Ανταπόκριση από το 75ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών

Με πολλές και σοβαρές δυσκολίες, αλλά και πολλή γκρίνια, ξεκίνησε πριν μια εβδομάδα και κάτι το 75ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών, καθώς οι επαγγελματίες του κινηματογράφου δεν μπορούσαν με τίποτα να κλείσουν μια θέση στις ταινίες του ενδιαφέροντός τους, παρά το βάρβαρο πρωινό ξύπνημα (η εφαρμογή ανοίγει κάθε μέρα στις 7:00 τοπική ώρα), αναπολώντας μάλιστα τη διαδικασία του στησίματος στην ουρά για σαράντα λεπτά και άνω. Μόλις όμως όλα αυτά ξεπεράστηκαν τις πρώτες μέρες, από στοχευμένες κινήσεις του Φεστιβάλ, τότε η συζήτηση μετακινήθηκε στις πρεμιέρες, τις ταινίες, τα βραβεία, τα κόκκινα χαλιά και τα πάρτι.

Σε όλες τις αίθουσες ο κόσμος συρρέει, χωρίς μάσκα παρά τη σχετική σύσταση-ανακοίνωση από το μεγάφωνο πριν από κάθε προβολή, αφού δεν είναι πια υποχρεωτική η χρήση της ούτε καν σε κλειστό χώρο. Οι κινηματογράφοι γεμίζουν με θεατές και μαζί τους με αυτή την παράξενη αίσθηση της αναμενόμενης επανεκκίνησης, της ματαιωμένης συγκέντρωσης και της πολυπόθητης αναβίωσης ενός κινηματογραφικού θεσμού, ασύγκριτου με οποιονδήποτε άλλο στον κόσμο. Όλες και όλοι στις Κάννες μοιάζουν να θέλουν να ρουφήξουν κάθε στιγμή που βρίσκονται ξανά εδώ ανάμεσα στους ομοίους και τους συναδέλφους τους και κάθε ημέρα που περνά είναι τόσο γεμάτη από ραντεβού, προβολές, παράλληλες εκδηλώσεις και φυσικά πάρτι, που μοιάζει σαν μια ολόκληρη εβδομάδα. Και είναι εντελώς λογική η εξήγηση του παραπάνω φαινομένου, καθώς το Φεστιβάλ το 2020 ακυρώθηκε λόγω (φρέσκιας τότε) πανδημίας και το 2021 πραγματοποιήθηκε μια καλοκαιρινή, σχετικά «φτωχή» σε ταινίες και συμμετοχή καλεσμένων.

Στην ουσία ο κινηματογραφικός κόσμος συναντιέται εδώ ξανά μετά από τρία χρόνια και όλοι θέλουν να αναπληρώσουν τον «χαμένο χρόνο». Αυτή ακριβώς είναι η αίσθηση και η περιρρέουσα ατμόσφαιρα στις Κάννες αυτές τις μέρες και είναι παντού. Όπως είπαμε και παραπάνω, στις αίθουσες, στα κόκκινα χαλιά, στους δρόμους, στα πάρτι, στα περίπτερα της Αγορά, στους διαδρόμους του Παλαί, στις παραλίες, στα εστιατόρια, στα μπαρ. Όλες και όλοι θέλουν να προλάβουν να ρουφήξουν και πάλι όσo περισσότερη από την εθιστική (γιατί να το κρύψουμε), αιθέρια μπορούν, μέσα σε αυτό το δεκαήμερο. Και γιατί να μην το θέλουν; Εδώ είναι ο ναός του σινεμά, όπου το φιλμ λατρεύεται σαν αντικείμενο θεϊκό. Χωρίς υπερβολή, η εμπειρία του να βρεθείς για πρεμιέρα μέσα στο Théâtre Lumière, είναι μια ανάμνηση που θα μείνει με τον πιο ανεξίτηλο τρόπο χαραγμένη στο μυαλό σου, είτε είσαι σινεφίλ είτε όχι.

