Απόφαση φυγής: «Πάμε να δούμε την καινούργια ταινία του σκηνοθέτη του Oldboy;»

Πόσο εύκολο είναι να μπεις στη σκοτεινή αίθουσα, να ψάξεις πού σου αρέσει να καθίσεις και να κάνεις αυτό το δώρο στον εαυτό σου, σκεφτόμουν βγαίνοντας εκείνο το απογευματόβραδο στην Πανεπιστημίου από το Ιντεάλ. Χωρίς να έχω διαβάσει τίποτα για την υπόθεση, χωρίς να θυμάμαι καν τον τίτλο, μόνο, «πάμε να δούμε την καινούργια ταινία του σκηνοθέτη του Oldboy;», είχα βουλιάξει στη θέση μου για να απολαύσω για 138 λεπτά την εμπειρία του μεγάλου σινεμά. Τι σημαίνει μεγάλο σινεμά; Αυτό που όταν πέφτουν οι τίτλοι τέλους θέλεις να μείνεις κάποια ώρα ακίνητος αλλά ανοίγουν τα φώτα και –με μαύρη καρδιά– σηκώνεσαι να φύγεις έχοντας πάρει μαζί σου εικόνες, ψυχικές διαθέσεις, κάποιους διαλόγους, το πρόσωπο της γυναίκας…  και στο μυαλό σου παίζει η μελωδία από εκείνο το τραγούδι.

Το επόμενο πρωί το ψάχνω. Πληκτρολογώ «Απόφαση φυγής», Decision to leave, Park Chan-wook, και όσο το ακούω, αναζητώ πληροφορίες. Διαβάζω σε μια συνέντευξη του σκηνοθέτη:

PARK: Υπάρχει ένα κορεάτικο τραγούδι που ακούγεται στην ταινία, που ονομάζεται “The Mist”. Είναι ένα δημοφιλές τραγούδι από τη δεκαετία του ’70. Ήταν μεγάλη επιτυχία, όταν ήμουν μικρός το άκουγα πολύ αλλά μου άρεσε κι όταν μεγάλωσα, το τραγουδoύσε μια τραγουδίστρια. Το έψαχνα στο YouTube μετά από καιρό και ανακάλυψα ότι το είχε τραγουδήσει κι ένας άντρας τραγουδιστής που λατρεύω, όταν ήμουν στο Λονδίνο στη μέση του post-production για το “The Little Drummer Girl”. Κι έτσι σκέφτηκα να παρουσιάσω το ίδιο τραγούδι τραγουδισμένο από έναν άνδρα και μια γυναίκα σε μια ταινία και, φυσικά, άρχισα να σκέφτομαι μια ιστορία αγάπης που θα βασίζεται σε αυτό το τραγούδι.

 
Ενδιαφέρον ότι από αυτό ξεκίνησαν όλα – ένα τραγούδι έδωσε την έμπνευση για μια ιστορία αγάπης που έγινε ταινία και κέρδισε το Βραβείο Σκηνοθεσίας στο φεστιβάλ των Καννών.  Ακούγεται στην αρχή και στο τέλος της ταινίας, και στο ενδιάμεσο σε μια σκηνή ασιατικής αισθητικής ανάμεσα στους δύο πρωταγωνιστές που φλερτάρουν. Στην πραγματικότητα ερωτεύονται στη σκηνή αυτή όπως και σε πολλές άλλες, τα βλέμματα, τα αγγίγματα, οι σιωπές, δημιουργούν αυτή την έλξη που γίνεται συνώνυμο του έρωτα που δεν περνάει μέσα από τη σεξουαλική επαφή αλλά αυτό δεν την κάνει λιγότερο έντονη. Εκείνη είναι πολύ γοητευτική, έχει μια αδιόρατη σαγήνη,  ο τρόπος της να κοιτάζει, να κινείται στον χώρο, να ερωτεύεται… Η Σέο-Ράε της οποίας ο άνδρας έχει σκοτωθεί (αυτοκτονία ή δολοφονία;) είναι Κινέζα κι όταν θέλει να πει κάτι «δύσκολο» στον επίσης γοητευτικό, εργασιομανή ντεντέκτιβ Χάε-τζουν το λέει στα κινέζικα πλησιάζοντας  το κινητό στο στόμα της, και το κινητό το επαναλάβει μεταφρασμένο στη δική του γλώσσα. Κι όταν ο Χάε-τζουν την ακούει κρυφά (μέσω μιας εφαρμογής μετάφρασης) να λέει σε μια γάτα στα κινέζικα «θέλω να μου φέρεις το κεφάλι του», εκείνη έχει πει «θέλω να μου φέρεις την καρδιά του». Η Seo-rae είναι μια γυναίκα για να την ερωτευθείς και που θα κάνει τα πάντα για τον έρωτα – ή την αγάπη;

Τη σαγήνη αλλά και τα πολλαπλά στρώματα αλήθειας που γλιστράνε κινηματογραφεί με έναν λοξό, παιγνιώδη τρόπο ένας από τους πιο ενδιαφέροντες σκηνοθέτες του καιρού μας.

