητοποιήσεις.
1993: Στις βουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα, το ΠΑΣΟΚ αναρριχάται στην εξουσία για 3η φορά στην ιστορία της χώρας, με πρωθυπουργό τον Ανδρέα Παπανδρέου. Στις εκλογές αυτές, το ΠΑΣΟΚ κερδίζει 46,88% και 170 έδρες, η ΝΔ 39,3% και 111 έδρες, η Πολιτική Άνοιξη του Αντώνη Σαμαρά 4,87% και 10 έδρες, το ΚΚΕ 4,54% και 9 έδρες και ο Συνασπισμός 2,94%% και καμία έδρα.
1997: Η Νατάσα Αθίνη -Τσούνη χαστουκίζει τη Δήμητρα Λιάνη – Παπανδρέου, ενώ η τελευταία υπογράφει αντίτυπα του βιβλίου της στη «Στοά Βιβλίου».
2005: Στη Γερμανία αποφασίζεται έπειτα από δύσκολες διαπραγματεύσεις ο σχηματισμός μεγάλου συνασπισμού των Χριστιανοδημοκρατών, Χριστιανοκοινωνικών και Σοσιαλδημοκρατών, με νέο καγκελάριο την Άνγκελα Μέρκελ.
2005: Ο Ιρλανδός συγγραφέας, Τζον Μπάνβιλ, κερδίζει το λογοτεχνικό Βραβείο Booker για το μυθιστόρημά του Η Θάλασσα.
2009:Αρμενία και Τουρκία υπογράφουν πρωτόκολλα στη Ζυρίχη για το άνοιγμα των συνόρων τους
Το φεστιβάλ της Αθήνας, που επιμελείται εδώ και 37 χρόνια ο κριτικός κινηματογράφου Νίνος Φένεκ Μικελίδης, συνεχίζει να αποτελεί πόλο έλξης για όλους τους κινηματογραφόφιλους
«Είναι δύσκολο να ζεις με εμφύσημα. Δυσκολεύομαι ακόμα και να πάω από τη μία άκρη του δωματίου στην άλλη. Είναι λες και περπατάς με μια πλαστική σακούλα γύρω από το κεφάλι σου»
15°