Η αίθουσα αυτή, της οποίας η χωρητικότητα φτάνει γύρω στα 2.300 άτομα, λειτουργεί όπως το γήπεδο για τους ποδοσφαιρόφιλους, ή όπως η εκκλησία για τους πιστούς, είναι τόπος σχεδόν θρησκευτικός. Η σπανιότητα της πρόσκλησης σε μια πρεμιέρα, η πολύωρη αναμονή πριν το κόκκινο χαλί, το αυστηρό dress code (φέτος κάπως λίγο πιο χαλαρό για πρώτη φορά), η απαγόρευση διά ροπάλου των selfies επάνω στο κόκκινο χαλί, ακόμα κι αν πίσω σου έρχεται ο Ίθαν Χοκ (έχουν γίνει αυτά τα πράγματα, δεν τα βγάζουμε από το μυαλό μας), οι άπειροι και πελώριοι σεκιουριτάδες που φροντίζουν να τηρηθούν όλα τα παραπάνω, οι επίσης άπειροι φωτογράφοι που φωνάζουν σε κάθε σελέμπριτι που διασχίζει το χαλί προς το Παλαί, με κραυγές που μόνο σε πολεμική ζώνη παραπέμπουν. Ταυτόχρονα, καυτά φώτα καίνε τον ήδη καυτό από όλα τα παραπάνω διάδρομο προς τα σκαλιά που οδηγούν στο εσωτερικό και τώρα πια μοιάζουν σαν τη μόνη διέξοδο και σωτηρία, μέσα στον ναό.

Και τώρα που είπα σκαλιά, ας μιλήσω λίγο και για το εξαιρετικό φετινό πόστερ με τον Τζιμ Κάρεϊ να ανεβαίνει τα σκαλιά προς την ελευθερία, χαϊδεύοντας τα σύννεφα. Μια ποιητική αναφορά, σε όλα αυτά που το φετινό Φεστιβάλ συμβολίζει και με την ατμόσφαιρα που περιγράφηκε παραπάνω. Μια σύγχρονη αντανάκλαση δική μας, επιζήσαντες μιας πανδημίαςπου δεν έχει τελειώσει, μάρτυρες ενός τρέχοντος πολέμου η σκιά του οποίου σκεπάζει όλη την Ευρώπη και τον κόσμο και μια υπόσχεση για ένα νέο ξεκίνημα προς ένα ανοδικό ταξίδι, με όπλα τον κινηματογράφο και την τέχνη.

Ας γυρίσουμε ξανά για λίγο όμως στην εμπειρία του Παλαί. Μια θρησκευτική εμπειρία για κάθε σινεφίλ. Αφού φτάσεις πια στο εσωτερικό της αίθουσας, κάθεσαι σε ένα βελούδινο κάθισμα πιο αναπαυτικό από την πολυθρόνα του σπιτιού σου, ενώ και οι τελευταίοι καλεσμένοι καταφθάνουν, και όπως ορίζει το πρωτόκολλο στην οθόνη προβάλλεται η είσοδος των δημιουργών και συντελεστών της ταινίας, τους οποίους υποδέχεται πάντα στο πλατύσκαλο του Παλαί, ο Τιερί Φρεμό, καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ των Καννών. Αφού δοθούν οι αναμενόμενεςφιλοφρονήσεις και βγουν οι προβλεπόμενες φωτογραφίες, αυτοί θα είναι και οι τελευταίοι (και κανένας άλλος μετά από αυτούς) που θα μπουν στην αίθουσα, καταχειροκροτούμενοι, και θα κάτσουν σε ειδικά διαμορφωμένο άνετο χώρο στην πιο προνομιακή σειρά της αίθουσας, περίπου στη μέση, ενώ μια σειρά από καθίσματα μπροστά τους έχει αφαιρεθεί.

