«Whatever Works», μια σχεδόν αστεία κωμωδία

Δεν είναι τουλάχιστον διασκεδαστικό και άξιο απορίας όταν μια ταινία αποκαλύπτει εξ αρχής τι επιφυλάσσουν οι επόμενες ώρες; Από τη μία δημιουργεί ενθουσιασμό και πυροδοτεί το ενδιαφέρον, από την άλλη ανεβάζει τόσο τις προσδοκίες που είναι σχεδόν απίθανο να ανταπεξέλθει σε αυτές. Όπως ακριβώς γίνεται και στις ανθρώπινες σχέσεις. Σαν σήμερα το 2009 κάνει πρεμιέρα στις αίθουσες των Ηνωμένων Πολιτειών μια τυπική ταινία ενός αειθαλούς σκηνοθέτη, στην οποία ο πρωταγωνιστής παίζει στην πραγματικότητα τον ίδιο τον δημιουργό και, κοιτώντας προς το μέρος σου, θα σου αποκαλύψει από τον πρώτο του κιόλας μονόλογο: «this is not the feel-good movie of the year» και φυσικά λέει την αλήθεια. Σήμερα βλέπουμε την ταινία «Whatever Works» του Γούντι Άλεν.

Ο Μπόρις (Λάρι Ντέιβιντ) είναι ένας ιδιοφυής, δύστροπος και φύσει απαισιόδοξος αποσυρθείς πυρηνικός φυσικός, στο άνθος των γηρατειών του, άρτι χωρισμένος από την πλούσια, όμορφη και καλλιεργημένη πρώην γυναίκα του. Στον ελεύθερό του χρόνο, εκσφενδονίζει σκακιέρες στους άμοιρους μαθητές του (παραδίδει μαθήματα σε τέκνα ανυποψίαστων Νεοϋορκέζων) και δεν χάνει ευκαιρία να υπενθυμίζει (ή μάλλον να υποστηρίζει) σε συνομιλητές και κοινό, πως κάποτε είχε προταθεί για το βραβείο Νόμπελ.

Οι ισορροπίες θα αλλάξουν όταν θα μπει ξαφνικά στη ζωή του η τόσο νεαρά και πειστικά αφελής, όσο και όμορφη Μέλοντι (Έβαν Ρέιτσελ Γουντ), η οποία θα γίνει σύζυγος, νοσοκόμα και το σημαντικότερο, το καταλληλότερο κοινό για τα διδακτικά παραληρήματα του «ανώτερου» Μπόρις. Την εκ νότου καλλονή ωστόσο, θα αναζητήσουν στη μεγαλούπολη σε δικό τους χρόνο, οι γονείς της (η υπέροχη Πατρίτσια Κλάρκσον και ο σχεδόν αδιάφορος Εντ Μπίγκλεϊ Τζ.), οι οποίοι όμως θα βρουν πολλά περισσότερα από την απούσα κορασίδα τους.

Ο τέσσερις φορές πλέον βραβευμένος με Όσκαρ, εβδομηνταπεντάχρονος σχεδόν τότε Γούντι Άλεν, επέστρεφε στη μεγάλη οθόνη και την αγαπημένη του Νέα Υόρκη, μετά τις περιπλανήσεις του σε Αγγλία και Ισπανία, με μια διασκεδαστική κωμωδία, εν μέρει αστεία, γεμάτη ηθική νουθεσία και αποφθεγματικές παραινέσεις, με όχημα τον εσωστρεφή και ακοινώνητο ήρωά του, κάπως σαν μυθολογία, κάπως σαν παραβολή, που θα αφήσει ευχαριστημένους τους απανταχού θαυμαστές του ιδιαίτερου (και επιτρέψτε μου να πω θαυμάσιου) στυλ γραφής του, καθώς θυμίζει πολύ περισσότερο Άλεν από το παρελθόν, σε σύγκριση με τις αμέσως προηγούμενες ταινίες του.

Το κακό με την ταινία είναι πως η διδακτική  διάθεση δεν σταματά ποτέ και νομίζεις ότι είσαι σε προχωρημένο μεν, δασκαλίστικο δε, κατηχητικό. Το άλλο κακό με την ταινία είναι ότι τελικά δεν φτάνει ποτέ τις προσδοκίες που δημιουργεί από την αρχή. Το καλό είναι ότι ξέρει σε ποιον απευθύνεται και όλα τα παραπάνω τα κάνει με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να μην νομίζεις ούτε για μια στιγμή ότι σε θεωρεί ηλίθιο, όπως όλο τον κόσμο μέσα στην ταινία, εκτός φυσικά του Μπόρις-λέγε με Άλεν-Γιελνίκοφ. Στην πραγματικότητα σε εσένα, ο Μπόρις μιλάει ως ίσος προς ίσο. Σε εσένα λέει την ιστορία του και σε θεωρεί σύμμαχό του μέσα σε αυτό το χάος της ανθρώπινης βλακείας που τον περικυκλώνει.

Το «Κι αν σου κάτσει;» (ένας ατυχής τίτλος που παραπέμπει σε τυχερό παιχνίδι για όσους το θυμούνται), δεν έχει κρυμμένα νοήματα και περιπλανήσεις σε μισοφωτισμένους ψυχικούς κόσμους χαρακτήρων. Είναι αυτό που λέει ο τίτλος, είναι αυτό που λέει από την πρώτη κιόλας σκηνή. Μια κωμωδία ενός δημιουργού που άποψή του είναι (και συμβουλεύει ακατάπαυστα), ότι κάποιος πρέπει να παίρνει κάθε μικρή ευχαρίστηση που μπορεί, με κάθε τρόπο, μέσα σε αυτό το σκληρό, ανταγωνιστικό, μάταιο χάος.

Είναι η ιστορία του «ό,τι λειτουργεί – εφόσον δεν βλάπτεται κανείς». Με λίγα λόγια αν έχεις περάσει τα δεκατρία μικρή Αννούλα, μην περιμένεις τον ιππότη με το άσπρο άλογο, κι εσύ μικρέ Πετράκη μην περιμένεις να γνωρίσεις καμία αμαζόνα που να ξέρει να μαγειρεύει όπως η μαμά σου και εστιάστε σε πιο πρακτικά πράγματα, όπως η συμβατότητα.

Η ταινία «Κι αν σου κάτσει;» έχει κυκλοφορήσει στους κινηματογράφους από τη Audiovisual.

Κι αν σου κάτσει; (Whatever Works)
Η.Π.Α., Γαλλία, 2009, Έγχρωμη
Κωμωδία / Ρομαντική, 93’
Σκηνοθεσία: Γούντι Άλεν
Σενάριο: Γούντι Άλεν
Πρωταγωνιστούν: Λάρι Ντέιβιντ, Έβαν Ρέιτσελ Γουντ, Πατρίτσια Κλάρκσον, Χένρι Καβίλ