Λέει ο Park Chan-wook για την αινιγματική πρωταγωνίστριά του στην ίδια συνέντευξη, η οποία, αν και Κινέζα, είναι δημοφιλής στην Κορέα:

Η Tang Wei, ως ηθοποιός, έχει αυτή την τόλμη μέσα της, σαν να μην υπάρχει όριο στο τι μπορεί να εκφράσει, αλλά ταυτόχρονα, είναι πολύ δύσκολο να καταλάβεις τι σκέφτεται, είναι δύσκολο να τη διαβάσεις. Είναι σαν αυτή την άβυσσο, ένα βαθύ πηγάδι και... δεν θέλω να την αποκαλέσω μυστηριώδη, αλλά έχει αυτό το βάθος  που σου δημιουργεί μια περιέργεια. Έχει λοιπόν και τις δύο αυτές ποιότητες, κάπως σπάνιο για έναν ηθοποιό.

Ψάχνω πληροφορίες για την Tang Wei, έχει  παίξει στο «Lust, Caution» (Προσοχή: Πόθος) του Ang Lee, σκηνοθέτη του «Brokeback Mountain». Η ταινία, του 2007, λογοκρίθηκε από την Κρατική Διοίκηση Ραδιοφώνου, Κινηματογράφου και Τηλεόρασης της Κίνας (SARFT) λόγω της σεξουαλικής φύσης της ερμηνείας της ηθοποιού στις ερωτικές σκηνές, ενώ και η ίδια μπήκε σε μαύρη λίστα και απαγορεύτηκε η μετάδοση στα τηλεοπτικά και έντυπα μέσα μιας πρόσφατης συνεργασίας της με μία εταιρία καλλυντικών αξίας 6 εκατομμυρίων γουάν. Η ταινία, η υπόθεση διαδραματίζεται το 1938 στον κινεζο-ιαπωνικό πόλεμο, είναι βέβαια εξόχως ερωτική, φαίνεται να ενόχλησε όμως και ως «εξύμνηση των προδοτών και προσβολή των πατριωτών». Μάλιστα. H Tang Wei δεν πτοήθηκε, πήγε στο Λονδίνο για να μάθει αγγλικά ενώ δούλευε ως προπονήτρια μπάντμιντον (!) και μοντέλο μόδας, και μέσω του Προγράμματος Εισδοχής Ποιοτικών Μεταναστών (Quality Migrant Admission Scheme [QMAS], απέκτησε την υπηκοότητα του Χονγκ Κονγκ, γεγονός που της επέτρεψε να εργαστεί σε μια σχετικά ελεύθερη από λογοκρισία αγορά. Το 2009 έγινε πολύ δημοφιλής στην Κορέα πρωταγωνιστώντας στο «Late Autumn», μια εμπορική επιτυχία για τον σκηνοθέτη Kim Tae-yong τον οποίο και παντρεύτηκε το 2014. Στο τρέιλερ της ταινίας είναι υπέροχη. Και η ταινία επίσης.

Σταματάω το searching για να επιστρέψω  στο τραγούδι από το οποίο ξεκινήσαμε και ακούγοντάς το θυμάμαι το συναισθηματικό σύμπαν της ταινίας. Θυμάμαι το φινάλε που ο ήρωας μένει με τις συνέπειες των επιλογών του, η τελευταία σκηνή, στα πέρατα του ωκεανού, είναι καθηλωτική. Ο συνειρμός με οδηγεί στο «Drive my car», τη γιαπωνέζικη ταινία που είδα στο Άστυ την προηγούμενη εβδομάδα, επίσης καθηλωτικό φινάλε. Η δεύτερη αυτή ταινία μιλάει για το πένθος, για την απώλεια, για το πώς συνδεόμαστε με τους άλλους, με όχημα τον «Θείο Βάνια» του Τσέχοφ, το (ευρωπαϊκό) θέατρο μέσα στον (ασιατικό) κινηματογράφο κάνει τον χρόνο της μακρύ (επίσης 3 ώρες), όμως στο τέλος μένεις βουλιαγμένος στη θέση σου και ενώ πρόκειται να ανοίξουν τα φώτα δεν θες να σηκωθείς.

Η κινηματογραφική γλώσσα όταν πετυχαίνει είναι μαγική, κι ακόμα κι αν τα γιαπωνέζικα και τα κορεάτικα ηχούν ανοίκεια στα αυτιά μας, όλο το υπόλοιπο μοιάζει τρομερά οικείο. Η δυτική τέχνη ως μια κοινή γλώσσα αναφοράς. Στην «Απόφαση Φυγής» στις δραματικές στιγμές ακούγεται η 5^η του Μάλερ ενώ η υπόθεση και η κινηματογράφηση θυμίζουν  τον «Δεσμώτη του Ιλίγγου» (Vertigo), ο Παρκ λατρεύει τον Χίτσκοκ. Και το κορεάτικο τραγούδι που μπήκε στην play list μου μοιάζει να έχει βγει από ταινία του Αλμοδοβάρ. Όσο για την Τανγκ, διάβασα ότι παντρεύτηκε τον νοτιοκορεάτη Κιμ Ταε-Γιονγκ στην μπροστινή αυλή του σπιτιού του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν, στο απομακρυσμένο σουηδικό νησί Φάρο (!)

Σκέφτομαι πως έτσι γίνεται τελικά το μεγάλο σινεμά. Αντλείς έμπνευση από τα πιο απλά πράγματα. Και συνταιριάζεις τα πιο παράδοξα υλικά επειδή μπορείς, αν είσαι ένας τύπος σαν τον Παρκ Τσαν-γουκ, να τους δώσεις ξεχωριστό νόημα.