Το τελετουργικό συνεχίζεται. Ο σκηνοθέτης, ο οποίος είναι πάντα το τιμώμενο πρόσωπο, καθώς οι Κάννες έχουν σαφή εμμονή με τους σκηνοθέτες και εμφανή αδυναμία προς το σινεμά του δημιουργού. Το σήμα του Φεστιβάλ πέφτει στην οθόνη και ο κόσμος χειροκροτά, σε μια κίνηση πολιτισμού η οποία είναι ίσως από τις πιο συγκινητικές στιγμές σε όλη την εμπειρία του Φεστιβάλ. Συμβαίνει πάντα και σε κάθε προβολή και πάντα είναι το ίδιο συγκινητική. Αν η ταινία αρέσει στο πιο απαιτητικό ίσως κοινό του κόσμου, όταν οι τίτλοι τέλους πέσουν και τα φώτα ανάψουν, το παρατεταμένο χειροκρότημα και το standing ovation είναι κάτι που είναι πολύ πιθανό να συμβεί, με τις κάμερες και τα φώτα στραμμένα πάνω στους συντελεστές και τον δημιουργό να απευθύνεται για λίγα λεπτά στο κοινό για ευχαριστίες. Εδώ βρίσκεται και το κομβικό σημείο της αποδοχής μιας ταινίας. Ας μην παρασυρθούμε όμως εδώ. Οι αποδοκιμασίες (και το γιουχάισμα ας το πούμε λαϊκά) είναι κάτι που συμβαίνει επίσης. Το κοινό στις Κάννες δεν χαρίζεται σε κάτι που δεν αρέσει και δεν θα προσποιηθεί μια ευγενική σύμβαση, σε ένα αναγκαστικό χειροκρότημα. Επίσης, από την άλλη μεριά, αν μιλάμε για ένα πεντάλεπτο χειροκρότημα αυτό δεν σημαίνει και πολλά. Ας πούμε ότι αυτό το ρεκόρ είναι κάτι που εύκολα καταρρίπτεται από μια ταινία που θα έχει πραγματική τάση προς τον Χρυσό Φοίνικα.

Ποιες είναι όμως οι ταινίες που φέτος έχουν αυτή την τάση προς τα βραβεία του Φεστιβάλ και πώς διαμορφώνονται τα προγνωστικά; Προς το παρόν* προηγείται το «Armageddon Time» του Τζέιμς Γκρέι, το οποίο ακολουθεί πολύ στενά το «ΕΟ» του Γέρζι Σκολιμόφσκι, ενώ πιο πίσω και κάπως σε ισορροπία μαζί το ελληνικού ενδιαφέροντος «Triangle of Sadness» του Ρούμπεν Έστλουντ και το «RMN» του Κριστιάν Μουνγκίου. Η τράπουλα αναμένεται να ανακατευτεί και με το «Decision to Leave» του Παρκ Τσαν-Γουκ και το επίσης σχεδόν ελληνικό «Crimes of the Future» του Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ, αλλά και με τα «Stars at Noon» της Κλερ Ντενί και «Broker» του Χιροκάζου Κόρε Έντα.

Οι προβολές του διαγωνιστικού προγράμματος συνεχίζονται, όπως συνεχίζονται και όλα τα υπόλοιπα παράλληλα προγράμματα, τα οποία κρύβουν τα αληθινά διαμάντια και τις πιο συναρπαστικές ανακαλύψεις, όπως το «Aftersun» της Σάρλοτ Γουέλς και το «Corsage» της Μαρί Κρόιτσερ. Μεταξύ μας, αυτές οι ανακαλύψεις είναι και ο πραγματικός λόγος για να έρθει κανείς στις Κάννες, ή τουλάχιστον ένας από αυτούς. Μέχρι την επόμενη φορά που θα δώσουμε ανταπόκριση ξανά από την Κυανή Ακτή, στέλνουμε κινηματογραφικούς χαιρετισμούς σε όλους τους σινεφίλ και τρέχουμε στην επόμενη προβολή. Α bientôt!

*Μέχρι τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές (σ.σ. Τρίτη 24/5).